From Wikipedia, the free encyclopedia
Os elefantes de guerra foron unha arma importante, aínda que non demasiado frecuente, na historia militar da Antigüidade. Eran empregados normalmente para cargar contra o inimigo, para esmagar ós soldados ou romper as súas liñas. Podíanse usar tanto elefantes machos como femias. Os machos son animais meirandes, pero a miúdo pola súa agresividade e o seu nerviosismo (sobre todo en época de apareamento) non era doado manexalos.
As primeiras noticias de doma de elefantes proveñen do val do Indo 4.000 anos atrás. Hai que aclarar a distinción entre doma, adestramento e domesticación. Dómase primeiro ós animais rebeldes, salvaxes ou domésticos, logo adéstranse ensinándolles a realizar tarefas, os domésticos nacen e viven en catividade. A especie máis usada era o elefante índico, de menor tamaño e máis fácil de adestrar que o africano, que non se utilizou máis que en contadas ocasións.
Os primeiros exemplares adestrados, polo tanto, pertencían á especie Elephas maximus, e foron empregados nos labores agrícolas. Porén, sábese que xa existían elefantes de guerra cara ao ano -1100, porque se mencionan en varios himnos sánscritos. Tamén é posible que a dinastía Shang da China adestrase elefantes para a guerra arredor desa época, posto que se sabe que había elefantes adestrados polos humanos na zona do río Amarelo.
Dende Oriente, o uso militar dos elefantes pasou ó Imperio persa, onde foron empregados en varias campañas. Posiblemente a batalla de Gaugamela, que enfrontou, o 1 de outubro de -331, ó rei persa Darío III con Alexandre Magno fose o primeiro contacto dun exército europeo cos elefantes de guerra. Os quince animais, situados no centro das liñas persas, causaron entre os soldados macedonios unha impresión tal que Alexandre sentiu a necesidade de facer un sacrificio ó deus grego do medo, Fobos, a noite anterior á batalla. Gaugamela foi o maior dos éxitos de Alexandre, pero os elefantes inimigos impresionárono ata o punto de que, nas súas campañas posteriores, incorporounos ó seu propio exército. Cinco anos despois, na batalla de Hidaspes contra o rei Poros, Alexandre sabía perfectamente como enfrontarse ós elefantes en combate, se ben aínda non contaba con elefantes entre as súas filas. Poros, que gobernaba o Punjab utilizou 200 elefantes na batalla, que puxeron en problemas a Alexandre, aínda que logrou saír vitorioso.
Por entón, o reino de Magadha, situado ó leste da India e Bengala, contaba con 6.000 elefantes de guerra. O monarca Chandragupta Maurya chegaría a ter máis tarde 9.000 elefantes. Este número era moito maior que cos que se enfrontara ata entón, o que afectou a moral dos homes de Alexandre e, en parte, foi a razón de que non seguise coa conquista da rexión.[1]
Grazas ó seu éxito nas batallas, o uso militar dos elefantes estendeuse polo mundo. Os sucesores de Alexandre, os Diádocos, utilizaron centos de elefantes nas súas campañas. Os exipcios e cartaxineses iniciaron o adestramento de elefantes africanos para a guerra, ó igual que os númidas e os kushitas. A especie elixida foi o elefante do norte de África, que acabaría extinguido a causa da súa explotación. O elefante africano de sabana, maior que o de bosque, era moito máis difícil de controlar, e soamente foi usado en contadas ocasións. Os elefantes que empregaron os exipcios na batalla de Rafia en -217 eran menores que os seus contrincantes asiáticos e, porén, déronlles a vitoria fronte a Antíoco III Megas de Siria.
Na historia de Sri Lanka aparecen os elefantes como monturas dos reis que dirixían ós seus homes no campo de batalla. O elefante Kandula foi a montura do rei Dutthagamani (-200) e "Maha Pabbata" a montura do rei Elahara no seu histórico encontro na batalla.
Plinio o Vello (-45), un dos grandes historiadores romanos, no libro 6 dos seu 37 volumes de historia di que Megástenes recollera a opinión de Onesícrito de que os elefantes de Sri Lanka eran máis grandes, feros e mellores para o combate que calquera outro. Por iso e pola proximidade dos elefantes ó mar, Sri Lanka comezou a explotar un lucrativo negocio de venda de elefantes. Mesmo en tempos de paz utilizábase o esmagamento por elefante para dar morte a traidores e outros criminais.
En Europa, os elefantes usáronse contra a República romana por Pirro na batalla de Heraclea, en -280, e polo xeneral cartaxinés Aníbal durante a segunda guerra púnica. Os elefantes que Aníbal guiou a través dos Alpes, aterraron ás lexións romanas. Porén, os romanos atoparon un modo de contrarrestar o efecto devastador da carga dos elefantes. Na batalla de Zama (-202), a carga dos elefantes resultou inútil cando os manípulos romanos se fixeron a un lado e os permitiron pasar. Século e medio despois, na Batalla de Tapso (-46), Xulio César armou ós soldados da Lexión V con machadas para ferir as patas dos elefantes. A lexión foi quen de resistir o ataque e o elefante converteuse en adiante no seu símbolo. A Batalla de Tapso foi a derradeira vez que os elefantes tiveron un uso militar en Occidente.
Dicíase que os porcos eran a arma máis efectiva contra os elefantes. Plinio o Vello comenta que "os elefantes se asustan co menor chío dun cocho" (VIII, 1.27). O sitio de Megara foi roto cando os megarenses verteron aceite sobre unha piara de porcos, prendéronlles lume e botáronos contra os elefantes de guerra inimigos. Os elefantes desbocáronse, espantados polos sons dos porcos chameantes.
O Imperio parto utilizou ocasionalmente os elefantes de guerra nas súas batallas contra o Imperio romano, pero a súa importancia foi moito maior en tempos do Imperio sasánida. Os sasánidas empregaron a estas bestas en moitas das súas campañas contra os seus inimigos occidentais, sendo unha das máis memorables a Batalla de Avarayr, na que os elefantes do Imperio causaron o pánico e esmagaron ós rebeldes armenios. Outro exemplo é a Batalla de Kadesia, onde interviron gran número de elefantes.
Na Idade Media, rara vez se usaron elefantes de guerra en Europa. Carlomagno posuía un elefante, Abul-Abbas, regalo do califa abásida Harún al-Raschid, e levouno consigo nas súas campañas en Dinamarca en 804. Tamén Frederico II Hohenstaufen tivo a oportunidade de capturar un elefante en Terra Santa no marco das cruzadas, para logo chegar a utilizalo na toma de Cremona de 1214.
En Oriente, en cambio, o uso militar dos elefantes continuou. Grazas ós elefantes dun sultanato indio, case se puxo fin ás conquistas de Tamerlán. En 1398, o exército de Tamerlán enfrontouse en batalla a máis dun centenar de elefantes, e estivo a piques de ser derrotado polo medo que se espallou entre os seus soldados. As crónicas históricas relatan que os turcos venceron grazas a unha enxeñosa estratexia: Tamerlán ordenou que se cargasen camelos con feixes de palla ás que se prendeu lume. O fume asustou os animais, que correron cara ás filas inimigas, onde asustaron á súa vez os elefantes indios; estes abandonaron as súas posicións e cargaron contra o seu propio exército na fuxida. Outra crónica da mesma campaña, escrita por Ahmed ibn Arabshah, relata que Tamerlán cubriu o campo de batalla con puntais de ferro xigantes que impediron a carga dos elefantes. Posteriormente, Tamerlán incorporou estes animais ó seu exército e serviuse deles nas campañas contra os turcos otománs en Anatolia.
Está documentado que o rei Rajasinghe I empregou unha falanxe de 2.200 elefantes durante o asedio da fortaleza portuguesa de Colombo (Sri Lanka) en 1558. O adestramento dos elefantes e os seus mahouts na illa correspondía en exclusiva ó clan Kuruwe.
Porén, coa extensión do uso da pólvora no século XV, as cargas de elefantes de guerra comezaron a volverse obsoletas, xa que podían ser abatidos doadamente cun disparo de canón. Durante a guerra de Secesión de Estados Unidos, o rei de Siam ofreceulle o servizo dos seus animais ó presidente Abraham Lincoln, cousa que este rexeitou.
Os elefantes seguiron usándose, aínda que non en batalla, con fins militares ata durante a segunda guerra mundial, naqueles casos nos que os animais podían realizar traballos en lugares que serían moi dificultosos para a maquinaria.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.