Robert Owen
From Wikipedia, the free encyclopedia
Déantúsóir teicstílí Breatnach, daonchara, leasaitheoir sóisialta, agus duine de bhunaitheoirí an tsóisialachais útóipigh agus ghluaiseacht na gcomharchumann ab ea Robert Owen (14 Bealtaine 1771 – 17 Samhain 1858). Rinne sé a dhícheall feabhas a chur ar dhálaí oibre monarchan, chuir sé pobail thurgnamhacha shóisialta, chun cinn, agus d’fhéach sé le cur chuige níos comhchoiteann i leith tógáil leanaí, lena n-áirítear rialú rialtais ar oideachas.[1] Ghnóthaigh sé saibhreas go luath sna 1800idí ó mhuileann teicstíle ag Lannraig Ùr, Albain. Tar éis dó oiliúint a fháil mar éadaitheoir i Stamford, Lincolnshire d'oibrigh sé i Londain sular athlonnaigh sé, nuair a bhí sé 18 mbliana d'aois, go Manchain, áit ar thosaigh sé ag monarú teicstílí. Sa bhliain 1824, d'aistrigh sé go Meiriceá agus chuir sé an chuid is mó dá fhortún i bpobal turgnamhach sóisialach ag New Harmony, Indiana, mar réamhobair dá shochaí útóipeach. Mhair sé thart ar dhá bhliain. Theip ar phobail Oweníte eile freisin, agus sa bhliain 1828 d'fhill Owen ar Londain, áit a lean sé ar aghaidh ag tacú leis an lucht oibre, ag stiúradh forbairt comharchumann agus gluaiseacht na gceardchumann, agus ag tacú le reachtaíocht saothair leanaí agus scoileanna comhoideachais saor in aisce.
(1834) | |
Beathaisnéis | |
---|---|
Breith | (en) Robert Marcus Owen 14 Bealtaine 1771 Newtown, Wales |
Bás | 17 Samhain 1858 87 bliana d'aois Newtown, Wales |
Áit adhlactha | Tomb of Robert Owen (en) |
Faisnéis phearsanta | |
Idé-eolaíocht pholaitíochta | Owenism (en) |
Scoil a d'fhreastail sé/sí | National Art School (en) |
Gníomhaíocht | |
Gairm | fiontraí, fealsamh, éadaitheoir, sóisialaí, polaiteoir, eacnamaí, daonchara, scríbhneoir |
Ball de | |
Teangacha | Béarla |
Saothar | |
Suíomh a chartlainne | |
Teaghlach | |
Céile | Anne Caroline Owen (1799–) |
Páiste | Robert Dale Owen, Richard Owen, David Dale Owen |
Duine muinteartha | Constance Faunt Le Roy Runcie (gariníon) |