Rí seanscéalach na Teamhrach ba ea Dáire Doimthech, leasainm Dáire Sírchréchtach mac Sithbolg. Sinsear eapainmneach na nDáirine próta-stairiúil agus na Corca Laidhe stairiúil ba ea é. Ba é Lugaid Loígde, sinsear Lughaidh Mac Con, a mhac. I Scéla Mosauluim,[1][2] deirtear gurbh é Dáire ar duine desna rí na Teamhrach as Mumhan, nó mar mhalairt ar sin, ar duine de chúigear darbh ainm 'Dáire' a bhí i gceannas ag Teamhraigh.[3]
| Gníomhaíocht | |
|---|---|
| Gairm | rí  |
| Teaghlach | |
| Páiste | Eochaid Étgudach |
Is beagnach cinnte é gurbh ionann é agus Dáire mac Dedad mhic Shin,[4] athair Chú Raoi, cé gur scar go luath a scéalta óna chéile. Bhí a fhios ag scoláirí na meánaoise gur shinsir na nDáirine an bheirt acu.[5][6] I lámhscríbhinn amháin, go deimhin, faightear é faoin ainm Dairi Sirchrechtaig mar athair Chú Roí,[7] agus dá bharr, sinsear Fiataigh Fhinn mac Fuirme mhic Con Roí, a quo Dál Fiatach na nUlad. Bhí T. F. O'Rahilly den tuairim "ar deireadh, is ionann iad Cú Raoi agus Dáire".[8]
Mac eile Dháire ba eaEochaid Étgudach, Ard-Rí Éireann, de réir dealraimh curtha as áit ó thaobh croineolaíochta de, ag scoláirí na meánaoise.
In Baile Chuinn Chétchathaig,[9] is amhlaidh go dtugtar an t-ainm Dáire Drechlethan dó.
In ainneoin a thábhacht mar phearsa shinsearach, is beag eolas atá againn maidir le réim Dáire. Cuimhnítear é mar rí láidir, mar is dúil do seanscéal na nDáirine, agus mar a chur staraithe agus scéalaithe níos deireanaí Uí láthair iad.
Seo a leanas sliocht filíochta as Scéla Mosauluim[10] (aistriúchán Béarla le is Kuno Meyer):[3]
| Sean-Ghaeilge | Béarla |
|---|---|
|
Dáre Doimthech dális dig |
Dáire Doimthech dealt a draught of blood |
- Dáire
- Dáire Donn
- Edel Bhreathnach (eag.), The Kingship and Landscape of Tara. Baile Átha Cliath: Four Courts Press for the Discovery Programme. 2005.
- Margaret E. Dobbs, The History of the Descendants of Ir, in Zeitschrift für celtische Philologie 13 (1921), ll. 308–59; ar lean in Zeitschrift für celtische Philologie 14 (1923), ll. 44–144.
- Eoin Mac Néill, Celtic Ireland. Academy Press. 1981 (athchló le réamhrá agus nótaí le Donnchadh Ó Corráin den bhuneagrán le Martin Lester Ltd, 1921).
- Kuno Meyer (eag. & aistr.), Fianaigecht: being a collection of hitherto inedited Irish poems and tales relating to Finn and his Fiana, with an English translation. Todd Lecture Series, Acadamh Ríoga na hÉireann, Volume 16. Baile Átha Cliath: Hodges Figgis. 1910.
- Michael A. O'Brien (ed.) with intr. by John V. Kelleher, Corpus genealogiarum Hiberniae. DIAS. 1976. Páirteagrán digiteach: Donnchadh Ó Corráin (eag.), Genealogies from Rawlinson B 502. Coláiste na hOllscoile, Corcaigh: Corpus of Electronic Texts. 1997.
- John O'Donovan (eag.), "The Genealogy of Corca Laidhe", in Miscellany of the Celtic Society. Baile Átha Cliath. 1849.
- T. F. O'Rahilly, Early Irish History and Mythology. Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath. 1946.
- Julius Pokorny, "Beiträge zur ältesten Geschichte Irlands (3. Érainn, Dári(n)ne und die Iverni und Darini des Ptolomäus)", in Zeitschrift für celtische Philologie 12 (1918), ll. 323–57.
- Whitley Stokes (eag. & aistr.), "Cóir Anmann (Fitness of Names)", in Whitley Stokes and Ernst Windisch, Irische Texte mit Wörterbuch. Volume 3, Parts 1–2. Leipzig: Verlag von S. Hirzel. 1891 (1); 1897 (2). ll. 285–444.
- Ireland's History in Maps: Mumu Curtha i gcartlann 2020-03-06 ar an Wayback Machine, le Dennis Walsh
- Scela Mosauluim le Dan M. Wiley
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
