An Tatarstáin

Poblacht chónaidhme de chuid na Rúise is ea an Tatarstáin. Tá an phoblacht suite i gceartlár na Rúise Eorpaigh idir an Vólga agus an Cama. Tá teorainn aici leis an Udmuirt, an tSuvais, Mairí El agus Baiscíria. Sa bhliain 2022 bhí níos mó ná 4 000 084 duine ina gcónaí sa phoblacht.

An Tatarstáin
Татарстан (tt)
Bratach Armas
Aintiún	Amhrán náisiúnta Phoblacht na Tatarstáine
Ainmnithe in ómós	Tataraigh agus -stan (en)
Suíomh
55° 33′ N, 50° 56′ E
Stát ceannasach	an Rúis
Príomhchathair	Kazan
Daonra
Iomlán	4,003,016 (2024)
• Dlús	59 hab./km²
Déamainm	Tatarstánach
Teanga oifigiúil	an Rúisis an Tatairis
Tíreolaíocht
Cuid de	Rúis na hEorpa Volga Federal District (en)
Achar dromchla	67,847 km²
Ar theorainn le	An tSuvais Baiscíria Cúige Orenburg Cúige Shamara An Udmairt Mairí El Cúige Kirov Cúige Ulyanovsk
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Poblacht Shóivéadach Shóisialach na Tataire
Cruthú	30 Lúnasa 1990
Eagraíocht pholaitiúil
Comhlacht reachtach	State Council of the Republic of Tatarstan (en)
• Räis of Tatarstan (en)	Rustam Minnikhanov (2010–)
• Prime Minister of Tatarstan (en)	Alexey Pesoshin
Eacnamaíocht
Airgeadra	rúbal na Rúise
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	Am Mhoscó An Eoraip/Moscó UTC+03:00
Cód ISO 3166-2	RU-TA
OKTMO ID (en)	92000000
OKATO ID (en)	92
Eile
Suíomh gréasáin	tatarstan.ru

Tíreolaíocht

Tá an phoblacht suite timpeall 800 km thoir ó Mhoscó. Tá sí suite idir aibhneacha Volga agus Kama. Téann sí a fad le Sléibhte na hÚraile.

• Achar: 67,836 km²
• Teorainneacha:
  • Teorainneacha inmheánacha: Cúige Kirov (Thuas), An Udmairt (Thuas/Thoir Thuas), An Bhaisceartastáin (Thoir), Cúige Orenburg (Thoir Theas), Cúige Shamara (Theas), Cúige Ulyanovsk (Theas/Thiar Theas), An tSuvais (Thiar), Mairí El (Thiar/Thiar Thuas)
• An ball is airde sa Phoblacht: 343 m

Crios Ama

Tá an Tatarstáin suite i gcrios ama Moscó (MSK/MSD).

Aibhneacha

Seo iad príomhaibhneacha na poblachta(ainmneacha Tataracha i lúibíní):

• Abhainn Belaya (Ağidel)
• Abhainn Ik (Iq)
• Abhainn Kama (Çulman)
• Abhainn Volga (İdel)
• Abhainn Vyatka (Noqrat)

Lochanna

Is iad na taiscumair is mó i dTatarstáin ná:

• Taiscumar Kuybyshev (Kuybışev)
• Taiscumar Kama Íochtarach (Tübän Kama)

Is é Qaban an loch is mó sa phoblacht.

Acmhainní nádúrtha

Tá ola, gás nádúrtha, gipseam agus a leithéid le fáil sa Tatarstáin. Meastar go bhfuil níos mó ná billiún tonna de chuid stocanna ola sa phoblacht.

Aeráid

• Meánteocht i Mí Eanáir: −16 °C
• Meánteocht i Mí Iúil: +19 °C
• Meán-bháisteach: ~500 mm

Na hAonaid Riaracháin

Tá Poblacht na Tatarstáine roinnte ina 43 réigiún. Féach Aonaid Riaracháin na Tatarstáine.

Pobal

• Daonra: 3,779,265 (2002)
  • sna cathracha: 2,790,661 (73.8%)
  • faoin tuath: 988,604 (26.2%)
  • Fir: 1,749,050 (46.3%)
  • Mná: 2,030,215 (53.7%)

• Meánaois: 36.5 bliain
  • sna cathracha: 35.7 bliain
  • faoin tuath: 38.7 bliain
  • Fir: 33.8 bliain
  • Mná: 38.8 bliain

• Buntoisí (2005)
  • Breitheanna: 36,967 (ráta beireatais 9.8)
  • Básanna: 51,841 (ráta báis 13.8)

Stair

Sa bhliain 2024, reáchtáladh cruinniú mullaigh i gcathair Kazan, príomhchathair na Tatarstáine. Bhí ionadaithe as 32 tír i láthair, an Araib Shádach, an Iaráin, an Tuirc agus an Indinéis ina measc.^[1][2]

Daoine cáiliúla

• Anna Achmatova
• Marat Safin
• Sergei Rachmaninoff
• Zemfira

Tagairtí

1. Eoin Ó Murchú (28 Deireadh Fómhair 2024). "BRICS ag dul ó neart go neart agus an dollar ag dul i laige" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2024-10-28.
2. reuters.com (2024). "BRICS Kazan". Dáta rochtana: 2024.

Ballaonaid Chónaidhm na Rúise

Poblachtaí: Adygea · An Bhaisceartastáin · An Bhuiriáit · An Chabairdín-Bhalcáir · An Chacáis · An Chailmíc · An Chairéil · An Charaitsé-Shiorcáis · Coimí · An Dagastáin · An Iongúiséit · Mairí El · An Mhordóiv · An Oiséit Thuaidh · Poblacht Altae · Sácha · An Tatarstáin · Túva · An Udmairt · An tSeisnia · An tSuvais Cúigí: Amur · An Astracháin · Arkhangelsk · Belgorod · Bryansk · Chelyabinsk · Chita · Irkutsk · Ivanovo · Kaliningrad · Kaluga · Kemerovo · Kirov · Kostroma · Kurgan · Kursk · Leningrad · Lipetsk · Magadan · Moscó · Murmansk · Nizhny Novgorod · Novgorod · Novosibirsk · Omsk · Orenburg · Oryol · Penza · Pskov · Rostov · Ryazan · Sakhalin · Samara · Saratov · Smolensk · Sverdlovsk · Tambov · Tomsk · Tula · Tver · Tyumen · Ulyanovsk · Vladimir · Volgograd · Vologda · Voronezh · Yaroslavl Críocha: Críoch Altae · Kamchatka · Khabarovsk · Krasnodar · Krasnoyarsk · Perm · Primorsky · Stavropol Cúigí Féinrialaitheacha: Cúige Féinrialaitheach na nGiúdach Ceantair Fhéinrialaitheacha: Agin-Buiriáit · An Iúgra · An Iamáil · Ceantar Féinrialaitheach na Neinéitseach · Ceantar Féinrialaitheach na Siuicsíoch Cathracha na Cónaidhme: Cathair Pheadair · Moscó

Bratach na Rúise

Is síol faoi thíreolaíocht na Rúise é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.