Reduzum

Reduzum is in doarp oan de ein fan It Swin yn de gemeente Ljouwert. Alhoewol it no net mear sa dúdlik is, is it fan oarsprong in terpdoarp, en al út de tiid dat de Middelsee yn dit part fan Fryslân hearske.

Reduzum
Haedstrjitte
Emblemen
Bestjoer
Lân	Nederlân
Provinsje	Fryslân Fryslân
Gemeente	Ljouwert
Sifers
Ynwennertal	1.085 (2022) [1]
Oerflak	7,23 km² werfan lân: 7,15 km² werfan wetter 0,08 km²
Befolkingsticht.	150 ynw./km²
Oar
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	53° 07' N 5° 47' E
Offisjele webside
Side Reduzum-Fries-Idaerd-Eagum
Kaart

Namme

De Nederlânske namme wie: Roordahuizum en yn it Frysk wie dit: Roardhuzum. Yn 1989 fierde de doetiidske gemeente Boarnsterhim Frysktalige plaknammen yn. Om't it Frysk mear in sprektaal as in skriuwtaal is waard dêrby yn it gefal fan Roardhuzum keazen foar de "fonetyske" namme Reduzum, dy't neat mear te krijen hat mei de namme (fan) Roorda, dêr't de namme fan ôflaat is.

Skiednis

Alde doarpskafee

Oarspronklik is it doarp ûntstien op in terp oan de âlde Middelsee. It wie it iennige doarp yn de gritenij Idaarderadiel dat letter in ynpoldere diel hie fan de Middelsee. Dêrnei ûntwikkele Reduzum him as in lintdoarp. Yn de 19e en 20e iuw waard der wer mear konsintrearre boud.

Troch de oanlis fan de Ryksstrjitte tusken Ljouwert en Swol yn de 19e iuw krige Reduzum wat mear bekendheid. By de ôfslach nei Reduzum kaam yn 1827 de Trije Romers te stean, letter ek De Grutte Trije Romers. De sintrale lizzing en de bining fan it doarp mei de boerestân makke dat yn dy herberge yn 1879 it Frysk Rundfee Stamboek en it Frysk Hynste-Stamboek stifte waard. Ek bekend waard it alkoholfrije kofjehûs 'De Blauwe Tent', dy't der û.o. troch it krewearjen fan dûmny Benjamin Boers kaam.

It âldste gebou fan it doarp is de Finsintiustsjerke. De tsjerke waard faaks as hûskapel fan de Aytta's boud yn de 15e iuw. De tsjerke en de folle nijere toer (1878) binne yn 1983 restaurearre.^[2]

Oant de gemeentlike weryndieling fan 1984 hearde Reduzum by de gemeente Idaarderadiel. Sûnt dy tiid hearde Reduzum by de gemeente Boarnsterhim. Nei de opheffing fan de gemeente Boarnsterhim waard Reduzum by de gemeente Ljouwert yndield.

Mienskip

Reduzum hat in feriening Doarpsbelang mei in soad kommisjes: Aktiviteiten, Ferkear, Grien, Jongerein, Kearngroep, Merke, Sportbelangen en de wurkgroep Swinlân. De Linepraat is it krantsje fan Doarpsbelang. Oan de Master Gorterstrjitte stiet De Trije Doarpenskoalle (TDS). Bern út Friens en Idaerd geane hjir ek hinne.

Tsjerke

Finsintiustsjerke

• Herfoarme gemeente Reduzum-Idaerd en omkriten. De gemeente is oansletten by de Protestantske Tsjerke yn Nederlân.

De Wikipedy hat ek in side Finsintiustsjerke (Reduzum).

Skoalle

• Iepenbiere Trijedoarpenskoalle ^[3] Ek bern fan Friens en Idaard geane nei de Trijedoarpenskoalle.

Ferienings

Pleats oan de Ayttawei

• De Fjouwer Doarpen - soas
• Fûgelwacht Reduzum-Friens-Idaerd
• Iendracht - iisklub
• Jan Reitsma - keatsen
• Moarns Ier - aaisykjen (opheft 2017)
• Sjongnocht - koar
• Stânfries - gymnastyk en kuorbal, tennis en folleybal
• Tusken Swin & Swette - kultuer

Befolkingsferrin

Jier	1954	1959	1964	1969	1974	1990	2004	2010	2022
Ynwenners	846	830	798	816	794	1000	1093	1098	1085

18e-iuwsk hûs oan de Haedstrjitte 24

Berne

• Boëtius Epo, (1529-1599), jurist en gelearde
• Sipke Lootsma (1888-1940), skiedkundige
• Hoyte Roucoma (1661-1719), organist en skriuwer
• Siebe Smeding (1830-1892), skriuwer
• Alle Smeding (1820-1902),Frysk skriuwer
• Frans Rasker (1945- ), filmprodusint
• Baukje Wytsma (1946- ), Fryske skriuwster en sjoernaliste
• Stien Terpstra (1957- ), keunstner
• Greet Andringa (1971- ), skriuwster
• Pieter Bleeksma (1821-1897)), ûnderwizer

Strjitten

Alle Strjitten yn Reduzum.

Ferskaat

It Jabikspaad is in kuierrûte en in fytsrûte fan 150 km fan Sint Jabik nei Hasselt yn Noard-Oerisel en rint ek troch Reduzum.

Boarnen, noaten en referinsjes