Gemeenteplysje

De Gemeenteplysje (Nederlânsk en offisjeel: Gemeentepolitie) is in eardere plysjetsjinst (of eins in kategory ûnderskate plysjetsjinsten) yn Nederlân. De Gemeenteplysje bestie yn 'e twadde helte fan 'e tweintichste iuw njonken de Ryksplysje.

Gemeenteplysje Gemeentepolitie
algemiene ynformaasje
namme folút	Gemeentepolitie
lân	Nederlânsk
haadkertier	ferskaat
oprjochte	1945
opheft	1993
falt ûnder	gemeenten
opgien yn	Regiokorpsen
doel	hanthavening fan wet en oarder

Skiednis

De Gemeenteplysje waard oprjochte yn 1945. Eltse gemeente mei mear as 25.000 ynwenners krige doe syn eigen plysjekorps. Yn gemeenten mei minder ynwenners wie de Ryksplysje ferantwurdlik foar de hanthavening fan wet en oarder. In útsûndering wie de gemeente Baarn, dy't minder as 25.000 ynwenners hie, mar dêr't dochs in eigen plysjekorps oprjochte waard yn ferbân mei de oanwêzigens yn dy gemeente fan 'e residinsje fan it Keninklik Hûs op Paleis Soestdijk. Yn 1993 gie de Gemeenteplysje yn 'e mande mei de Ryksplysje op yn 'e Regiokorpsen, dy't yn 2013 op har beurt opgiene yn 'e Nasjonale Plysje.

Oanstjoering

De boargemaster fan 'e oangeande gemeente wie tagelyk it haad fan 'e Gemeenteplysje dêre en as sadanich ferantwurdlik foar it bewâld dêroer. De gemeenteried koe yn 'e riedsgearkomsten de boargemaster freegje om 'e plysje mear omtinken skinke te litten oan beskate saken. De boargemaster droech ferantwurdlikheid foar de iepenbiere oarder, wylst de ofsier fan justysje ferantwurdlik wie foar de strafrjochtlike aspekten. It belied fan 'e Gemeenteplysje waard bepaald yn it saneamde 'tripartite oerlis' tusken boargemaster, ofsier fan justysje en (haad)kommissaris, dat ek wol oantsjut waard as "de trijehoek".

Rangen

It rangestelsel fan 'e Gemeenteplysje wie sa (fan leech nei heech):

kategory	rang	omskriuwing ynsynje
eksekutyf personiel	aspirant	1 streek
	agint	2 streken
	haadagint	3 streken
	brigadier	swurd en kroan omjûn troch lauwerkrâns
	adjudant*	1 stip
ofsieren	aspirant hegere plysje-amtner	1 stjer
	ynspekteur, amtner fan 'e 3e klasse	2 stjerren
	ynspekteur, amtner fan 'e 2e klasse	3 stjerren
	haadynspekteur, amtner fan 'e 2e klasse	1 balke mei 1 stjer
	haadynspekteur, amtner fan 'e 1e klasse	1 balke mei 2 stjerren
	kommissaris, amtner fan 'e 1e klasse	1 kroan
	kommissaris, haadamtner fan 'e 3e klasse	1 kroan mei 1 stjer
	kommissaris, haadamtner fan 'e 2e klasse	1 kroan mei 2 stjerren
	haadkommissaris, haadamtner fan 'e 2e klasse	2 krúste swurden mei 1 stjer
	haadkommissaris, haadamtner fan 'e 1e klasse	2 krúste swurden mei 2 stjerren

*) De rang fan adjudant kaam by de opheffing fan 'e Gemeenteplysje yn 1993 te ferfallen; alle adjudanten waarden doe automatysk befoardere ta ynspekteur.

Boarnen, noaten en referinsjes