From Wikipedia, the free encyclopedia
De Formule 1 wurdt ornaris sjoen as de heechste klasse yn 'e autosport. De koepelorganisaasje Fédération Internationale de l'Automobile (FIA) is ferantwurdlik foar de organisaasje. Om dielnimme te meien moatte de auto's foldwaan oan 'e betingsten dy't troch de FIA steld binne. Dy auto's dogge alle jierren op sa'n 20 ferskillende sirkwys oan de Formule 1 mei.
It Formule 1-seizoen bestiet út sa'n tweintich ferskillende races. Sa'n race wurdt ek wol "Grutte Priis" (yn it Frânsk Grand Prix) neamd. De measte race's wurde hâlden op racesirkwys en stedssirkwys (Monako). Mei de resultaten fan de race's wurde alle jierren twa wrâldkampioenen bepaalt: ien kampioenstitel foar kûreurs en ien kampioenstitel foar konstrukteurs. Europa is it tradisjonele sintrum fan de Formule 1 en suver alle teams binne fan Europeeske oarsprong. Tsjintwurdich wurdt sa likernôch de helte fan alle races yn Europa hâlden, rûchwei de oare helte fynt op oare kontintinten plak.
De Formule 1 hat syn woartels yn 'e "Grand Prix Racing" fan de jierren tweintich en tritich fan de tweintichste iuw. De "formule" yn de namme ferwiist nei de regleminten fan 'e organisaasje dêr’t alle dielnimmers en auto’s oan foldwaan moatte. Fuort nei de ein fan de Twadde Wrâldkriich waard yn 1946 ta oprjochting fan de nije formule 1-klasse besletten. Der waarden yn dat jier al in stikmannich races hâlden, mar de World Drivers' Championsship waard pas yn 1947 offisjeel. De earste kampioenskipsrace waard holden op Silverstone yn Grut-Brittanje yn 1950. It kampioenskip foar konstrukteurs waard yn 1959 taheakke. yn de jierren sechstich en santich bestienen der yn Grut-Brittanje en Súd-Afrika nasjonale kampioenskippen. Oant en mei de jierren tachtich fan de tweintichste iuw waarden ek races bûten it offisjele kampioenskip om holden. Dat fenomeen ferdwûn yn 1983.
In Grutte Priis yn de Formule 1 beslacht in folslein wykein en begjint mei trije trainingen: Twa op de freed en ien op de sneontemoarn. By de earste training op freed mei eventueel in tredde kûreur efter it stjoer fan ien fan de twa auto’s fan in team dielnimme. Op de sneontemiddei folget in kwalifikaasje dêr’t de startfolchoarder foar de race op snein fêststeld wurdt.
De kwalifikaasje is yn 'e rin fan de jierren in oantal kearen feroare. Hjirûnder wurdt it kwalifikaasjesysteem fan seizoen 2021 beskreaun.
Der wurdt by de kwalifikaasje wurke mei in ôffalsysteem. Der binne trije kwalifikaasjerûnden: Q1, Q2 en Q3. De Q is in Ingelske ôfkoarting foar "qualification":
De tsien kûreurs dy’t Q3 helle ha, moatte de sneins yn de race starte op it type bannen dat se brûkt hawwe yn de twadde kwalifikaasje. De oare tsien kûreurs meie sels bepale op hokker type bannen se de race starte.
Foar't de race begjint meie de kûreurs earst in rûntsje waarmride. Dêrnei wurde se foar de startline opsteld yn 'e folchoarder dy't by de kwalifikaasje bepaalt is.
It startsinjaal boppe it sirkwy wurdt jûn troch ljochtsysteem, wannear't alle lampen út binne mei de auto's starte. De ôfstân fan in Grutte Priis is gelyk oan it lytste oantal rûntsjes dy't mei-inoar in minimale ôfstân fan 305 kilomter beslaan. In Grutte Priis mei lykwols net langer duorje as twa oeren. In formule 1-race duorret yn trochsneed sa’n 90 minuten. By de race mei in kûreur ien as meardere kearen fan de baan ôf om bannen te wikseljen of de auto reparearje te litten.
In Formule 1-auto is een iepen, ienpersoans-auto mei iepen lizzende tsjillen. Oan 'e foar en efterkant fan de auto binne saneamde wjukken befêstige. De hurde regels foar de auto's binne opsteld mei de bedoeling om it oantal ûngemakken en slimme ferwûningen te beheinen en om lytsere teams likense kânsen te jaan om te winnen.
.jpg)
_in_practice_at_USGP_2005.jpg){kind=small}
_Day_1-2.jpg)
| seizoen | Oantal Races |
Wrâldkampioen | Auto Tiim |
Lân | Leeftiid1 | Punten2 | Oerwinningen |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1950 | 7 | Giuseppe Farina | Alfa Romeo |  Itaalje |
44 | 30 | 3 |
| 1951 | 8 | Juan Manuel Fangio |  Argentynje |
40 | 31 | 3 | |
| 19523 | 8 | Alberto Ascari | Ferrari | Itaalje |
34 | 36 | 6 |
| 19533 | 9 | 35 | 34,5 | 5 | |||
| 1954 | 9 | Juan Manuel Fangio | Mercedes | Argentynje |
43 | 42 | 6 |
| 1955 | 7 | 44 | 40 | 4 | |||
| 1956 | 8 | Ferrari | 45 | 30 | 3 | ||
| 1957 | 8 | Maserati | 46 | 40 | 4 | ||
| 1958 | 11 | Mike Hawthorn | Ferrari |  Grut-Brittanje |
29 | 42 | 1 |
| 1959 | 9 | Jack Brabham | Cooper-Climax |  Austraalje |
33 | 31 | 2 |
| 1960 | 10 | 34 | 43 | 5 | |||
| 1961 | 8 | Phil Hill | Ferrari |  Feriene Steaten |
34 | 34 | 2 |
| 1962 | 9 | Graham Hill | B.R.M. | Grut-Brittanje |
33 | 42 | 4 |
| 1963 | 10 | Jim Clark | Lotus | 27 | 54 | 7 | |
| 1964 | 10 | John Surtees | Ferrari | 30 | 40 | 2 | |
| 1965 | 10 | Jim Clark | Lotus | 29 | 54 | 6 | |
| 1966 | 9 | Jack Brabham | Brabham | Austraalje |
40 | 42 | 4 |
| 1967 | 11 | Denis Hulme |  Nij-Seelân |
31 | 51 | 2 | |
| 1968 | 12 | Graham Hill | Lotus | Grut-Brittanje |
39 | 48 | 3 |
| 1969 | 11 | Jackie Stewart | Matra | 30 | 63 | 6 | |
| 1970 | 13 | Jochen Rindt4 | Lotus |  Eastenryk |
28 | 45 | 5 |
| 1971 | 11 | Jackie Stewart | Tyrrell | Grut-Brittanje |
32 | 62 | 6 |
| 1972 | 12 | Emerson Fittipaldi | Lotus |  Brazylje |
25 | 61 | 5 |
| 1973 | 15 | Jackie Stewart | Tyrrell | Grut-Brittanje |
34 | 71 | 5 |
| 1974 | 15 | Emerson Fittipaldi | McLaren | Brazylje |
27 | 55 | 3 |
| 1975 | 14 | Niki Lauda | Ferrari | Eastenryk |
26 | 64,5 | 5 |
| 1976 | 16 | James Hunt | McLaren | Grut-Brittanje |
29 | 69 | 6 |
| 1977 | 17 | Niki Lauda | Ferrari | Eastenryk |
28 | 72 | 3 |
| 1978 | 16 | Mario Andretti | Lotus | Feriene Steaten |
38 | 64 | 6 |
| 1979 | 15 | Jody Scheckter | Ferrari | .svg){kind=small} Súd-Afrika |
29 | 51 | 3 |
| 1980 | 14 | Alan Jones | Williams | Austraalje |
34 | 67 | 5 |
| 1981 | 15 | Nelson Piquet | Brabham | Brazylje |
29 | 50 | 3 |
| 1982 | 16 | Keke Rosberg | Williams |  Finlân |
34 | 44 | 1 |
| 1983 | 15 | Nelson Piquet | Brabham | Brazylje |
31 | 59 | 3 |
| 1984 | 16 | Niki Lauda | McLaren | Eastenryk |
35 | 72 | 5 |
| 1985 | 16 | Alain Prost | McLaren |  Frankryk |
30 | 73 | 5 |
| 1986 | 16 | 31 | 72 | 4 | |||
| 1987 | 16 | Nelson Piquet | Williams | Brazylje |
35 | 73 | 3 |
| 1988 | 16 | Ayrton Senna | McLaren | 28 | 90 | 8 | |
| 1989 | 16 | Alain Prost | Frankryk |
34 | 76 | 4 | |
| 1990 | 16 | Ayrton Senna | Brazylje |
30 | 78 | 6 | |
| 1991 | 16 | 31 | 96 | 7 | |||
| 1992 | 16 | Nigel Mansell | Williams | Grut-Brittanje |
39 | 108 | 9 |
| 1993 | 16 | Alain Prost | Frankryk |
38 | 99 | 7 | |
| 1994 | 16 | Michael Schumacher | Benetton |  Dútslân |
25 | 92 | 8 |
| 1995 | 17 | 26 | 102 | 9 | |||
| 1996 | 16 | Damon Hill | Williams | Grut-Brittanje |
36 | 97 | 8 |
| 1997 | 17 | Jacques Villeneuve |  Kanada |
26 | 81 | 7 | |
| 1998 | 16 | Mika Häkkinen | McLaren | Finlân |
30 | 100 | 8 |
| 1999 | 16 | 31 | 76 | 5 | |||
| 2000 | 17 | Michael Schumacher | Ferrari | Dútslân |
31 | 108 | 9 |
| 2001 | 17 | 32 | 123 | 9 | |||
| 2002 | 17 | 33 | 144 | 11 | |||
| 2003 | 16 | 34 | 93 | 6 | |||
| 2004 | 18 | 35 | 148 | 13 | |||
| 2005 | 19 | Fernando Alonso | Renault |  Spanje |
24 | 133 | 7 |
| 2006 | 18 | 25 | 134 | 7 | |||
| 2007 | 17 | Kimi Räikkönen | Ferrari | Finlân |
28 | 110 | 6 |
| 2008 | 18 | Lewis Hamilton | McLaren | Grut-Brittanje |
23 | 98 | 5 |
| 2009 | 17 | Jenson Button | Brawn | 29 | 95 | 6 | |
| 2010 | 19 | Sebastian Vettel | Red Bull Racing | Dútslân |
23 | 256 | 5 |
| 2011 | 19 | 24 | 392 | 11 | |||
| 2012 | 20 | 25 | 281 | 5 | |||
| 2013 | 19 | 26 | 397 | 13 | |||
| 2014 | 19 | Lewis Hamilton | Mercedes | Grut-Brittanje |
29 | 384 | 11 |
| 2015 | 19 | 30 | 381 | 10 | |||
| 2016 | 21 | Nico Rosberg | Dútslân |
31 | 385 | 9 | |
| 2017 | 20 | Lewis Hamilton | Grut-Brittanje |
32 | 363 | 9 | |
| 2018 | 21 | 33 | 408 | 11 | |||
| 2019 | 21 | 34 | 413 | 11 | |||
| 2020 | 17 | 35 | 347 | 11 | |||
| 2021 | 22 | Max Verstappen | Red Bull Racing |  Nederlân |
24 | 395.5 | 10 |
| 2022 | 22 | 25 | 454 | 15 | |||
| 2023 | 22 | 26 | 575 | 19 |
1 Leeftyd fan 'e respektyflike kûreur per jier; Oft de jierdei foar, tidens of nei it seizoen plakfûn, wurdt hjir net rekken mei hâlden.
2 It oantal punten komt oerien mei de punten skoard foar it WK, net de punten dy't werklik helle binne; foar 1990 wienen der resultaten dy’t skrast wurde koenen.
3 It wrâldkampioenskip auto's waard holden yn 'e jierren 1952 en 1953 neffens de Formule 2 regeljouwing (ûnder oaren mei in signifikant lytsere motor).
4 postúm
.jpg)
-1.jpg)
.jpg)
| Plak | Konstrukteur | Lân | Titels | Jier |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ferrari | Itaalje |
16 | 1961 1964 1975–1977 1979 1982 1983 1999–2004 2007 2008 |
| 2 | Williams | Grut-Brittanje |
9 | 1980 1981 1986 1987 1992–1994 1996 1997 |
| 3 | McLaren | Grut-Brittanje |
8 | 1974 1984 1985 1988–1991 1998 |
| Mercedes | Dútslân |
2014–2021 | ||
| 4 | Lotus | Grut-Brittanje |
7 | 1963 1965 1968 1970 1972 1973 1978 |
| Red Bull Racing | Eastenryk |
2010–2013 2021–2023 | ||
| 7 | Cooper | Grut-Brittanje |
2 | 1959 1960 |
| Brabham | 1966 1967 | |||
| Renault | Frankryk |
2005 2006 | ||
| 10 | Vanwall | Grut-Brittanje |
1 | 1958 |
| B.R.M. | 1962 | |||
| Matra | Frankryk |
1969 | ||
| Tyrrell | Grut-Brittanje |
1971 | ||
| Benetton | 1995 | |||
| Brawn | 2009 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
