Bêd

In bêd is in meubelstik dat bedoeld is as in plak foar minsken om te sliepen en út te rêsten, en dat ek it gebrûklike plak is om geslachtsmienskip te bedriuwen. In bêd stiet ornaris yn 'e sliepkeamer. De term 'bêd' wurdt tsjintwurdich ek (as pars pro toto-stylfiguer) brûkt om in plak yn in fersoargingsynrjochting of in sliepplak yn in hotel mei oan te tsjutten.

In twapersoansbêd.

Dizze side giet oer it meubelstik bêd. Foar oare betsjuttings, sjoch: bêd (betsjuttingsside).

De measte bêden besteane út in sêft, langwerpich matras, meastal fan ferskate desimeters tsjûk, dat op in ramt fan hout of metaal leit dat in ledikant neamd wurdt. It matras rêst dêrby op in solide diel fan it ledikant, faak besteande út houtene ûnderlizzers, of op in metalene ûndergrûn fan in fearjend gaas. Om skansearring fan it matras tsjin te gean wurdt dêrtuskenyn meastal in matrasbeskermer fan jute of plestik tafoege. Matrassen wurde foar gebrûk omklaaid mei bêdrêding, besteande út lekkens en tekkens of in dekbêd en eventueel in sprei. Oan it hollenein wurdt yn 'e regel in kjessen omklaaid mei in sloop tafoege. As men op in bêd sliept hat, wurdt men yn 'e regel achte de bêdrêding neitiid wer te oarderjen, in proses dat bêdopmeitsjen hjit. It ledikant hat fierders faak in yn 'e breedte rjochtop steande planke oan it hollenein en net selden ek ien oan it fuottenein, hoewol't dat lêste ûnderdiel problematysk wêze kin foar langere sliepers. Guon bêden hawwe oan beide sydkanten ek opsteande rânen.

Bêden binne der yn in grut tal ferskillende soarten en mjitten. Sa hat men it ienpersoans- en it twapersoansbêd, mar ek it oardelpersoansbêd (Nederlânsk: twijfelaar). In ienpersoansbêd hat tsjintwurdich (yn Nederlân) meastal de ôfmjittings fan 90 sm by 2 m, wylst in oardelpersoansbêd 120 sm by 2 m mjit en in twapersoansbêd 180 sm by 2 m. In lits-jumeaux is in pear fan twa ienpersoansbêden njonken inoar, dy't tsjininoaroan skood wurde kinne om in twapersoansbêd te foarmjen. Gruttere bêdmjitten as twapersoans binne queen size en king size.

matrasmjitte (breedte × lingte)

pleatslike oantsjutting	Noard-Amearika	Austraalje	Britske Eilannen	Jeropa/Latynsk-Amearika
ienpersoans (twin size)	99 sm × 191 sm	92 sm × 187 sm	90 sm × 190 sm	90 sm × 200 sm
twapersoans (full size)	137 sm × 191 sm	137 sm × 187 sm	135 sm × 190 sm	140 sm × 200 sm
queen size (N.-Am. & Austr.) king size (Br. Eil.) twapersoans (Jeropa)	152 sm × 203 sm		150 sm × 200 sm	160 sm × 200 sm
king size (N.-Am. & Austr.) super king size (Br. Eil.) twapersoans (Jeropa)	193 sm × 203 sm (California king 183 sm × 213 sm)	183 sm × 203 sm	183 sm × 198 sm	190 sm × 200 sm

In antyk himelbêd mei lofts in widze.

Fan oarsoartige bêden moat yn it foarste plak de widze neamd wurde, dat in spesjaal lyts bêd foar in poppe is. In harmonikabêd kin men ynskowe en in opklapbêd of optearbêd kin men yninoar klappe. In stretcher is in beskate foarm fan in licht, smel opklapbêd. In sofabêd is in bank dy't ta in bêd útklapt wurde kin. In boxspring is in bêd mei in ledikant dat syn eigen binnenfearring hat, in wetterbêd is in bêd mei in matras dat folle wurdt mei wetter, en in luchtbêd is in opblaasber luchtmatras.

In kûsjette is in bêd oan board fan in trein of skip, en in koai is in sliepplak op in skip of boat. In heechslieper is in ferhege bêd dat bygelyks boppe in buro past (om romte út te sparjen). In steapelbêd is in bêd mei twa (of trije) matrasboaiems en matrassen boppe inoar, wêrby't it boppeste it boppebêd hjit en it ûnderste it ûnderbêd (en eventueel it middelste it middelbêd). In himelbêd is in útsûnderlik rom bêd mei fjouwer lange stilen oan 'e hoeken dy't fan boppen in stoffene bêdhimel ûnderstypje. De romte tusken de stilen kin dêrby faak ôfsletten wurde mei gordinen om siging, nijsgjirrige blikken en fleanende ynsekten tsjin te gean. Yn 'e tropen brûkt men tsjin ynsekten in klamboe, dat in soarte fan net is dat men fan boppenôf oer it bêd hinne sakje lit.

Faak wurde ek oarsoartige sliepplakken yn it deistich taalgebrûk wol oantsjut as 'bêd', lykas in bedsteed, in brits, in hingmatte of in striebêd (dat inkeld út spraat strie bestiet, net te betiizjen mei in striematras, in matras foar in gewoan bêd dat folle is mei strie). Ta in bêd wurde soms ek byhearrende meubelstikken rekkene, lykas nachtkastkes oan ien kant of oan wjerskanten fan it hollenein en (foarhinne) in tekkenkiste oan it fuottenein.

Boarnen, noaten en referinsjes