Andorra

Andorra (katalanskt: Andorra), alment: Prinsadømið Andorra (katalanskt: Principat d'Andorra) er eitt lítið landfast land í Útsynningsevropa í eystaru Pyreneunum og hevur mark við Spaniu og Frakland.

Principat d'Andorra
Prinsadømið Andorra

(Flagg Andorra) (Skjaldarmerki Andorra)
Tjóðarslagorð: Virtus Unita Fortior
Tjóðsangur: El Gran Carlemany, Mon Pare Hin stóri Karlamagnus, faðir mín
Alment mál	Katanlanskt
Høvuðsstaður	Andorra la Vella
Spania hjáprinsur Franskur hjáprinsur	Joan Enric Vives i Sicília Emmanuel Macron
StjórnarleiðArif	Xavier Espot Zamora
Fullveldi	Paréage 1278
Vídd  - tilsamans  - vøtn (%)	468 km² 0
Íbúgvar  - tilsamans 2013  - tættleiki	76 098 162/km²
Gjaldoyra	Evro
Tíðarøki	GMT +1
Økisnavn á alnetinum	.ad
Telefonkota	+376

Høgt uppi í Pyrineafjøllum, á markinum ímillum Fraklands og Spania, er lítla landið Andorra. Landið er fríríki, og stjørnarovastar eru spanski biskupurin av Uruguel í landnyrðingsspania og franski forsetin í felag. Katanlanskt er alment mál; men mong tala eisini franskt og spanskt. Einasti stóri býur í landinum er høvuðsstaðurin, Andorra la Vella.

Navnauppruni

Navnið "Andorra" er av ókendum uppruna, men (sambært Joan Coromines) heilt vist fyrirómverskt.

Søga

Høvuðsgrein: Andorrisk søga

Politikkur

Høvuðsgrein: Andorriskur politikkur

Landið verður stýrt av einum tingi (Consell General) við 28 tingmonnum, sum velja ein syndikus og tveir hjálparmenn til at hava umsitingina í hondum.

Kommunur

Høvuðsgrein: Kommunur í Andorra

Andorra hevur sjey kommunur, ið verða nevndar comuns (eintal comú):

• Andorra la Vella
• Canillo
• Encamp
• Escaldes-Engordany
• La Massana
• Ordino
• Sant Julià de Lòria

Landafrøði

Høvuðsgrein: Andorrisk landafrøði

Á markinum millum Spania og Frakland er víðført fjallalendi, Pyreneurnar. Hetta eru høg fjøll, summir topparnir fara upp um 3,000 m. Í einum dali uppi millum fjøllini er eitt lítið sjálvstøðugt land, Andorra. Andorra er bert 468 ferkilometrar til ummáls. Føroyar eru tríggjar ferðir størri enn Andorra.

Búskapur

Høvuðsgrein: Andorriskur búskapur

Fólkasamanseting

Høvuðsgrein: Andorrisk fólkasamanseting

Tann rómversk-katólska kirkjan er størsti trúarbólkur í Andorra; umleið 88 % av fólkinum eru rómverskir katolikkar í 2011.^[1]

Mál

Tað almenna málið er katalanskt, men tó eru tað mong, ið tosa spanskt. Í Andorra hevur eisini spanskt støðu sum alment viðurkent minnilutamál.

Móðurmál	%
Katalanskt	38,8%
Spanskt	35,4%
Portugusiskt	15%
Franskt	5,4%
Onnur mál	5,5%
2005 3 PoliticaLinguistica.pdf Archived 2013-08-22 at the Wayback Machine

Mentan

Høvuðsgrein: Andorrisk mentan

Sí eisini

Ávisingar úteftir