یونس امره
شاعر اهل ترکیه / From Wikipedia, the free encyclopedia
یونس امره (به عثمانی: یونس امره یا کول یونس، عشیق یونس یا یونس) (۶۳۸ - ۷۲۰ )، شاعر و عارف ترک که در آناتولی بزرگ شد.[3]یونس امره، درویش ترکمن که در نیمه آخر سده سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم میلادی میزیست، پیشگام شعر ترکی در آناتولی به شمار میرود.[3][4][5] اطلاعات مربوط به شخصیت تاریخی او ناکافی و حتی متناقض است و تا حدودی با افسانهها آمیخته شده است.[3] هیچ منبع اولیه دیگری جز ولایت نامهها و اشعار منظومه ای که اطلاعات زندگی نامه ای درباره یونس امره ارائه دهد وجود ندارد.[6]
یونس امره Yunus Emre | |
---|---|
نام اصلی | یونس امره |
زاده | ۶۳۸ سیوریحصار ترکیه[1][2] |
محل زندگی | عثمانی مسافرت بین ایران و عثمانی |
درگذشته | ۷۲۰ نامشخص |
آرامگاه | نامشخص |
زمینه کاری | شاعر، تصوف |
ملیت | عثمانی |
یونس امره در سال ۱۲۴۰ میلادی در شهر خوی به دنیا آمد.[7] از اطلاعات اشعار او روشن میشود که متاهل و دارای فرزند و دارای پسری به نام اسماعیل است.[8] اگرچه گفته میشود که او بی سواد بودهاست، اما طبیعی است که پیش از ورود به راه تصوف، تحصیلات مدرسه ای خوبی داشته است.[9][10] . میتوان گفت فارسی و عربی را روان میداند.[11] فوات کوپرولو میگوید که یونس امره ادبیات ایران را «به اندازه ای میدانست که از اشعار فارسی مولانا لذت برد».[11] از برخی از دوبیتیهای او برمیآید که در جنوب مرعش، قیصری، تبریز، نخجوان، آران و شروان ، بغداد و دمشق سفر کردهاست.[12]
در کتاب قاموس الاعلام ترکی درباره او نوشته که وی از مردم بولی و از عرفا و از اهل الله درعثمانی به شمار میرفت. وی زاویهای داشت و پیوسته در آن به عبادت و ریاضت مشغول بود. به سال ۷۲۰ هجری قمری درگذشت . یونس با اینکه بیسواد بود مناجاتهای صوفیانه و الهیات عارفانه دارد.[13]
یونس امره به روایتی در سال ۶۳۸ هـ. در شهر خوی متولد شدهاست و در سال ۷۲۰ هـ. چشم از جهان فرو بستهاست.در باب محل وفات وی روایتهای مختلف وجود دارد. روستاهایی هم که به عنوان محل درگذشت در اسناد و وثایق بکتاشیه آمدهاست. گرچه یونس امره در ترکیه بیش از ایران معروف شدهاست، اما هنوز هم طائفههای مختلف طرائق صوفیه در ایران، او را از شاعران مکتب مولویه به حساب میآورند و اشعارش را در مجالس آئینی با شور و جذبهٔ خاصی به آواز میخوانند.[14]
چامههای او تأثیر بسزایی در ادبیات ترک از گذشته تا به امروز داشتهاست. او پس از بزرگانی چون خواجه احمد یسوی و سلطان ولد میزیست و همگام با ایشان از نخستین کسانی بود که بهجای زبان عربی و فارسی، زبان ترکی را برای کتابهایش برگزید.