From Wikipedia, the free encyclopedia
مسائل زیست‌محیطی در افغانستان از نابسامانی‌های سیاسی چند دهه پسین قدیمی‌تر است. جنگل‌ها بر اثر قرن‌ها کشاورزی و تبدیل شدن به چراگاه‌ها خالی شده‌اند، عواملی که تنها با رشد مدرن جمعیت افزایش یافته است. حفظ محیط زیست و نگرانی‌های اقتصادی در افغانستان دو امر متضاد نیستند؛ با اتکای بالاتر از ۴۴ درصد جمعیت به دام‌داری و کشاورزی،[1] سلامتی محیط زیست برای رفاه اقتصادی مردم حیاتی پنداشته می‌شود. سازمان جهانی بهداشت در ۲۰۰۷ میلادی گزارشی را نشر نمود که طبق آن افغانستان در میان ملت‌های غیر آفریقایی در رده پایین‌ترین کشورهای بود که مرگ و میر ناشی از خطرهای محیطی را داشت.[2]
بیشتر جمعیت برای جمع‌آوری هیزم و به‌دست آوردن درآمد از صادرات پسته و بادام که در جنگل‌های طبیعی مناطق مرکزی و شمالی می‌رویند متکی به جنگل هستند. بیشتر از ۵۰ درصد جنگل‌های پسته در ولایات بادغیس و تخار از بین رفته است. در جریان چند دهه جنگ پسین، ساکنین مناطق و نیروهای شبه نظامی مانند ائتلاف شمال از چوب جنگل به عنوان سوخت استفاده نموده و این نیروها هم‌چنین درختان را قطع نموده‌اند تا به مکان اختفا و کمین از جانب مخالفین شان مبدل نگردد. افزون بر آن، استفاده از جنگل به عنوان چراگاه و گردآوری خسته برای صادرات ظاهراً از روئیدن درختان بیشتر پسته جلوگیری می‌کند.[3]
افغانستان در حدود نصف جنگل‌های خود را از دست داده است.[4][5][6] جنگل‌های انبوه که در ولایات شرقی ننگرهار، کنر، نورستان و سایر ولایات موجود است نیز در خطر جمع‌آوری الوار توسط مافیای الوار قرار دارد. هرچند بریدن درخت غیرقانونی است، اما منافعی که از صادرات الوار به کشورهای همسایه چون پاکستان حاصل می‌گردد بسیار بالا است.[7][8] علت آن این است که حکومت پاکستان شدیداً از مناطق جنگلی خود محافظت می‌نماید، بنابرین مافیای الوار در عوض مشغول بریدن درختان در افغانستان هستند. این الوار نه تنها به پیشاور بلکه به اسلام‌آباد، راولپندی و لاهور نیز فرستاده می‌شود و در آن‌جا برای ساختن مبل‌های گران‌قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با کاهش پوشش جنگلی، زمین کم‌تر و کم‌تر حاصلخیز می‌شود، معیشت جمعیت روستا نشین در معرض تهدید قرار می‌گیرد و سیلاب‌ها باعث تخریب زمین‌های زراعتی و خانه‌های مردم می‌گردد. از بین رفتن نباتات هم‌چنین باعث افزایش خطرهای سیلاب می‌شود و این امر نه تنها مردم را در معرض خطر قرار داده بلکه باعث فرسایش خاک گردیده و مقدار زمینی در دسترس برای کشاورزی را کاهش می‌دهد. وزارت زراعت، آبیاری و مالداری افغانستان (MAIL) در همکاری با سازمان‌های بین‌المللی تلاش دارد تا با غرس میلیونها نهال در هر فصل بهار، به‌ویژه در ۱۰ مارچ که به عنوان روز ملی نهال‌نشانی در کشور نام‌گذاری شده است، افغانستان را دوباره سبز نموده و این مشکل را حل نماید.[9][10][11][12][13][14][15]
افغانستان در شاخص تمامیت مناظر طبیعی جنگل ۲۰۱۸ دارای نمره میانگین ۸٫۸۵/۱۰ بوده و این کشور را از میان ۱۷۲ کشور در رده پانزدهم قرار می‌دهد.[16]
بیشتر حیات وحش افغانستان به دلیل زیربنای اندک دولت برای ممانعت از شکار و ناپدید شدن زیست‌گاه به دلیل جنگ و خشک‌سالی در معرض خطر قرار دارد. افغانستان و جامعه حفاظت از حیات وحش (WCS) در سال ۲۰۰۶ یک پروژه سه ساله محافظت از حیات وحش و زیست‌گاه‌ها را در امتداد دهلیز واخان و مناطق فلات مرکزی آغاز نمودند.[17]
معلومات اندکی در مورد گونه‌های سمندر و سمندر کوهی پغمان که در کوه‌های هندوکش یافت می‌گردد در دسترس است.
بیشتر آب شیرین افغانستان از طریق دریاهای پر سرعت به کشورهای همسایه جاری می‌شود.[18][19] به لحاظ طبیعی کشورهای همسایه از این آب‌ها مفاد حاصل می‌کنند نه افغانستان.[20][21][22][23] تهدید اساسی به منابع آبی افغانستان خشک‌سالی است، که باعث کمبود غذا برای میلیون افغان در گذشته نزدیک شده است.[24] بحران‌های کشاورزی میان سال‌های ۱۹۹۵ و ۲۰۰۱ میلادی هزارها خانواده روستا نشین را به مناطق شهری کشانده است.[25] خشک‌سالی باعث گردید تا چاه‌های عمیق‌تری جهت رفع ضرورت‌های آبیاری حفر گردد و این امر باعث کم‌شدن سطح آب‌های زیرزمینی گردید و در نتیجه منابع آب‌های زیرزمینی که برای پر شدن مجدد متکی به باران بود خالی شد.[11]
بر اساس آمار یونیسف، تنها در حدود ۶۷ درصد جمعیت افغانستان به آب آشامیدنی پاک دسترسی دارد.[26] انتظار می‌رود تا این رقم پیوسته در آینده افزایش یابد،[27] به‌ویژه بعد از اتمام بندهای شاه و عروس و شاه توت در کابل. سازمان‌های بزرگی که افغانستان را در راستای مدیریت بهتر منابع آبی کمک می‌کند هندی‌ها و آلمانی‌ها هستند.[19][28][29]
حدود ۹۹ درصد تالاب‌های سیستان در سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۳ میلادی خشکیده بودند، یکی دیگر از نتایج خشک‌سالی پیوسته و فقدان مدیریت آب.[30] تالاب‌ها که زیست‌گاه مهمی برای زاد و ولد و مهاجرت مرغ‌های آبی از جمله پلیکان خاکستری و مرغ‌آبی مرمری پنداشته می‌شود، از حد اقل ۵۰۰۰ سال بدین سو برای آبیاری کشاورزی آب فراهم نموده‌اند. آب این تالاب‌ها از دریاهای هلمند و فراه تأمین می‌گردد، که در میان سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ در حدود ۹۸ درصد از حد میانگین پایین‌تر شده بود. از بین رفتن پوشش گیاهی طبیعی در سایر نقاط کشور باعث فرسایش خاک گردید و طوفان‌های شن در حدود ۱۰۰ قریه را تا ۲۰۰۳ را فرو برد.[3]
برخی از بندهای آب و برق عمدهٔ افغانستان به قرار ذیل اند:
جمعیت شهرنشین در چندین سال پسین تورم نموده است. از سال ۲۰۰۳ بدین سو بالاتر از ۵ میلیون مهاجر که در کشورهای پاکستان و ایران زندگی می‌کردند دوباره به خانه خود (افغانستان) عودت نموده‌اند. اکثریت این مهاجرین و هم‌چنین کسانی که از مناطق روستایی به دلیل سیلاب ویران‌گر مهاجر گردیده‌اند، در شهر کابل که پایتخت است مسکن گزین شده‌اند.
هم‌مانند سایر شهرها در سراسر جهان، آلودگی هوا در شهرهای افغانستان نیز یک معضل جدی برای صحت عامه است.[31][32][33][34][35]
افغانستان از دیر زمان با مشکل نداشتن سیستم درست فاضلاب روبرو است.[36][37] برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در ۲۰۰۲ میلادی بیان نمود که نبود یک سیستم درست مدیریت ضایعات در حال ایجاد شرایط خطرناک در بیشتر مناطق شهری بود.[3] در ناحیه‌های پنجم و ششم شهر کابل، ضایعات خانوار و ضایعات طبی در جاده‌ها ریخته می‌شدند. ضایعات انسانی در مجراهای باز فاضلاب حرکت نموده و به دریای کابل جریان پیدا می‌کرد و آب آشامیدنی شهر را آلوده می‌نمود.
در شهرهای کابل، قندهار و هرات به‌جای گورستان‌های زایدات مدیریت شده از زباله‌دان‌های بزرگ استفاده صورت می‌گیرد که اغلب دریای‌های نزدیک و منابع آب‌های زیرزمینی از آن محافظت نمی‌گردند. زباله‌های طبی شفاخانه‌ها بعضاً در این زباله‌دان‌های بزرگ یک‌جا با سایر زباله‌های شهر دفع می‌گردند که باعث آلوده شدن آب و هوا با باکتری و ویروس‌ها می‌گردد.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
