جنگ عربستان علیه حوثیها در یمن که در سال ۲۰۱۵ آغاز شد From Wikipedia, the free encyclopedia
حمله نظامی به یمن، در ۲۵ مارس ۲۰۱۵ میلادی برابر با ۶ فروردین ۱۳۹۴ با حمله هوایی ائتلافی از کشورهای منطقه به رهبری عربستان سعودی به یمن با نام عملیات توفان قاطعیت (به عربی: عملیة عاصِفة الحزم) و به درخواست رئیسجمهور مستعفی یمن شروع شد.[1] این حمله از ۲ اردیبهشت با نام عملیات احیای امید (به عربی: عملیة إعادة الأمل) ادامه یافت.
در بیطرفی این مقاله اختلافنظر وجود دارد. |
لحن یا سبک این مقاله بازتابدهندهٔ لحن دانشنامهای مورد استفاده در ویکیپدیا نیست. |
هواپیماهای پنج کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس (عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، کویت و بحرین) به همراه مراکش، مصر، اردن و سودان در این حمله مشارکت داشتند و سومالی نیز اجازه استفاده از پایگاههای نظامی خود را برای حمله داده بودهاست.[2] پاکستان نیز برای پیوستن به این ائتلاف دعوت شده بود اما مقامات این کشور از شرکت در این جنگ انصراف دادند.[3]
ایالات متحده پشتیبانی اطلاعاتی و لجستیکی ارائه کرد؛ از جمله سوختگیری هوایی و تجسس و نجات برای خلبانهای ائتلاف که هواپیمای آنها سقوط کردهاست.[4][5]
این کشور همچنین فروش سلاح به کشورهای ائتلاف را شتاب بخشیده[6] و به حملات پهپادی به القاعده در شبه جزیره عربستان ادامه دادهاست. در ژانویه ۲۰۱۶, وزیر امور خارجه عربستان گفت که: مقامات آمریکایی و بریتانیایی در مراکز کنترل و فرماندهی مسئول حملات هوایی به رهبری سعودی در یمن بودهاند که به فهرست اهداف دسترسی دارند ولی در برگزیدن اهداف درگیر نیستند.[7][8][9]
این عملیات در پشتیبانی از دولت عبدربه منصور هادی و بر ضد حوثیها (انصارالله) و پشتیبانان علی عبدالله صالح رئیسجمهور پیشین یمن صورت گرفته که صنعا پایتخت یمن و بیشتر مناطق شمال یمن را در اختیار دارند.[10][11] همه کشورهای عضو شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس به جز عمان در این عملیات شرکت کرده و از درخواست هادی منصور هادی جهت مبارزه با حوثیها در یمن استقبال کردند.[12] همچنین عربستان سعودی یکی از دلایل اقدام نظامی خود در یمن را دستیابی حوثیها به موشکهای بالستیک و بهطور کلی مسائل امنیتی منطقهای عنوان کرد.[10]
اتحادیه عرب پشتیبانی خود را از این عملیات اعلام کرد همچنین اعضای این اتحادیه در نشست سالانه خود در شرمالشیخ بیانیهای صادر کردند و خواستار تشکیل نیروی نظامی مشترک شدند.[13]
این حمله و محاصره یمن توسط عربستان سعودی[14][15] منجر به وقوع یک بحران انسانی و قحطی فراگیر، گسترش وبا و نیز تخریب گسترده میراث تاریخی یمن با قدمت تا سه هزار سال شدهاست.[16][17][18][19][20][21]
عملیات نیروهای ائتلاف دربرگیرنده حملات هوایی بوده و بیشتر بر مناطق اداری و نظامی شهر صنعا متمرکز بودهاست. مراکز دفاع هوایی، سکوهای پرتاب موشک اسکاد و جنگندههای شبه نظامیان از جمله اهداف دیگر جنگنده بمبافکنهای ائتلاف بودهاند و مناطقی در نزدیکی کاخ ریاست جمهوری در صنعا نیز هدف بمباران هوایی قرار گرفتهاند. همچنین شبهنظامیان انصارالله نیروهای ائتلاف را متهم کردهاند که با بمباران اردوگاه آوارگان در شهر شمالی صعده که از پایگاههای این نیروها بهشمار میرود، ۴۰ نفر از جمله زنان و کودکان را کشتهاند.[22]
شامگاه ۳۱ مارس انفجار در یک کارخانه لبنیات در شهر حدیده، بیش از ۳۵ کشته بر جای گذاشتهاست. اما روشن نیست که این انفجار کار نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی بوده یا شورشیان.[23]
در پنجمین روز از آغاز حمله، انصارالله و نیروهای وفادار به علی عبدالله صالح یورش تازهای را برای تصرف شهر عدن که از سوی منصور هادی به عنوان پایتخت موقت کشور انتخاب شدهبود آغاز کردند.[22] بر اساس اعلام یونیسف از ۲۶ مارس تا ۲۴ آوریل و در مدت حدود یک ماه از آغاز درگیری نظامی یمن، دست کم ۱۱۵ کودک کشته و ۱۷۲ کودک نیز زخمی شدند.[24]
ایرنا به نقل از شبکه «المسیره» یمن، واحد نظارت مرکز حقوق بشر و آمار تجاوزات سعودی یمن با صدور بیانیهای اعلام کرد: تا ماه اول سال ۲۰۲۱میلادی ۱۶ هزار و ۹۷۸ شهروند یمنی بر اثر حملات زمینی، هوایی و دریایی ائتلاف سعودی کشته شدهاند که سه هزار و ۷۹۰ نفر از آنها کودک و ۲ هزار و ۳۸۱ نفر زن هستند.
این مرکز تعداد مجروحان جنگ تحمیل ائتلاف سعودی را ۲۶ هزار و ۲۰۳ نفر اعلام کرد که چهار هزار و ۸۹ نفر آنها کودک و ۲ هزار و ۷۸۰ نفر زن هستند.
بر اساس این گزارش ۹ هزار و ۱۳۵ مرکز و تأسیسات زیربنایی این کشور در طی مدت یاد شده بر اثر حملات نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان تخریب شده و آسیب دیدهاست، همچنین اضافه کرد: این تجاوز باعث تخریب و خسارت ۱۵ فرودگاه، ۱۶ بندر، ۳۰۴ ایستگاه برق و ژنراتور و ۵۳۷ شبکه و ایستگاه ارتباطی برق شدهاست.
بر اساس این گزارش، در پی حملات هوایی متجاوزان ۲ هزار و ۹۸ مخزن و شبکه آب و یکهزار و ۹۶۵ تأسیسات دولتی و ۲ هزار و ۲۰۰ جاده و پل از سوی ائتلاف متجاوز سعودی در یمن هدف قرار گرفته و تخریب شدهاست.
در این بیانیه اشاره شدهاست که در نتیجه این تجاوز ۵۶۵ هزار و ۹۷۳ منزل مسکونی شهروندان غیر نظامی همچنین ۵۷۶ هزار و ۵۲۸ مرکز خدماتی در یمن تخریب و خسارت دیدهاست.
همچنین در این مدت بر اثر حملات نیروهای متجاوز ائتلاف ۱۷۶ دانشگاه، یک هزار و ۳۷۵ مسجد، ۳۶۵ مرکز گردشگری و ۳۸۹ بیمارستان و مراکز درمانی تخریب شدهاست یا خسارت دیدهاند.
بر این اساس، در پی این حملات یک هزار و ۹۵ مدرسه و مرکز آموزشی، ۶ هزار و ۷۳۲ چاه و زمین کشاورزی، ۱۳۲ مکان ورزشی، ۲۴۴ سایت باستانی و ۴۷ مرکز رسانهای بهطور عمد از سوی ائتلاف متجاوز سعودی هدف قرار گرفته و تخریب شدهاست.[25]
عملیات موسوم به طوفان قاطع یا طوفان راسخ که دربرگیرنده حملات گسترده هوایی عربستان بود پس از ۲۷ روز در تاریخ ۲۱ آوریل ۲۰۱۵ میلادی با اعلام آتشبس از سوی عربستان پایان یافت. عربستان سعودی ضمن اعلام اینکه به اهداف خود مانند انهدام موشکهایی که به دست شورشیان و مخالفان افتاده بود و امنیت کشورهای همسایه یمن را تهدید میکردند، در این عملیات رسیدهاست از شروع عملیات سیاسی برای بازگشت منصور هادی به قدرت خبر داد. رسانههای مخالف اما این آتش بس را شکست عربستان و ائتلاف یمن توصیف کردند.[26] بر اساس اعلام وزیر دفاع عربستان سعودی، عملیات تازهای در قبال یمن آغاز میشود که «احیای امید» نام دارد و عمدتاً بر راه حل سیاسی برای بحران یمن و کمکرسانی به آسیبدیدگان متمرکز است، اما همچنین شامل تلاش برای جلوگیری از تحرکات شبه نظامیان انصارالله خواهد بود.
لحظاتی پس از اعلام پایان حملات نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی به یمن، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران از این اقدام استقبال کرد.[27]
در ۸ اکتبر ۲۰۱۶ بمباران هوایی سعودی باعث کشته شدن دست کم ۱۵۵ تن و زخمی شدن ۵۲۵ نفر که مشغول مراسم تشییع جنازه بودند، شد.[28][29]
رسانهها و منابع یمنی از ابتدا بر پشتیبانی و همکاری غیررسمی اسراییل با عربستان تأکید داشتند که با سکوت دولت اسراییل مواجه گردید. در ادامه برخی رسانههای غربی نیز گزارشهایی حاکی از حمایت تسلیحاتی و حضور نظامیان اسراییلی در این حملات منتشر کردند.[30]
اسراییل و عربستان پیش از این، همکاری اطلاعاتی با یکدیگر که نقطه مشترک آن دشمنی با ایران است را از سالهای پیش آغاز کرده بودند.[31] رسانههای غربی از گفتگوهای بیسابقه اسراییل با مقامهای سعودی علیه ایران نیز خبر دادهاند که از جمله آن اجازه دادن به نیروی هوایی اسراییل برای کاربرد فضای عربستان سعودی برای حمله به ایران است.[32][33][34][35]
پایگاه خبری- نظامی veteranstoday در تحلیلی نوشت که تصاویر باقیمانده از یک فروند جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن سرنگون شده توسط نیروهای یمنی نشان میدهد که این نوع از ب-۱۶ تاکنون به نیروی هوایی هیچیک از کشورهای عربی فروخته نشدهاست و تنها خریدار این نوع در منطقه خاورمیانه، اسراییل بودهاست.[36][37]
کلنل صالح محمود از فرماندهان نیروهای نظامی یمنی گفت که بر اثر حمله موشکی انصارالله و ارتش یمن به وسیله موشکهای اسکاد به پایگاه هوایی خالد ولید ۲۰ افسر اسراییلی و بیش از ۶۰ افسر سعودی از جمله محمد شعلان از فرماندهان نیروی هوایی عربستان کشته شدهاند.[38]
در پی خروج دیپلماتهای عربستانی از یمن و تصرف سفارت این کشور توسط شیعیان حوثی، اعلام شد که در سفارت آن کشور در یمن تسلیحات اسراییلی بهدست آمدهاست.[39]
Thomas Wictor یک تحلیلگر نظامی در مقالهای نوشت که برخی فیلمهای منتشر شده از حملات هوایی عربستان به یمن حاکی از آن است که عربستان با کمک اسراییل در جریان این حملات این پایگاه موشکی را که بهوسیلهٔ بمبهای MOP مورد حمله قرار دادهاست. این بمبها در طی یک دهه اخیر بارها در رسانهها بهعنوان تهدید بالقوه آمریکا و اسراییل برای مراکز تولید انرژی هستهای ایران، بهویژه مرکز فردو که در زیر کوه ساخته شدهاست مطرح شده بود. اسراییل پی در پی خواستار دریافت این بمبها از آمریکا بود که با موافقت آمریکا مواجه نشد. کارشناسان پیش از این بارها اعلام کرده بودند که حمله احتمالی اسراییل به مراکز تولید انرژی هستهای ایران به دلیل پراکندگی این مراکز، بزرگی ایران و ساخته شدن پایگاه فردو در ژرفای کوهها بدون کاربرد بمبهای سنگر شکن تقویت شده آمریکایی ناممکن است. به گفته این تحلیل گر، اسراییلیها توانستهاند جایگزینی برای بمبهای سنگر شکن ساخت آمریکا پیدا کنند و احتمالاً نخستین آزمایش آن را با کمک عربستان در حمله به یمن انجام دهند. اسراییلیها به گفته این تحلیل گر، تانکر یک بویینگ ۷۴۷ را به بمب سنگر شکن تبدیل کردهاند. به اعتقاد وی این آزمایش یک هشدار به ایران از سوی اسراییل بودهاست. به جز اسراییل، عربستان سعودی نیز از درخواست کنندگان اخیر بمبهای سنگر شکن اسراییلی بود. یک مقام آمریکایی در سال ۲۰۱۵ گفته بود که آمریکا در حال بررسی احتمال فروش بمبهای GBU-28 bunker buster bombs به اسراییل است.[40] گرچه برخی کارشناسان گفتهاند حتی در صورت خرید، نیروی هوایی عربستان یا اسراییل توان حمل این بمبهای ۳۰ هزار پوندی (حدود ۱۴ تن) را برای حمله به ایران ندارند.[41][42][43][44][45]
عربستان در روز آغاز عملیات اعلام کرد که پاکستان از مشارکتکنندگان این مداخلهٔ نظامی است،[46][47][48] اما دولت پاکستان به روشنی تصمیم خود را اعلام نکردهاست. دولت پاکستان در ۲۶ مارس در بیانیهای اعلام کرد که «هر تهدیدی علیه تمامیت ارضی عربستان، پاسخ نیرومند پاکستان را در پی خواهد داشت». وزیر دفاع پاکستان هم در ۲۷ مارس اعلام کرد که هنوز تصمیمی در مورد شرکت در جنگ گرفته نشده اما پاکستان با هر ابزاری از عربستان و تمامیت ارضی آن، در صورتی که آسیبی ببیند، دفاع خواهد کرد.[49] با این حال گزارشهای متوالی در مورد آغاز کمکهای نظامی نیروی دریایی و نیروی هوایی پاکستان به ائتلاف منتشر شده و وزیر دفاع پاکستان نیز برای مذاکره در این مورد به ریاض رفتهاست. این نگرانی وجود دارد که شرکت پاکستان در این جنگ بر تنشهای مذهبی شیعه و سنی در این کشور دامن بزند.[3]
برخی کشورهای ائتلاف، ایران را از زمان آغاز بحران یمن به پشتیبانی و فرستادن اسلحه به انصارالله متهم کردهاند. سرتیپ احمد العسیری سخنگوی ائتلاف در روز یکم آوریل اعلام کرد که: «به سپاه پاسداران ایران و عناصر حزبالله لبنان هشدار میدهیم در صورت حضور در اردوگاههای آموزشی انصارالله یا مناطق درگیری، سرنوشتی مانند سرنوشت آنها خواهند داشت»[50]
در عین حال جمهوری اسلامی ایران بارها این اتهام را رد کردهاست.[51][52] از جمله سید علی خامنهای رهبر ایران گفت: «آنها به سلاح ما احتیاج ندارند؛ همهٔ پادگانهای یمن و ارتش یمن در اختیار مردم مبارز و انقلابی و در اختیار این گروه انصارالله است؛ آنها احتیاج به سلاح ما ندارند».[53]
پایگاه اطلاعات نظامی دبکا گزارش داده که دو یگان نیروی دریایی ارتش ایران در شامگاه ۳۱ مارس برای دفاع از تنگه استراتژیک بابالمندب راهی منطقه شدهاند. به گفته دبکا؛ دو گردان کماندویی حوثیها که توسط سپاه آموزش دیدهاند پایگاه این منطقه را از تیپ ۱۱۷ ارتش وفادار به صالح تحویل گرفتهاند و وظیفه شناورهای ایرانی ایجاد یک سپر دریایی برای آنها در برابر حملات نیروهای سعودی و مصری است.[54]
همچنین چندی پیش لنجی حامل ابزار آلات جنگی که در راه یمن بود توقیف شد که آن را به ایران نسبت دادند.[55]
بررسیهای سازمان عفو بینالملل نشان میدهد که دست کم ۹۷ کشته، شامل ۳۳ کودک و۱۵۷ شبه نظامی کشته شدند.[63]
ژاپن و الجزایر هم بیطرف بودهاند.
واکنشهای مردمی بسیاری در اعتراض به حملهٔ هوایی عربستان به یمن در دنیا از جمله ترکیه[97][98] و ایران[99][100] برگزار شد.[101]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.