لری جنوبی
زبانی از گروه فارسی میانه/فارسی نو / From Wikipedia, the free encyclopedia
لری جنوبی نام دستهایی از گویشهای زبان لری است. دانشنامه ایرانیکا، [3][4] فهرست لینگوییست[5] و اتنولوگ[2] گویشهای لری را به دو شاخه لری شمالی و جنوبی تقسیم کردهاند. گویشهای لری با تفاوتهای کم و بیش از هم سخن گفته میشوند.[6] دانشنامه ایرانیکا گویش لری را به دو دسته کلی لری شمالی و لری جنوبی تقسیم کردهاست.[3][4] از سوی دیگر فهرست لینگوییست لری را به سه دسته لری شمالی، لری بختیاری و لری جنوبی تقسیم کرده است که شامل (لری بویراحمدی، لری ممسنی، لری بهمئی ،لری لیراوی و...) دستهبندی کردهاست.[5]گویشهای جنوبی زبان لری دارای تفاوت عمده در افعال، ضمایر، حروف اضافه و حتی گرامر با کردی و فارسی است. برای مثال علامت جمع در لری به سه گونهٔ " ئل، یل و گل " است که در فارسی وجود ندارد. حروف اضافه همچنین متفاوت است برای مثال؛ سی ← برای، نه ←را، وه ← از-به و… که متفاوت از کردی و فارسیاند.
لُری جنوبی | |
---|---|
لری دومِنی[1] | |
زبان بومی در | ایران |
منطقه | غرب آسیا |
قومیت | مردم لر |
شمار گویشوران | حدود ۵ میلیون نفر[2] (بدون تاریخ) |
الفبای عربی در ایران و عراق | |
کدهای زبان | |
ایزو ۱–۶۳۹ | luz |
ایزو ۲–۶۳۹ | luz |
ایزو ۳–۶۳۹ | در زمانهای گوناگون:luz-mam – لری ممسنیboye1238 – لری بویراحمدیkohg1238 – کهگیلویهایshul1241 – لری شولیyasu1238 – یاسوجی |
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آیپیای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامتهای سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسههای یونیکد ببینید. |
لری جنوبی با لری بختیاری ۸۶ درصد و با لری شمالی ۷۸ درصد به هم شباهت دارند مردم لر با یک زبان با لحجه های متفاوت سخن می گویند .[7] شباهت لری بختیاری و جنوبی به گونه ای است که به دو روش میتوان لری جنوبی را از لری بختیاری تشخیص داد:
- در گویش لری بختیاری ضمیر متصل سوم شخص مفرد و جمع که در فارسی"ش" است به صورت "س" تلفظ میشوند. مانند: بؤوخشش(اونو ببخش): بؤوخشس/ خوش (خودش): خوس. در لری جنوبی، "ش" همان "ش" تلفظ میشود.
- تلفظ متفاوت و تفاوت در برخی واژگان؛ برای مثال در لری بختیاری به مادر «دا»، ولی در لری جنوبی «دِی» یا «دای» گفته میشود.