علیمرادخان زند
ششمین فرمانروای دودمان زندیه ایران / From Wikipedia, the free encyclopedia
علیمرادخان زند فرزند اللهمراد خان (قیطاس خان)، (درگذشته اول ربیع الثانی ۱۱۹۹ هجری قمری) ششمین فرمانروای دودمان زندیه و پادشاه ایران از ۱۸ ربیعالاول ۱۱۹۶ تا اول ربیعالثانی ۱۱۹۹ ه.ق بود.[1][2]
علیمراد خان زند | |||||
---|---|---|---|---|---|
شاه ایران | |||||
سلطنت | ۱۸ ربیعالاول ۱۱۹۶ ه.ق تا اول ربیعالثانی ۱۱۹۹ ه.ق ۱۴ مارس ۱۷۸۱ – ۱۱ فوریه ۱۷۸۵ | ||||
پیشین | صادق خان زند | ||||
جانشین | جعفر خان زند | ||||
وزیر اعظم | میرزا محمد ربیع اصفهانی | ||||
زاده | ۱۱۵۴ ه.ق ملایر، ایران افشاری | ||||
درگذشته | اول ربیع الثانی ۱۱۹۹ ه.ق مورچه خورت | ||||
آرامگاه | |||||
شهبانو | پری جهان خانم زند | ||||
همسر |
| ||||
فرزند(ان) | شیخویس خان زند احمدمراد خان زند محمدحسن خان زند (فرخ، خانلر خان) اسماعیل خان زند گوهرتاج خانم (همسر فتحعلی شاه)گرشسب خانم همسر لطفعلیخان زند | ||||
| |||||
دودمان | زندیه | ||||
پدر | قیطاس خان |
وی خواهرزادهٔ کریم خان و داماد وی بود. علیمرادخان در آغاز بر اصفهان فرمان میراند و توانست بسیاری از رقیبانش از جمله صادق خان زند را کنار بزند و بر پایتخت زندیان یعنی شیراز دست یابد. او پس از به حکومت رسیدن، اصفهان را پایتخت کرد و صیدمرادخان زند را والی شیراز نمود. وی یگانه جانشین کریم خان بود که به مرگ طبیعی از قدرت کنار رفت. آقامحمدخان قاجار توان فرماندهی او را میستود. با این حال او به روسیه پیشنهاد کرد سرزمینهای آن سوی ارس را به آن دولت واگذارد و در برابر فرمانروایی او از سوی روسیه به رسمیت شناخته شود و پشتیبانی گردد.[3] ولی به روایتی دیگر به فتحعلی خان دربندی نامه ای نوشت که همچنان مانند دوره وکیل، اجازهای به روس برای عبور از قفقاز داده نشود.
او پس از رسیدن به قدرت در ۱۱۹۶ ه.ق پریجهان خانم دختر بزرگ کریمخان زند را به همسری خود برگزید.[4]
او میرزا عبدالله شهاب ترشیزی را بر آن داشت که تاریخ زندیان را به شیوهٔ شاهنامه بسراید.[5] همچنین ابوالحسن مستوفی غفاری کتاب گلشن مراد را به دستور او به نثر مصنوع نوشت که شامل حوادث عصر نادرشاه و زندیه است.[6]
پس از درگذشت او در ۱۱۹۹ قمری، جعفرخان زند فرزند صادق خان و برادر مادری علیمرادخان، با شکست دادن باقرخان خراسگانی (والی اصفهان و گماشتهٔ علیمرادخان) و نیز فریفتن و کور کردن شیخویس خان زند (فرزند علیمرادخان) به فرمانروایی زندیان رسید و توانست سه سال بر بخشهای عمده ایران حکومت کند.