سیوسهپل
از پلهای تاریخی عصر صفوی در اصفهان / From Wikipedia, the free encyclopedia
سیوسهپل یا پل اللهوردیخان، پلی است با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض، که زیرنظر اللهوردیخان اوندیلادزه و با معماری استاد حسین بنا اصفهانی[1]بر روی زایندهرود در شهر اصفهان و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده و جای برگزاری مراسم جشن آبپاشان و همچنین مراسم خاجشویان ارامنهٔ اصفهان در دورهٔ صفویه بودهاست. اندیشهٔ بنای سیوسهپل در سال ۱۰۰۸ هجری قمری و در دوازدهمین سال پادشاهی شاه عباس یکم به وجود آمد و در سال ۱۰۱۱ هجری قمری، اللهوردیخان اوندیلادزه گرجی، سردار مشهور او مأمور اتمام ساختمان پل گردید.[2] در سفرنامههای سیاحان اروپایی آن دوران، به برگزاری این جشن اشارههایی شدهاست. در این جشن که در ۱۳ تیرماه هر سال برگزار میشد مردم با پاشیدن آب و گلاب روی یکدیگر در این مراسم شرکت میکردهاند.[3] ارامنهٔ جلفای اصفهان هم مراسم خاج شویان خود را در محدوده همین پل برگزار میکردهاند. این پل یکی از شاهکارهای معماری و پلسازی ایران محسوب میشود و از زیبایی و عظمت منحصر به فردی برخودار است.
سیوسهپل | |
---|---|
نام | سیوسهپل |
کشور | ایران |
استان | اصفهان |
شهرستان | اصفهان |
اطلاعات اثر | |
نام محلی | سی وسه پل |
نامهای دیگر | پل اللهوردیخان. |
نامهای قدیمی | پل اللهوردیخان |
نوع بنا | پل |
سالهای مرمت | ۱۳۵۱ |
کاربری کنونی | پل تاریخی ، عبور عابران |
دیرینگی | ۴ سده |
دورهٔ ساخت اثر | صفویان |
بانی اثر | اللهوردیخان اوندیلادزه گرجی |
مالک اثر | اصفهان کهن |
مالک فعلی اثر | اصفهان مدرن |
اطلاعات ثبتی | |
شمارهٔ ثبت | ۱۱۰ |
تاریخ ثبت ملی | ۱۵ دی ۱۳۱۰ |
اطلاعات بازدید | |
امکان بازدید | وجود دارد |
سیوسهپل، پل اللهوردیخان | |
---|---|
مختصات | ۳۲°۳۸′۴۲″شمالی ۵۱°۴۰′۰۳″شرقی |
مکان | اصفهان |
نام رسمی | سیوسهپل |
ویژگیها | |
درازای کل | ۲۹۵ |
پهنا | ۱۳٫۷۵ |
شمار دهنهها | ۳۵ |
پیشینه | |
طراح | استاد حسین بنا اصفهانی |
گشایش | ۹۷۵ هجری شمسی |
پرسی سایکس، سیوسهپل را یکی از پلهای درجه اوّل جهان خواند،[4] شاردن آن را شاهکار معماری و شگفتآفرین[5][6] و دن گارسیا آن را از بهترین آثار معماری ایران خواند.[6][7] و به قول لرد کرزن «انسان هیچ انتظار ندارد برای دیدن آنچه که روی هم رفته میتوان آن را باشکوهترین پل دنیا نامید، ناچار از مسافرت به ایران باشد».[8] دن گارسیا در این باره مینویسد: «این پل نیز از بناهای اللهوردیخان گرجی است و با اینکه دشمنان و حاسدانش میگویند این بنا با پول ساخته شدهاست، نمیتوانند انکار کنند که بانی شخص اوست. اما باور عموم مردم این است که اللهوردیخان پل را به خرج خود ساختهاست».[6][7]
یکی از شعرای دورهٔ صفویه به نام علی نقی کمرهای تاریخ بنای پل را در شعری به گونهٔ ماده تاریخ، سال ۱۰۰۵ هجری به حساب آوردهاست و این سال، درست همزمان با روزهایی است که خیابان بیهمتای چهارباغ هم ساخته شدهاست. سیوسهپل، چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا متصل میکند.[9]
این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۱۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.[10]
بر اساس نظر کارشناسان زمینشناسی و میراثفرهنگی مصالح، پایه و فونداسیون این پل به گونهای طراحی شده که استحکام آن تنها در رطوبت است و خشکی ادامهدار رودخانه در درازمدّت امکان خطر برای سیوسهپل را بسیار فراوان مینمایید.[11]
- دویست ریالی - پشت اسکناس عنوان: پل الله وردی خان در اصفهان