سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
سازمان نظامی برای پاسداری از نظام سیاسی جمهوری اسلامی / From Wikipedia, the free encyclopedia
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شاخهای از نیروهای مسلح ایران است که پس از انقلاب ۱۳۵۷ بهدستور سید روحالله خمینی، رهبر جمهوری اسلامی، در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ تأسیس شد.[7] در حالی که ارتش ایران از مرزهای ایران دفاع و نظم داخلی را حفظ میکند، بنابر قانون اساسی ایران، سپاه پاسداران برای پاسداری از نظام سیاسی جمهوری اسلامی کشور در نظر گرفته شده است.[8][9] سپاه پاسداران نقش خود را در حفاظت از حکومت اسلامی و همچنین جلوگیری از مداخله و کودتای خارجی توسط ارتش یا «جنبشهای انحرافی» قرار میدهد.[10] نام ایران در آرم سپاه پاسداران وجود ندارد.[11][12][13]
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی | |
---|---|
نشان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی | |
بنیانگذاری | ۹ اسفند ۱۳۵۷ (تشکیل)
۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ (۴۵ سال پیش) (تأسیس رسمی) |
کشور | ایران |
وفاداری | نظام جمهوری اسلامی ایران |
رسته | ستاد مشترک نیروی زمینی (نزسا) نیروی هوافضا (نهسا) نیروی دریایی (ندسا) نیروی قدس بسیج سپاه حفاظت و امنیت هستهای |
اندازه | ≈۲۱۰۰۰۰ (۲۰۲۲)[1] ≈۶۰۰۰۰ نیروی شبهنظامی (۲۰۲۲)[1] |
بخشی از | نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران |
مرکز فرماندهی | تهران، ایران |
نام(های) مستعار | سپاه |
پشتیبان | وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح |
شعار(ها) | |
بودجه | ۱۱۹ هزار و ۴۴۰ میلیارد تومان (۱۴۰۲)[2] |
درجات | فهرست درجات |
نبردها | شورش ۱۳۵۹–۱۳۵۷ کردها در ایران جنگ داخلی لبنان[3] جنگ ایران و عراق شورش ۲۰۰۱ هرات کشمکش بلوچستان درگیری ایران و پژاک جنگ داخلی سوریه[4] جنگ در عراق (۲۰۱۳–۲۰۱۷)[5] جنگ با داعش[6] جنگ اسرائیل و لبنان (۲۰۰۶) مداخله ایران در عراق (۲۰۱۴–اکنون) |
آذینها | فهرست اختصاصی فهرست مشترک |
رستهها | فهرست کامل |
وبگاه | |
فرماندهان | |
فرمانده کل قوا | سید علی خامنهای |
فرمانده کل سپاه | سرلشکر پاسدار حسین سلامی |
جانشین فرمانده کل سپاه | دریادار پاسدار علی فدوی |
رئیس ستاد مشترک | سرتیپ بسیجی محمدرضا نقدی |
تا سال ۲۰۱۱، سپاه پاسداران حداقل ۲۵۰٬۰۰۰ پرسنل نظامی شامل نیروی زمینی، هوافضا و نیروی دریایی داشت. نیروهای دریایی آن اکنون نیروهای اولیهای هستند که وظیفه کنترل عملیاتی خلیج فارس را برعهده دارند.[14] همچنین شبه نظامیان بسیج را که حدود ۹۰٬۰۰۰ پرسنل فعال دارد، را کنترل میکنند،[15] و بازوی رسانهای آن خبرگزاری فارس، خبرگزاری تسنیم[16] و سپاه نیوز است.[17] فرمانده کل سپاه از سال ۲۰۱۹، حسین سلامی است،[18][19] که محمدعلی جعفری و یحیی رحیم صفوی به ترتیب از سال ۱۳۸۶ و ۱۳۷۶ پیش از او بودند.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از زمان پیدایش خود بهعنوان یک نیروی شبه نظامی با محوریت ایدئولوژیک، تقریباً در تمام ابعاد جامعه ایران نقش بیشتری را ایفا کرده است. خمینی در سال پایانی جنگ با عراق هشدار داد که اگر سپاه نتواند عقبنشینیهایش را جبران کند «برای همیشه یک سپاه ذلیل و مرده میشود.» چند روز پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸، خمینی حکم به اعدام فرماندهان سپاه مقصر «شکست جبههٔ اسلام» داد، هرچند که نهایتاً اجرا نشد.[20] رویترز در سال ۲۰۱۹ سپاه را «یک امپراتوری صنعتی با نفوذ سیاسی» توصیف کرد.[19] نقش اجتماعی، سیاسی، نظامی و اقتصادی گسترده آن در دولت محمود احمدینژاد—بهویژه در زمان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ و سرکوب اعتراضات پس از انتخابات—تعدادی از تحلیلگران غربی را به این استدلال سوق داده است که قدرت سیاسی آن حتی از نظام روحانیت شیعه کشور نیز پیشی گرفته است.[21][22][23][24]
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسط دولتهای کانادا، ایالات متحده، بحرین و عربستان سعودی بهعنوان یک سازمان تروریستی شناخته شده است.[25][26][27][28] در واکنش به این اقدام، شورای عالی امنیت ملی ایران نیز ستاد فرماندهی ارتش ایالات متحده در خاورمیانه و شرق آفریقا را تروریستی اعلام کرد.[29] پس از ترور قاسم سلیمانی، فرماندهٔ وقت نیروی قدس، در طرحی سه فوریتی در مجلس، پنتاگون، ارتش آمریکا و همه شرکتها و نهادهای زیرمجموعه آن را در فهرست تروریستی جمهوری اسلامی ایران قرار داد.[30] از آن پس دولت موظف شد به جهت تقویت بنیه نظامی، ۲۰۰ میلیون یورو به نیروی قدس اختصاص دهد.[30]