سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
سازمان نظامی برای پاسداری از نظام سیاسی جمهوری اسلامی / From Wikipedia, the free encyclopedia
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شاخهای از نیروهای مسلح ایران است که پس از انقلاب ۱۳۵۷ بهدستور سید روحالله خمینی، رهبر جمهوری اسلامی، در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ تأسیس شد.[7] در حالی که ارتش ایران از مرزهای ایران دفاع و نظم داخلی را حفظ میکند و همچنین در جنگ های ملی بعنوان نیروی اول و اصلی باید حضور یابد و نیز گاهی برای امدادرسانی پیشرفته به مناطقی از ایران که دچار بلایای طبیعی میشود می شتابد، بنابر قانون اساسی ایران، سپاه پاسداران برای پاسداری از نظام سیاسی کشور یعنی جمهوری اسلامی در نظر گرفته شده است. اگرچه برخی از رسته های آن مانند سپاه قدس و سازمان اطلاعات سپاه در خاورمیانه و جنوب غربی آسیا حضور فعال و گستردهای داشته و دارند.[8][9] سپاه پاسداران نقش خود را در حفاظت از حکومت کنونی ایران، جمهوری اسلامی و همچنین جلوگیری از مداخله و کودتای خارجی توسط ارتش(آجا) یا «جنبشهای انحرافی» مانند الاحوازیه یا اقلیم کردستان قرار میدهد.[10] نام ایران در آرم سپاه پاسداران وجود ندارد ولی عدد ۱۳۵۷ که در پایین آن قرار دارد به صورت بدیهی و روشن به انقلاب اسلامی ایران اشاره دارد همچنین در دو پرچم رسمی و تشریفاتی آن پرچم جمهوری اسلامی ایران به وضوح دیده می شود که در چهار طرف پرچم ها دیده می شود.[11][12][13]
تا سال ۲۰۱۱، سپاه پاسداران حداقل ۲۵۰٬۰۰۰ پرسنل نظامی شامل نیروی زمینی، هوافضا و نیروی دریایی داشت. نیروهای دریایی آن اکنون نیروهای اولیهای هستند که وظیفه کنترل عملیاتی خلیج فارس را برعهده دارند.[14] همچنین شبه نظامیان بسیج را که حدود ۹۰٬۰۰۰ پرسنل فعال دارد، را کنترل میکنند،[15] و بازوی رسانهای آن خبرگزاری فارس، خبرگزاری تسنیم[16] و سپاه نیوز است.[17] فرمانده کل سپاه از سال ۲۰۱۹، حسین سلامی است،[18][19] که محمدعلی جعفری و یحیی رحیم صفوی به ترتیب از سال ۱۳۸۶ و ۱۳۷۶ پیش از او بودند.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از زمان پیدایش خود بهعنوان یک نیروی شبه نظامی با محوریت ایدئولوژیک، تقریباً در تمام ابعاد جامعه ایران نقش بیشتری را ایفا کرده است. خمینی در سال پایانی جنگ با عراق هشدار داد که اگر سپاه نتواند عقبنشینیهایش را جبران کند «برای همیشه یک سپاه ذلیل و مرده میشود.» چند روز پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸، خمینی حکم به اعدام فرماندهان سپاه مقصر «شکست جبههٔ اسلام» داد، هرچند که نهایتاً اجرا نشد.[20] رویترز در سال ۲۰۱۹ سپاه را «یک امپراتوری صنعتی با نفوذ سیاسی» توصیف کرد.[19] نقش اجتماعی، سیاسی، نظامی و اقتصادی گسترده آن در دولت محمود احمدینژاد—بهویژه در زمان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ و سرکوب اعتراضات پس از انتخابات—تعدادی از تحلیلگران غربی را به این استدلال سوق داده است که قدرت سیاسی آن حتی از نظام روحانیت شیعه کشور نیز پیشی گرفته است.[21][22][23][24]
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسط دولتهای بحرین، عربستان سعودی و ایالات متحده بهعنوان یک سازمان تروریستی شناخته شده است.[25][26][27] در واکنش به این اقدام، شورای عالی امنیت ملی ایران نیز ستاد فرماندهی ارتش ایالات متحده در خاورمیانه و شرق آفریقا را تروریستی اعلام کرد.[28] پس از ترور قاسم سلیمانی، فرماندهٔ وقت نیروی قدس، در طرحی سه فوریتی در مجلس، پنتاگون، ارتش آمریکا و همه شرکتها و نهادهای زیرمجموعه آن را در فهرست تروریستی جمهوری اسلامی ایران قرار داد.[29] از آن پس دولت موظف شد به جهت تقویت بنیه نظامی، ۲۰۰ میلیون یورو به نیروی قدس اختصاص دهد.[29]