سوئیس
کشوری در مرکز قارهٔ اروپا / From Wikipedia, the free encyclopedia
سوئیس یا سویس[14] (به آلمانی: Schweiz، به فرانسوی: Suisse، به ایتالیایی: Svizzera، به انگلیسی: Switzerland) با نام رسمی کنفدراسیون سوئیس (به لاتین: Confoederatio Helvetica)، کشوری محصور در خشکی است که در تلاقی اروپای غربی، مرکزی و جنوبی واقع شده.[15] این جمهوری فدرال متشکل از ۲۶ کانتون است که مقامات فدرال آن در برن مستقرند.[note 1][2][1] سوئیس از جنوب با ایتالیا، از غرب با فرانسه، از شمال با آلمان و اتریش و از شرق با لیخن اشتاین همسایه است. این کشور از نظر جغرافیایی بین فلات سوئیس، رشته کوه آلپ و ژورا تقسیم شدهاست و مساحت کل آن ۴۱٬۲۸۵ کیلومتر مربع، و وسعت خشکیهای آن ۳۹٬۹۹۷ کیلومتر مربع است. درازای کشور سوئیس در بیشترین حالت ممکن براساس دادههای دقیق جغرافیایی ۳۵۲ کیلومتر بودهاست.[16]
کنفدراسیون سوئیس | |
---|---|
سرود: "Swiss Psalm" | |
پایتخت | ۴۶°۵۷′ شمالی ۷°۲۷′ شرقی |
بزرگترین شهر | زوریخ |
زبان(های) رسمی |
|
زبان(های) ملی | رومانش |
گروههای قومی
(۲۰۱۹)[3] |
|
دین(ها) (2018[4]) |
|
نام(های) اهلیت | انگلیسی: Swiss, آلمانی: Schweizer(in), فرانسوی: Suisse(sse), ایتالیایی: svizzero/svizzera or elvetico/elvetica, رومانش: Svizzer/Svizra |
حکومت | دموکراسی نیمه مستقیم فدرال تحت یک نظام چندحزبی مستقل از مجمع[5][6] جمهوری کارگردانی |
| |
• صدراعظم | والتر تورنهِر |
قوه مقننه | مجمع فدرال |
شورای ایالتها | |
شورای ملی | |
تاریخ | |
• تاریخ تأسیس | ح. ۱۳۰۰[note 2] (بهطور سنتی ۱ اوت ۱۲۹۱) |
• صلح وستفالن | ۲۴ اکتبر ۱۶۴۸ |
• ترمیم | ۷ اوت ۱۸۱۵ |
• ایالت فدرال | ۱۲ سپتامبر ۱۸۴۸[note 3][7] |
مساحت | |
• کل | ۴۱٬۲۸۵ کیلومتر مربع (۱۵٬۹۴۰ مایل مربع) (۱۳۲مین) |
• آبها (٪) | ۴٫۳۴ (در سال ۲۰۱۵)[8] |
جمعیت | |
• برآورد سال ۲۰۱۹ | ۸٬۵۷۰٬۱۴۶[9] (نود و نهمین) |
• سرشماری ۲۰۱۵ | ۸٬۳۲۷٬۱۲۶[10] |
• تراکم | ۲۰۷ بر کیلومتر مربع (۵۳۶٫۱ بر مایل مربع) (48th) |
تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP) | برآورد ۲۰۲۰ |
• کل | $۷۳۹ میلیارد[11] (سی و هشتمین) |
• سرانه | $۸۴٬۶۵۳[11] (نهمین) |
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی) | برآورد ۲۰۲۰ |
• کل | $۸۴۱ میلیارد[11] (بیستمین) |
• سرانه | $۹۲٬۴۳۴[11] (دومین) |
شاخص جینی (۲۰۱۸) | ۲۹٫۷[12] نوزدهمین |
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۹) | ۰٫۹۵۵[13] اولین |
واحد پول | فرانک سوئیس (CHF) |
منطقه زمانی | یوتیسی+۱ (CET) |
یوتیسی+۲ (CEST) | |
گاهشماری | dd.mm.yyyy (AD) |
جهت رانندگی | راست |
پیششماره تلفنی | +۴۱ |
کد ایزو ۳۱۶۶ | CH |
دامنه سطحبالا | .ch, .swiss |
با آنکه بخش اعظم کشور را رشته کوه آلپ اشغال میکند، اما اکثر جمعیت ۸٫۵ میلیون نفره سوییس بیشتر در فلات متمرکز شدهاند. بزرگترین شهرها و مراکز اقتصادی سوییس در قسمت فلات آن واقع شدهاند. از جمله زوریخ، ژنو و بازل. در این شهرها دفاتر مختلف سازمانهای بینالمللی، از جمله ستاد مرکزی فیفا، دومین دفتر بزرگ سازمان ملل و ساختمان اصلی بانک تسویه حسابهای بینالمللی، قرار دارد. فرودگاههای بینالمللی اصلی سوئیس نیز در این شهرها واقع شدهاند. این کشور ۸٬۶ میلیون نفر جمعیت[17] و مساحتی بالغ بر ۴۱٬۲۸۵ کیلومتر مربع دارد.[18] سوئیس کشوری است به صورت جمهوری فدرال تککانتون و از ۲۶ ایالت تشکیل شدهاست که «کانتون» خوانده میشوند.
پایتخت سوئیس شهر بِرن است و قطبهای اقتصادی این کشور دو شهر ژنو و زوریخ هستند. سوئیس یکی از کشورهای پرتوسعه انسانی در جهان است و درآمد سرانه در این کشور با ۸۰۰۰۰ دلار برای هر نفر[18] از بالاترینها در جهان است.
سوئیس کشوری چندزبانه است و در آن چهار زبان آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی و رومانش جزو زبانهای سوئیس شناخته میشوند.