سلیمان
پادشاه اسرائیل (۹۷۰–۹۳۱ ق. م) / From Wikipedia, the free encyclopedia
سلیمان (عبری: שְׁלֹמֹה، آوانگاری: شِلومو) یا یدیدیاه (عبری: יְדִידְיָהּ) بر اساس روایت تنخ حدوداً بین سالهای ۹۷۰ تا ۹۳۱ قبل از میلاد نزدیک به ۴۰ سال بر سلطنت متحده اسرائیل پادشاهی کرد. او که پسر و جانشین داوود بود، بعد از مرگش سلطنت متحده به دو بخش پادشاهی یهودا و پادشاهی شمالی اسرائیل تقسیم شد که سیاستهای خشن سلیمان نقش زیادی در این اتفاق داشت.
سلیمان | |
---|---|
پادشاه اسرائیل | |
سلطنت | ح. ۹۷۰–۹۳۱ پ٫ م |
پیشین | داوود |
جانشین | تقسیم اسرائیل (جانشینی سلیمان) |
زاده | ح. ۹۹۰ پ٫ م اورشلیم، پادشاهی اسرائیل |
درگذشته | ح. ۹۳۱ پ٫ م اورشلیم، پادشاهی اسرائیل |
آرامگاه | |
همسران | نعمه، دختر فرعون، ۷۰۰ همسر و ۳۰۰ کنیز دیگر[1][2] |
فرزند(ان) | نام ۳ فرزند ذکر شده: رحبعام Basemath Taphath |
خاندان | سلسله داوود |
پدر | داوود |
مادر | بثشبع |
به گفته تنخ—مجموعهٔ کُتُب مقدس یهودیان—بعد از زنای داوود با بثشبع و حاملهشدن او، داوود شوهر بثشبع را در توطئهای به قتل رساند و یهوه برای مجازات، فرزند داوود و بثشبع را کشت. در ادامه، سلیمان که دومین فرزند داوود از بثشبع بود، به عنوان نشانه برقراری صلح میان داوود و یهوه متولد شد؛ با این حال برخی تاریخپژوهان وجود رابطه پدر پسری میان داوود و سلیمان را ساختگی میدانند. داوود نوزاد را سلیمان نامید که احتمالاً نامی مرتبط با شلیم یا شلمان، دو خدای کنعانی، است و بر اساس فرضیه دیگر میتواند به معنای «جایگزین» باشد. در زمان پیری داوود، بثشبع با همکاری ناتان نبی، داوود را فریب دادند و او پذیرفت به جای آدونیا که وارث برحقش بود، سلیمان را جانشین خود کند. داوود و سلیمان چند سال مشترکاً حکومت کردند و بعد از مرگ داوود، سلیمان رقبا و دشمنان خود از جمله آدونیا را قتلعام کرد.
نویسندگان تنخ عهد سلطنت سلیمان را دوره طلایی اسرائیل نمایاندهاند و حدود دولت او را با هدف بالا بردن جایگاه سلیمان تا مرتبه حکام آشوری، بابلی و ایرانی، بسیار بیشتر از آنچه در واقعیت بوده توصیف کردهاند. سلیمان در دوره حکومتش با دولتهای اطراف روابط سیاسی و تجاری دوستانهای برقرار کرد و با همکاری با پادشاه صور توانست تجارت خود را گسترش دهد که یکی از نمودهای آن، سفر هیئتی تجاری از عربستان به اسرائیل بوده که در قالب دیدار سلیمان و «ملکه سبا» افسانههای زیادی دربارهٔ آن وجود آمده است. سلیمان بناهای زیادی در اسرائیل ساخت، از جمله قصری بزرگ در اورشلیم و معبدی در کنار آن. با این حال، از آنجا که دولت او منابع کافی برای این ساخت و سازها را نداشت، در آخر مجبور شد ۲۰ روستا از قلمروی خود را به صور ببخشد. او همچنین مالیات سنگینی برای اسباط اسرائیل وضع کرد و برخلاف داوود که تنها بر مردم کنعانی قلمروی خود کار اجباری تحمیل کرده بود، اسرائیلیان را هم به بیگاری گرفت. این سیاستهای خشن سلیمان، از دلایل اصلی شورش اسباط شمالی به رهبری یربعام بودهاند.
سلیمان برای حفظ مرزهای قلمروی خود، با دولتهای اطراف متحد شد و برای تحکیم این اتحادها، با زنان زیادی از ممالک همسایه ازدواج کرد. به گفته تنخ، این زنان باعث شدند سلیمان از یهوه رویگردان شود و شروع به پرستش خدایان آنها کند و به همین دلیل، یهوه تصمیم گرفت اسباط شمالی را از سلطه خاندان داوود خارج کند و به یربعام بدهد. در واقعیت، سلیمان و اسرائیلیان معاصر او هیچگاه یکتاپرست نبودهاند و در کنار یهوه خدایان دیگری را هم میپرستیدند و اساساً سرگذشت سلیمان یکی از مدارکی است که نشان میدهد یهودیان تا قبل از دوره تبعید به بابل، هنوز با یکتاپرستی آشنا نشده بودند. سلیمان مولوخ را به اورشلیم برد و برای پرستش خدایانی چون عشتروت و کموش معابدی موسوم به «مکانهای بلند» ساخت. او در سالهای پایانی عمر شورش یربعام را سرکوب کرد و مدتی بعد مرد. بعد از مرگ سلیمان، اسباط شمالی یربعام را پادشاه خود اعلام کردند اما رحبعام، پسر و جانشین سلیمان، حکومت خاندان داوود بر ۲ سبط یهودا و بنیامین را حفظ کرد که به پادشاهی یهودا معروف شد.