![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Nivkh_settlements_2002_map_vector.svg/langfa-640px-Nivkh_settlements_2002_map_vector.svg.png&w=640&q=50)
زبانهای نیوخ
From Wikipedia, the free encyclopedia
نیوْخ، (Нивхгу диф) نیفخ، گیلیاک،[3] یا آموری یک خانواده زبانی منزوی و کوچک متشکل از از دو یا سه زبان غیرقابل درک متقابل است[4][5] که مردم نیوخ در منچوری بیرونی، حوضه رود آمگون (شاخه آمور)، در امتداد پایین دست آمور و در نیمه شمالی ساخالین بدان سخن میگویند. «گیلیاک» اصطلاحی روسی است که برای اقوام منطقه رود آمور به کار میرود و اصولاً با نیوخ در ادبیات غربی یکسان است.
نیوخ | |
---|---|
نیفخ، گیلیاک، آموری | |
нивх диф, нивх туғс | |
![]() سکونت گاههای دارای جمعیت نیوخزبان در سرشماری ۲۰۰۲ روسیه | |
بیان | [mer ɲivx dif/tuɣs] (گویش آمور); [ɲiɣvŋ duf] (گویش جنوب شرق ساخالین) |
زبان بومی در | خاور دور روسیه |
منطقه | شمال جزیره ساخالین، پایین دست رود آمور و پیرامون لیمان آمور. همچنین در گذشته در جزایر شانتار |
قومیت | ۴٬۶۵۲ نیوخ |
شمار گویشوران | [1] |
زبان تکخانواده یا یکی از خانوادههای زبانی نخستین جهان | |
گونههای نخستین | نیانیوخ
|
گویشها | نیوخ (Nivx)
نیغونگ (Niɣvŋ)
|
سیریلیک، لاتین | |
کدهای زبان | |
ایزو ۳–۶۳۹ | niv |
گلاتولوگ | gily1242 [2] |
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آیپیای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامتهای سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسههای یونیکد ببینید. |
جمعیت مردم نیوخ در طول سدهٔ گذشته ثابت بودهاست و در سال ۱۸۹۷، ۴٬۵۴۹ نفر و در سال ۱۹۸۹، ۴٬۶۷۳ نفر گزارش شدهاست. با این وجود، تعداد گویشوران نیوخ در میان این مردم از ۱۰۰٪ به ۲۳٫۳٪ در همین دوره کاهش یافت و در سرشماری ۱۹۸۹ فقط ۱۰۷۹ گویشور زبان اول باقی مانده بود.[6] در سرشماری سال ۲۰۱۰ نیز فقط ۱۹۸ نیوخ را به عنوان زبان مادری خود معرفی کردند که کمتر از ۴ درصد از جمعیت قوم نیوخ بود.[7]
نیازبان نیانیوخ که نیای زبانهای امروزی است، در سال ۲۰۱۶ توسط دانشمندان بازسازی شد.[5]