رنگ (موسیقی ایرانی)
From Wikipedia, the free encyclopedia
رِنگ یکی از فرمهای اصلی در ردیف موسیقی ایرانی است که برای شادی و رقص نواخته میشده و معمولاً ضربآهنگ آن ششهشت (6
8) است و بهویژه الگوی ضربی «شیرِ مادر» در آن رایج است. رنگ نوعی موسیقی سازی است و آواز در آن نقشی ندارد. معمولاً رنگ در انتهای اجرای دستگاه و پس از اجرای تصنیفها و آوازها نواخته میشود.
به عقیدهٔ موسیقیشناسان، رنگ احتمالاً یکی از قدیمیترین فرمهای موسیقی ایرانی است. با این حال، فرم رنگ به شکلی که امروز میشناسیم احتمالاً در دورهٔ معاصر اختراع شدهاست و مخترع آن احتمالاً درویشخان بودهاست. در ردیف هر دستگاه، از چند رنگ اسم برده میشود و رنگ شهرآشوب در تمام دستگاهها نام برده میشود. برخی رنگهای دیگر (نظیر حربی، لزگی و نستاری) نیز در ردیف بیش از یک دستگاه ذکر شدهاند، اما برخی دیگر نظیر ضرب اصول فقط در یک دستگاه آمدهاند. از نظر ساختاری، این رنگها درجات مختلفی از انسجام را دارند؛ در برخی، فرازها کاملاً مشخص هستند و در برخی دیگر نه. اگرچه، کاربرد اصلی رنگ در رقص بودهاست، اما رنگهایی که در ردیف فعلی رایجند، گاهی ضربآهنگ کندتری دارند و حتی برخیشان در مراسم عزاداری هم به کار گرفته میشوند.