![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Mahmud_al-Kashgari.jpg/640px-Mahmud_al-Kashgari.jpg&w=640&q=50)
دیوان لغات الترک
From Wikipedia, the free encyclopedia
دیوان لغات التُرک نخستین فرهنگنامهٔ زبان ترکی دربرگیرندهٔ نخستین نقشهٔ زیستگاه تیرههای ترک در جهان آن روزهاست و به شیوهٔ ترکی-عربی است که محمود کاشغری در سال ۴۶۶ هجری قمری برابر با ۱۰۷۲ میلادی آن را نوشتهاست. این کتاب در اصل برای یاد دادن ترکی به خلیفههای عباسی بغداد نوشته شده که زیر فرمان ترکان سلجوقی بودند اما همچنین به تاریخ، فرهنگ عامیانه، اسطورهشناسی، جغرافیا، مردمشناسی و ادبیات اقوام ترک پیش و پس از اسلام، قواعد دستوری زبانهای ترکی و گویششناسی آنها میپردازد. این فرهنگنامه در هشت کتاب و هر کتاب در دو بخش و هر بخش بر اساس هنجارهای واژهسازی زبان عربی سامان یافته و حاوی ۷٬۵۰۰ تکواژ، ۲۹۰ گفتاورد و ۲۲۰ چکامه است.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Mahmud_al-Kashgari.jpg/640px-Mahmud_al-Kashgari.jpg)
دیوان لغات الترک نخستین واژهنامه در سمت و سوی تدوین کلیاتی از ترکی پژوهی و با صیغهٔ دانشنامهای است که کاشغری با طرحریزی عجیب و سختباوری در آن مخزن واژگان ترکی را طبق قواعد صرف زبان عربی در سیستمی بهنجار و با سامان و با شرح ظرایف و دقایق فرهنگ ترکی و نمونههای ادبیات شفاهی و حماسهها و اساطیر کهن مردمی، سازهبندی کردهاست. کاشغری این اثر را در ۸۲ سالگی تألیف کرده و در ۹۷ سالگی در اواخر قرن پنجم وفات کردهاست.
در کتاب لغات الترک، به دلیل همسایگی نزدیک غزها با خوارزم و دیگر نواحی زیستبوم خاوری در آسیای مرکزی، زبانشان از زبانهای آسیای شمالغربی وامواژه گرفتهاست.[1]
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Kashgari_map.jpg/640px-Kashgari_map.jpg)