![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/BackgroundEraser_%25DB%25B2%25DB%25B0%25DB%25B2%25DB%25B3%25DB%25B0%25DB%25B5%25DB%25B2%25DB%25B7_%25DB%25B1%25DB%25B1%25DB%25B0%25DB%25B3%25DB%25B0%25DB%25B0%25DB%25B9%25DB%25B0%25DB%25B2.png/640px-BackgroundEraser_%25DB%25B2%25DB%25B0%25DB%25B2%25DB%25B3%25DB%25B0%25DB%25B5%25DB%25B2%25DB%25B7_%25DB%25B1%25DB%25B1%25DB%25B0%25DB%25B3%25DB%25B0%25DB%25B0%25DB%25B9%25DB%25B0%25DB%25B2.png&w=640&q=50)
امپراتوری تیموری
یک امپراتوری ترکتبار پارسیمآب حاکم بر ایران و آسیای میانه (۱۳۷۰–۱۵۰۷) / From Wikipedia, the free encyclopedia
امپراتوری تیموری (۸۸۵–۷۴۹ ش/ ۱۵۰۶–۱۳۷۰م) یک امپراتوری ترکی-مغولی[10][11][12] با فرهنگ ترکی-ایرانی بود.[13][14] بنیانگذار این دودمان تیمور لنگ بود که ادعا میکرد نسبش به چنگیز خان میرسد و در قبیلهٔ ترکی-مغولی برلاس بهدنیا آمد. تیمور قلمرویی گسترده و دولتی سترگ ایجاد کرد و سرزمین ماوراءالنهر را به اهمیتی رساند که تا آن زمان هیچگاه بدان پایه نرسیده بود. او مرزهای خود را نخست در سرتاسر آسیای میانه و سپس سراسر ماوراءالنهر و خراسان، ایران و بخشهایی از امپراتوری عثمانی و هندوستان گسترش داد. از آنجایی که فتوحات تیمور بیشتر جنبهٔ یورش و هجوم داشت تا تسخیر و سلطه، اغلب این مناطق پس از درگذشت امیر تیمور از تصرف تیموریان خارج شد. با این حال ماوراءالنهر مدتی مرکز دولتی شد که بیشتر ایران و افغانستان امروزی را افزون بر ماوراءالنهر در بر میگرفت.
این نوشتار به ویراستاری نیاز دارد. لطفاً تا جایی که ممکن است آن را از نظر دستور زبان، شیوه نگارش، املا و انشا بهتر کنید. |
امپراتوری تیموری تیموریان گورکانیان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
۱۳۷۰–۱۵۰۷ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
وضعیت | امپراتوری | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
پایتخت | سمرقند (۱۳۷۰–۱۴۰۵) هرات (۱۴۰۵–۱۵۰۷) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
زبان(های) رایج | زبان فارسی (زبان رسمی، درباری، ادبی، نظامی و دیوانی)[9] جغتایی (خاندانی و ادبیات) عربی (دینی) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
دین(ها) | اسلام سنی (دین رسمی) و ادیان دیگر شامل: شیعه، اسماعیلیه، مزدیسنا، هندوئیسم، حروفیه، کلیسای مشرق و... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
حکومت | پادشاهی موروثی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
امیران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۳۷۰ تا ۱۴۰۵ | تیمور (اولین) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۵۰۶ تا ۱۵۰۷ | بدیعالزمان میرزا (آخرین) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
دوره تاریخی | قرون وسطای متأخر | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
• فتوحات تیمور آغاز میشود | ۱۳۶۳ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
• تأسیس امپراتوری تیموریان | ۱۳۷۰ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
• آغاز گسترش قلمرو به سمت غرب | ۱۳۸۰ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
۱۴۰۲ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
• سقوط سمرقند | ۱۵۰۵ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
• سقوط هرات | ۱۵۰۷ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
• تأسیس امپراتوری گورکانی | ۱۵۲۶ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
مساحت | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
• کل | ۴٬۴۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱٬۷۰۰٬۰۰۰ مایل مربع) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
واحد پول | تانکا | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
امروز بخشی از | ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
هنگامی که امپراتوری پهناور تیمور تجزیه شد، دورهای از هرج و مرج پیش آمد. بهمحض اینکه تیمور مُرد، ترکان عثمانی و آل جلایر و ترکمانان در صدد تصرف سرزمینهای ازدسترفتهٔ خود برآمدند. با این همه، فرزندان تیمور موفق شدند که شمال ایران را کمابیش به مدت یکسده برای خود نگاه دارند. هرچند آنان بیشتر با یکدیگر در کشمکش بودند. سرانجام شاهرخ موفق شد که مناقشات اقوام خود را تا حدی رفع، و قدرت و اعتبار حکومت را حفظ کند؛ ولی پس از مرگ او نیز، تصرفاتش به قسمتهای کوچکتر مجزا شد و بههمین سبب دودمان صفوی و امرای شیبانی آنها را به متصرفات خود پیوست کردند. با این همه، خاندان تیموری از میان نرفت و نوادگان تیمور پس از چندی بستر فرمانروایی خود را به هندوستان بردند و امپراتوری گورکانیان را بنیاد گذاردند.