جنگ شاهنشاهی ساسانی و امپراتوری بیزانس (۶۰۲–۶۲۸)
From Wikipedia, the free encyclopedia
جنگ ایران و روم شرقی، که از سالهای ۶۰۲ تا ۶۲۸ میلادی میان خسرو پرویز، فوکاس و هراکلیوس در جریان بود. این جنگ از آخرین و بزرگترین جنگهای ایران و روم شرقی بهشمار میرود.
جنگ بیزانس-ساسانی در سالهای ۶۰۲–۶۲۸ | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از جنگهای ایران و روم | |||||||||
نبرد میان ارتش بیزانس و ساسانی. نقاشی با آبرنگ روی گچ توسط پیرو دلا فرانچسکا، سال ۱۴۵۲ | |||||||||
| |||||||||
طرفهای درگیر | |||||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||||
تلفات و خسارات | |||||||||
دهها هزار | دهها هزار |
با کشته شدن موریس، امپراتور بیزانس، در سال ۶۰۲ و پیش آمدن خلأ قدرت و سپس کودتای فوکاس برای تصاحب تاج و تخت، خسروپرویز به فکر استفاده از این وضعیت و هجوم به مرزهای بیزانس افتاد. برای این منظور، وی، خونخواهی موریس را که در به تختنشینی خسرو نقش داشت، دستاویزی برای حمله بیزانس قرار داد.
خسرو پرویز دو لشکر را به فرماندهی شهربراز و شاهین بهمنزادگان، به جنگ با بیزانس فرستاد. شهربراز با لشکری به سمت شام و سپس مصر حرکت کرد و شاهین به سمت آناتولی و قسطنطنیه گسیل شد. ساسانیان در آغاز توسط این دو سپهسالار، پیروزیهای زیادی به دست آوردند. شهربراز در حملات خود موفق بود و پس از فتح شام، موفق شد اسکندریه را نیز تصرف کند و شاهین هم با لشکری از انطاکیه عبور کرد و کاپادوکیه و آناتولی را تسخیر کرد. وی رهسپار فتح کنستانتینوپل (قسطنطنیه) شد. در همین زمان قیامهایی علیه فوکاس به وقوع پیوست، که در نتیجه آنها هراکلیوس به سلطنت رسید و در سال ۶۲۲ میلادی عازم جنگ با ساسانیان شد. هراکلیوس در چند جنگ که در اطراف لازستان، تفلیس و ارمنستان با شهربراز داشت، به پیروزی رسید. شاهین در مواجهه با نیروهای مدافع قسطنطنیه که فرماندهی آنها بدست تئودور، برادر هراکلیوس بود، متحمل شکست شد و به شهر خلقیدون عقبنشینی کرد. شاهین بعد از این شکست درگذشت.
در سال ۶۲۷ میلادی هراکلیوس شکست سختی به سپاه ایران در نبرد نینوا وارد آورد و وارد دستگرد در نزدیکی تیسفون، پایتخت ساسانیان شد و سپس پیامی مبنی بر درخواست مذاکرات صلح به تیسفون ارسال کرد. در تیسفون صاحب منصبان و نظامیان خسروپرویز را از پادشاهی خلع و زندانی کردند و پسر وی شیرویه را با نام قباد دوم به سلطنت برگزیدند. قباد شرایط صلح رومیان را پذیرفت و جنگ در ۶۲۸ میلادی پایان یافت. در نهایت، این جنگ با تضعیف شدید هر دو امپراتوری، زمینهٔ فتوحات مسلمانان در کمتر از یک دهه بعد را فراهم ساخت.