گونه‌ای از پرندگان From Wikipedia, the free encyclopedia
بوتیمار یا غم‌خورک گونه‌ای پرندهٔ آبچر است از راسته پلیکان‌سانان، خانوادهٔ حواصیلان. ویژگی اصل این پرنده که آن را از دیگر اعضای تیره حواصیلان متمایز می‌کند، گردن کوتاه‌تر آن است.
| بوتیمار | |
|---|---|
 | |
| بوتیمار کمینه (Ixobrychus exilis) | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پرندگان |
| راسته: | پلیکان‌سانان |
| تیره: | حواصیلان |
| جنس‌ها | |
دو زیرگونه از بوتیمار در ایران به همین نام شهره‌اند که در سیستان و سواحل خزر به میان نیزارها و باتلاق‌ها به فصول پرباران می‌زیند. این دو عبارت‌اند از بوتیمار و بوتیمار کوچک. بوتیمار آهسته و به‌دشواری و در ارتفاعی کم پرواز می‌کند و گردن خود را هنگام پرواز جمع می‌کند و به هنگام خطر بی‌حرکت می‌ایستد و منقار خویش را به شکلی ویژه عمودی نگاه می‌دارد و به شکلی گوژپشتانه حرکت می‌کند یک نوع از بوتیمار در منطقه چمچمال استان کرمانشاه زندگی می‌کند که در زبان محلی به آن 《 واق 》می‌گویند. وی رابطه نامأنوسی با انسان دارد و بیشتر از انسان دوری می‌جوید و صبح زود یا به هنگام غروب از نهانگاه خود بیرون می‌آید.
بوتیمار از جمله مرغان افسانه‌ای ادبیات پارسی است که به تنگ‌چشمی و بخیلی آوازه است. مشهور است که بوتیمار همیشه در تشنگی به سر می‌برده اما آن هنگام که به رودخانه و دریا می‌رسیده، چه غم بسیار می‌خورده که مبادا آب دریا تمام شود و او از تشنگی بمیرد، از این جهت آب نمی‌خورده. بوتیمار به معنای صاحب غم‌خواری است.[1][نیازمند منبع]
از بوتیمار با نام‌هایی دیگر چون کیلان، غم‌خورک، ماهی‌خوار، هوقار و مرغ غصه نیز یاد می‌کنند.[1]
| تو همچون گل ز خندیدن لبت با هم نمی‌آید | روا داری که من بلبل چو بوتیمار بنشینم (سعدی)[2] | |
| تا به بستان ضمیرت گل معنی بشکفت | بلبلان از تو فرومانده چو بوتیمارند (سعدی)[3] | |
| مَثَلِ جام و پارسایان است | لب دریا و مرغ بوتیمار (خاقانی)[4] | |
| گفت ای انوری آخر چه فتادست ترا | که فرورفته‌ای و غمزده چون بوتیمار (انوری)[5] | |
| مرا آید ز بوتیمار خنده | لب دریا نشسته سرفکنده (عطار نیشابوری)[6] | |
| ندارم غصه دانه اگر چه گرد این خانه | فرورفته به اندیشه چو بوتیمار می‌گردم (مولانا)[7] | |
| بط شراب چو طاوس مست بال گشود | کشید سر به گریبان خود چو بوتیمار (صائب تبریزی)[8] | |
| مرغکی عاشق آبست‌که بوتیمارش | نام از آنست که پیوسته بود با تیمار (قاآنی)[9] |
و آن مرغی است که کنار شط از تشنگی هلاک می شود، از بیم آن که اگر بنوشد، آب شط تمام شود. (تماماً مخصوص - عباس معروفی)
پرندگانی که به نام بوتیمار شناخته می‌شوند و عضو زیرخانوادهٔ Botaurinae به‌شمار می‌روند عبارت‌اند از:[10]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
