برج گنبد قابوس
بلندترین بنای آجری جهان / From Wikipedia, the free encyclopedia
برج گنبد قابوس یا گنبد کاووس بنایی تاریخی از دوران زیاریان است که در شهرستان گنبد کاووس، استان گلستان قرار دارد. قابوس بن وشمگیر، چهارمین امیر زیاری، در سال ۳۹۷ هجری قمری (برابر با سال ۳۷۵ خورشیدی) دستور داد این بنا را بسازند تا پس از مرگش در آنجا دفن گردد. برج قابوس یادگار شهر باستانی جرجان است که در دوران زیاریان از مراکز علمی و هنری منطقه بود ولی پس از حمله مغول نابود شد. برج گنبد قابوس را در چند کیلومتری خارج از شهر جرجان احداث کردند. بعدها، در زمان رضا شاه پهلوی، شهر جدیدی دور این مکان تاریخی شکل گرفت که به نام برج، گنبد کاووس نامیده شد.
میراث جهانی یونسکو | |
---|---|
مکان | گنبد کاووس، گلستان، ایران |
معیار ثبت | فرهنگی: (i), (ii), (iii), (iv) |
شمارهٔ ثبت | ۱۳۹۸ |
تاریخ ثبت | ۲۰۱۲ (طی نشست سی و ششم) |
در خطر؟ | خیر |
مساحت | ۱٫۴۷۵۴ هکتار (۳٫۶۴۶ جریب فرنگی) |
منطقه حائل | ۱۷٫۸۵۵۱ هکتار (۴۴٫۱۲۱ جریب فرنگی) |
مختصات | ۳۷°۱۵′۲۸٫۹″ شمالی ۵۵°۱۰′۸٫۴″ شرقی |
اطلاعات ثبت ملی | |
شماره ثبت ملی | ۸۶ |
تاریخ ثبت ملی | ۱۵ دی ۱۳۱۰ |
دیرینگی | آل زیار |
برج قابوس یکی از نخستین آثار معماری به شیوه رازی است و در کنار دیگر برجهای آرامگاهی طبرستان، در یک مجموعه از برجهایی قرار میگیرد که در دوره حکومت زیاریان و باوندیان ساخته شدند و دارای ویژگیهای مشابهی هستند. درون برج گنبد قابوس هیچ جسدی دفن نشدهاست؛ با این حال این بنا کاربرد آرامگاهی داشتهاست. برج گنبد بلندترین برج تمامآجری جهان بهشمار میآید و ارتفاع ساختمان آن ۵۲ متر از پای برج است و بر روی تپهای به بلندای ۱۵ متر قرار دارد که بخشی از پایه را درون خود جای دادهاست. برج قابوس به شکل یک استوانهٔ دَهپر طراحی شده و طرحی ساده دارد. تنها تزئین آن دو کتیبهٔ یکسان به زبان عربی و خط کوفی است که به متنی سجعگونه، نام بانی اثر و تاریخ شروع به ساخت بنا را روی آن نوشتهاند.
برج گنبد قابوس از سال ۱۳۱۰ شمسی با شمارهٔ ۸۶ در فهرست آثار ملی و از سال ۲۰۱۲ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شدهاست.