امیرنظام گروسی
سیاستمدار، دیپلمات و سفیر ایرانی در دورۀ قاجار / From Wikipedia, the free encyclopedia
حسنعلیخان گروسی (۱۲۰۱ بیجار. کردستان – ۱۲۷۸ کرمان) ملقب به امیرنظام گروسی[1] سیاستمدار، وزیر فوائد عامه،[2] دیپلمات و سفیر (وزیر مختار) در انگلستان، اتریش، عثمانی و فرانسه،[3] ادیب،[4] نویسنده و خوشنویس[5] در دوره قاجار بود.
حسنعلیخان از منطقه بیجار گروس و از طایفه کبودوند گروسی بود، پدرش محمدصادق خان گروسی جزو رجال دربار فتحعلیشاه قاجار بود.[6][7]
حسنعلیخان در مناصب مختلفی از جمله: ریاست افواج گارد سلطنتی، ریاست قشون آذربایجان، رئیس فوج گروس، پیشکار آذربایجان و حاکم تبریز، استان کردستان فعلی، کرمان شاه ، گروس، همدان و… بود. او در اواخر عمر والی کرمان و بلوچستان بود.[8]
او سرپرست دانشجویان اعزامی به اروپا و عضو دارالشوری کبری و شورای وزیران بود.[9][10][11][12][13]
از جمله اقدامات عمرانی و فرهنگی امیرنظام گروسی میتوان به اقدام به خرید ماشینآلات ضرب سکه از اروپا و شروع ضرب سکه در تهران،[14] مشارکت در ایجاد شبکه راهآهن و راهسازی، تأسیس مدرسه مظفری تبریز و مشارکت در تأسیس مدرسه رشدیه،[15] وارد کردن تمبر و چاپ آن در ایران،[16] دستور به چاپ و کتابت: کلیله و دمنه،[17] گلستان سعدی،[18] دیوان فرخی سیستانی[19] و دیوان منوچهری دامغانی، همچنین چند کتاب از خود او و شیوه خاص نویسندگی و خطاطیاش اشاره کرد؛ او صاحب کتابخانهای از کتب نفیس بود، نسخه کنونی شاهنامه بایسنقری را امیرنظام گروسی به کتابخانه کاخ موزه گلستان هدیه کردهاست.[20][21]
خانه امیر نظام گروسی که هماکنون موزه قاجار نام دارد در زمان پیشکاری امیر نظام در تبریز ساخته شدهاست.
امیرنظام گروسی، مورد توجه زمامداران اروپایی قرار گرفت و توانست از آنها نشانهای دولتی دریافت نماید، از جمله نشان سنت موریس و سنت لازار از ایتالیا، عقاب سفید از آلمان، لژیون دونور از فرانسه، لئوپلد از بلژیک، دانبرک از دانمارک، کوردون از روسیه و مجیدیه از عثمانی را از آن خود کرد.[22][23]
امیرنظام گروسی | |
---|---|
وزیر فوائد عامه وزیر مختار در انگلیس سفیر در فرانسه و عثمانی پیشکار آذربایجان ریاست افواج گارد سلطنتی ریاست قشون آذربایجان رئیس فوج گروس حاکم، کردستان، کرمانشاهان، گروس، همدان، ساوجبلاغ و… عضو دارالشوری کبری و شورای وزیران | |
اطلاعات شخصی | |
زاده | حسنعلیخان امیرنظام گروسی ۱۲۰۱ هجری شمسی بیجار.کردستان، |
امیرنظام گروسی سالار لشکر امیر تومان سالار عسکر | |
درگذشته | ۱۷ دی ۱۲۷۸ کرمان، |
ملیت | ایران |
همسر(ان) | شهربانو نیره السلطنه |
فرزندان | یحیی خان گروسی عبدالحسین خان سالارالملک گروسی امیرزاده خانم سلمی (مفرح الدوله) |
پیشه | سیاستمدار دیپلمات حاکم وزیر نویسنده خوشنویس |