![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/HussainAliMontazeri.jpg/640px-HussainAliMontazeri.jpg&w=640&q=50)
حسینعلی منتظری
قائممقام رهبر جمهوری اسلامی ایران (۱۳۶۴–۱۳۶۸) / From Wikipedia, the free encyclopedia
حسینعلی منتظری (۱ مهر ۱۳۰۱[3][4] – ۲۹ آذر ۱۳۸۸) از مراجع تقلید شیعه دوازدهامامی اهل ایران بود که از ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸ بهعنوان قائممقام رهبر جمهوری اسلامی ایران فعالیت کرد. او از مرداد تا آبان ۱۳۵۸ نیز رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی بود.[5]
حسینعلی منتظری | |
---|---|
![]() منتظری در بهمن ۱۳۶۷ | |
قائممقام رهبر جمهوری اسلامی ایران | |
دوره مسئولیت ۲۵ تیر ۱۳۶۴ – ۶ فروردین ۱۳۶۸ | |
گمارنده | مجلس خبرگان رهبری |
رهبر | سید روحالله خمینی |
پس از | ایجاد منصب |
پیش از | انحلال منصب |
رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی | |
دوره مسئولیت ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ – ۲۴ آبان ۱۳۵۸ | |
نایبرئیس | سید محمد بهشتی |
دبیر | سید حسن آیت |
پس از | تشکیل مجلس |
پیش از | انحلال مجلس |
نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی | |
دوره مسئولیت ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ – ۲۴ آبان ۱۳۵۸ | |
حوزه انتخاباتی | استان تهران |
اکثریت | ۱٬۶۷۲٬۹۸۰ (۶۶٫۲۴٪) |
امام جمعه تهران | |
دوره مسئولیت ۲۱ شهریور ۱۳۵۸ – ۲۴ دی ۱۳۵۸ | |
گمارنده | سید روحالله خمینی |
پس از | سید محمود طالقانی |
پیش از | سید علی خامنهای |
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۱ مهر ۱۳۰۱ نجفآباد، اصفهان، ایران |
درگذشته | ۲۹ آذر ۱۳۸۸ (۸۷ سال) قم، ایران |
آرامگاه | حرم فاطمه معصومه |
همسر(ان) | ماهسلطان ربانی (ا. ۱۳۲۱–۱۳۸۸)[1] |
فرزندان | ۷، شامل محمد و احمد[2] |
وبگاه | |
پیشینه فقهی | |
دین | اسلام |
مذهب | شیعه دوازدهامامی |
فقه | امامیه |
زمینهها | فقه، عرفان، اخلاق اسلامی، فلسفه اسلامی، حدیث، حکومت اسلامی، حقوق |
محل تحصیل | حوزه علمیه اصفهان حوزه علمیه قم |
محل تدریس | مدرسه فیضیه حوزه علمیه قم |
مرتبه حوزوی | آیتالله العظمی |
استادان | |
آثار چشمگیر | دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة |
منتظری از شاگردان سید حسین بروجردی و روحالله خمینی و نماینده تامالاختیار او در ایران بود. او به دلیل مخالفت با حکومت پهلوی سالها در زندان به سر برد. او پس از انقلاب ۱۳۵۷ به ریاست مجلس خبرگان قانون اساسی رسید و در گنجانده شدن اصل ولایت فقیه در قانون اساسی ایران نقش مهمی داشت. منتظری در سال ۱۳۶۴ از سوی مجلس خبرگان رهبری به قائممقام رهبری انتخاب شده بود. در فروردین ۱۳۶۸ هنگامی که نامهٔ محرمانهٔ بهمن ۱۳۶۷ منتظری به خمینی در اعتراض به اعدامها از رادیو بیبیسی خوانده شد، نامهٔ عزل او از سوی خمینی به او نوشته شد و او در پاسخ از این مقام کنارهگیری کرد.[6][7] اختلاف اصلی وی با خمینی بر سر مسائل حقوق بشری بهویژه کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ بود. وی در دو دهه پایانی عمر خود به انتقاد از سیاستهای حکومت ادامه داد و پس از انتقادی شدید از شاگرد سابقش سید علی خامنهای در سال ۱۳۷۶ و دعوت رئیسجمهور وقت به ایستادگی در برابر رهبری ایران، به تصمیم شورای عالی امنیت ملی ایران شش سال را در حبس خانگی بهسر برد.[8] مطالب دربارهٔ او در کتابهای درسی حذف شد، نام خیابانهایی که به نامش بود تغییر یافت و در رسانههای دولتی «شیخ سادهلوح» نامیده شد.[9][10]
منتظری - که از مدافعان حکومت دینی و از مهمترین شارحان نظریهٔ ولایت فقیه بود - بعد از درگیری با خمینی، از جدیترین منتقدان حکومت ایران بهشمار میرفت.[11] مهمترین اعتراضات او شامل وضعیت زندانیان، رابطهٔ پنهانی با آمریکا، ادامهٔ جنگ با عراق پس از آزادی خرمشهر، استقراض خارجی، عدم رعایت حقوق بشر و دخالت حکومت در حوزههای علمیه میشد. او که بهعنوان آگاهترین عالم دینی در ایران شناخته میشد و از نظر برخی اعلم فقهای شیعه بود، در ماههای پایانی عمر خود با صدور فتوایی بر ضد برخورد حکومت با معترضان به انتخابات ریاستجمهوری ۱۳۸۸ به رهبر معنوی جنبش سبز بدل شد.[12] مراسم تشییع جنازهٔ او با حضور صدها هزار نفر برگزار شد اما مراسم ختم وی لغو شد.