فهرست رؤسای کشور ایران

این فهرست شامل رؤسای کشور ایران از زمان بنیانگذاری دولت ملی مستقل ایران در سال ۱۵۰۱ میلادی^[1] است.

فهرست رؤسای کشور

  فرمانروایان دوژور

  فرمانروایان دفاکتو

ایران (۱۵۰۱–۱۷۳۶)
ر		نام		تولد–مرگ	آغاز حکومت	پایان حکومت	دودمان
شاه
۱		شاه اسماعیل یکم		۱۴۸۷–۱۵۲۴	پاییز ۱۵۰۱	۲۳ مه ۱۵۲۴	صفوی
					تاج‌گذاری: اواخر ۱۵۰۱ یا اوایل ۱۵۰۲ در تبریز.
۲		شاه تهماسب یکم		۱۵۱۴–۱۵۷۶	۲۳ مه ۱۵۲۴	۱۴ مه ۱۵۷۶	صفوی
					تاج‌گذاری: ۲۳ مه ۱۵۲۴ در قزوین. ر.ک. درگیری‌های جانشینی شاه طهماسب یکم.
۳		شاه اسماعیل دوم		۱۵۳۷–۱۵۷۷	۲۲ اوت ۱۵۷۶	۲۵ نوامبر ۱۵۷۷	صفوی
					.
۴		شاه محمد خدابنده		۱۵۳۲–۱۵۹۵/۹۶	۱۱ فوریه ۱۵۷۸	۹ سپتامبر ۱۵۸۸	صفوی
					.
۵		شاه عباس یکم		۱۵۷۱–۱۶۲۹	۹ سپتامبر ۱۵۸۸	۱۹ ژانویه ۱۶۲۹	صفوی
					تاج‌گذاری: ۱ اکتبر ۱۵۸۸.
۶		شاه صفی یکم		۱۶۱۱–۱۶۴۲	۱۹ ژانویه ۱۶۲۹	۱۲ مه ۱۶۴۲	صفوی
					تاج‌گذاری: ۲۹ ژانویه ۱۶۲۹ در اصفهان.
۷		شاه عباس دوم		۱۶۳۲–۱۶۶۶	۱۲ مه ۱۶۴۲	۲۵ سپتامبر ۱۶۶۶	صفوی
					تاج‌گذاری: ۱۶ مه ۱۶۴۲ در کاشان.
۸		شاه سلیمان یکم		۱۶۴۸–۱۶۹۴	۱ اکتبر ۱۶۶۶	۲۹ ژوئیه ۱۶۹۴	صفوی
					تاج‌گذاری اول با نام شاه صفی دوم: ۱ اکتبر ۱۶۶۶ در اصفهان. تاج‌گذاری دوم با نام شاه سلیمان: ۲۰ مارس ۱۶۶۸ در اصفهان
۹		شاه حسین یکم		۱۶۶۸–۱۷۲۶	۷ اوت ۱۶۹۴	۲۳ اکتبر ۱۷۲۲	صفوی
					.
۱۰		شاه تهماسب دوم		۱۷۰۴–۱۷۴۰	۱۰ نوامبر ۱۷۲۲	۲ سپتامبر ۱۷۳۲	صفوی
					تاج‌گذاری: ۸ نوامبر ۱۷۲۶ در کرمان.
۱۱		شاه عباس سوم		۱۷۳۲–۱۷۴۰	۲ سپتامبر ۱۷۳۲	۸ مارس ۱۷۳۶	صفوی
					تاج‌گذاری: ۷ سپتامبر ۱۷۳۲ نایب‌السلطنه: نادرخان افشار: ۲ سپتامبر ۱۷۳۲ – ۸ مارس ۱۷۳۶.[2]
ایران (۱۷۳۶–۱۷۹۶)
۱۲		نادرشاه		۱۶۸۸–۱۷۴۷	۸ مارس ۱۷۳۶	۲۰ ژوئن ۱۷۴۷	افشار
					تاج‌گذاری: ۸ مارس ۱۷۳۶ در شورای کبیر مغان.
۱۳		عادل‌شاه		۱۷۱۹–۱۷۴۹	۶ ژوئیه ۱۷۴۷	ژوئن ۱۷۴۸	افشار
					.
۱۴		ابراهیم‌شاه		۱۷۲۴–۱۷۴۹	ژوئن ۱۷۴۸	مه ۱۷۴۹	افشار
					تاج‌گذاری: ۸ دسامبر ۱۷۴۸ در تبریز.
۱۵		شاهرخ‌شاه		۱۷۳۴–۱۷۹۶	۳۰ سپتامبر ۱۷۴۸	۱۷ دسامبر ۱۷۴۹	افشار
					تاج‌گذاری: ۱ اکتبر ۱۷۴۸ در مشهد توسط خونتای نظامی.
۱۶		شاه سلیمان دوم		۱۷۱۴–۱۷۶۳	۱۷ دسامبر ۱۷۴۹	۲۰ مارس ۱۷۵۰	مرعشی-صفوی
					تاج‌گذاری: ۱۴ ژانویه ۱۷۵۰ در مشهد.
(۱۵)		شاهرخ‌شاه		۱۷۳۴–۱۷۹۶	۲۰ مارس ۱۷۵۰	۱۴ مه ۱۷۹۶	افشار
					.
۱۷		شاه اسماعیل سوم		۱۷۳۳–۱۷۷۳	۲۹ ژوئن ۱۷۵۰	۱۷۷۳	مرعشی-صفوی
					تاج‌گذاری: ۲۹ ژوئن ۱۷۵۰ در اصفهان. نیابت سلطنت با عنوان وکیل‌الدوله: علی‌مردان خان چهارلنگ: ۲۹ ژوئن ۱۷۵۰ – بهار ۱۷۵۱. کریم خان زند: بهار ۱۷۵۱ – ژانویه ۱۷۵۲. محمدحسن خان قاجار: ۱۷۵۲ – ۱۴ فوریه ۱۷۵۹.  † کریم خان زند: مارس ۱۷۵۹ – ۱۷۷۳.
وکیل
۱۸		کریم‌خان		۱۷۰۵–۱۷۷۹	۱۷۷۳	۲ مارس ۱۷۷۹	زند
					.
۱۹		زکی‌خان		?–۱۷۱۹	۱۳ صفر ۱۱۹۳	۲۱ جمادی‌الاول ۱۱۹۳	زند
					.
۲۰		ابوالفتح‌خان		۱۷۵۶–۱۷۸۷	۱۹ ژوئن ۱۷۷۹	۲۲ اوت ۱۷۷۹	زند
					حاکم مشترک با برادر کوچک‌ترش محمدعلی‌خان از مارس تا اوایل ژوئن ۱۷۷۹.
۲۰		محمدعلی‌خان		۱۷۶۰–۱۷۷۹	مارس ۱۷۷۹	۱۹ ژوئن ۱۷۷۹	زند
					حاکم مشترک با برادر بزرگ‌ترش ابوالفتح‌خان از مارس تا اوایل ژوئن ۱۷۷۹.
۲۱		صادق‌خان		?–۱۷۸۱	۲۲ اوت ۱۷۷۹	۳ مارس ۱۷۸۱	زند
					.
۲۲		علیمرادخان		۱۷۴۰ –۱۷۸۵	۳ مارس ۱۷۸۱	۱۱ فوریه ۱۷۸۵	زند
					تاج‌گذاری: ۱۲ فوریه ۱۷۸۵ در تالار طویلهٔ اصفهان.[3]
۲۳		جعفرخان		۱۷۶۶–۱۷۹۴	۱۸ فوریه ۱۷۸۵	۲۲ ژانویه ۱۷۸۹	زند
					.
۲۴		صیدمرادخان		۱۷۶۶–۱۷۹۴	۲۲ ژانویه ۱۷۸۹	۹ مه ۱۷۸۹	زند
					.
۲۵		لطفعلی‌شاه		۱۷۶۶–۱۷۹۴	۹ مه ۱۷۸۹	۲۶ اکتبر ۱۷۹۴[4]	زند
					تاج‌گذاری: ۱۷۹۴ در کرمان.[5]
ممالک محروسه ایران (۱۷۹۶–۱۹۲۵)
شاه
۲۶		آقامحمدخان		۱۷۴۲–۱۷۹۷	۲۰ مارس ۱۷۹۶	۱۸ ژوئن ۱۷۹۷[6]	قاجار
					.
۲۷		فتحعلی‌شاه		۱۷۷۲–۱۸۳۴	۱۸ ژوئن ۱۷۹۷	۲۳ اکتبر ۱۸۳۴	قاجار
					تاج‌گذاری: ۵ دسامبر ۱۸۳۴ در شیراز. ر.ک. بحران جانشینی فتحعلی‌شاه.
۲۸		محمدشاه		۱۸۰۸–۱۸۴۸	۲۳ اکتبر ۱۸۳۴	۵ سپتامبر ۱۸۴۸	قاجار
					تاج‌گذاری اول: ۹ نوامبر ۱۸۳۴ در تبریز تاج‌گذاری دوم: ۲۴ دسامبر ۱۸۴۸ در تهران.
۲۹		ناصرالدین‌شاه		۱۸۳۱–۱۸۹۶	۵ سپتامبر ۱۸۴۸	۱ مه ۱۸۹۶	قاجار
					تاج‌گذاری اول: ۱۳ سپتامبر ۱۸۴۸ در تبریز[7] تاج‌گذاری دوم: ۲۰ اکتبر ۱۸۴۸ در تهران.[8]
۳۰		مظفرالدین‌شاه		۱۸۵۳–۱۹۰۷	۱ مه ۱۸۹۶	۶ اوت ۱۹۰۶	قاجار
					تاج‌گذاری: اوت ۱۸۹۶ در تهران.[9]
۳۱		محمدعلی‌شاه		۱۸۷۲–۱۹۲۵	۸ ژانویه ۱۹۰۷	۱۶ ژوئیه ۱۹۰۹	قاجار
					تاج‌گذاری: ۱۹ ژانویه ۱۹۰۷
۳۲		احمدشاه		۱۸۹۸–۱۹۳۰	۱۶ ژوئیه ۱۹۰۹	۳۱ اکتبر ۱۹۲۵	قاجار
					تاج‌گذاری: ۲۱ ژوئیه ۱۹۱۴ حکومت در تبعید: از ۲ دسامبر ۱۹۲۳. نایب‌السلطنه: علیرضا عضدالملک: ۱۸ ژوئیه ۱۹۰۹ – ۲۳ سپتامبر ۱۹۱۰.[10] ابوالقاسم ناصرالملک: ۲۴ سپتامبر ۱۹۱۰ – ۲۱ ژوئیه ۱۹۱۴. ادای سوگند در مجلس: مارس ۱۹۱۱.[11] محمدحسن میرزا: ۲۴ مارس ۱۹۲۴ – ۳۱ اکتبر ۱۹۲۵.
کشور شاهنشاهی ایران (۱۹۲۵–۱۹۷۹)
ر		نام		تولد–مرگ	آغاز حکومت	پایان حکومت	دودمان
شاه
۳۳		رضاشاه		۱۸۷۸–۱۹۴۴	۳۱ اکتبر ۱۹۲۵	۱۶ سپتامبر ۱۹۴۱	پهلوی
					ریاست حکومت موقت از سوی مجلس مؤسسان در ۳۱ اکتبر ۱۹۲۵ به رضاخان اعطاء شد.[12] تصویب پادشاهی رضاخان از سوی مجلس مؤسسان در ۱۲ دسامبر ۱۹۲۵ به رضاخان اعطاء شد.[13] ادای سوگند: ۱۵ دسامبر ۱۹۲۵[14] تاج‌گذاری: ۲۵ آوریل ۱۹۲۶.
۳۴		محمدرضاشاه		۱۹۱۹–۱۹۸۰	۱۶ سپتامبر ۱۹۴۱	۱۱ فوریه ۱۹۷۹	پهلوی
					حکومت در تبعید: ۱۶–۲۲ اوت ۱۹۵۳ (عراق؛ از ۱۸ اوت در ایتالیا) از ۱۶ ژانویه ۱۹۷۹ (مصر؛ از ۲۲ ژانویه در مراکش). رئیس شورای سلطنت: جلال‌الدین تهرانی: ۱۶–۲۱ ژانویه ۱۹۷۹.[15]
جمهوری اسلامی ایران (۱۹۷۹ تاکنون)
ر		نام		تولد–مرگ	آغاز تصدی	پایان تصدی	وابستگی
رهبر
	(۳۵)	روح‌الله خمینی		۱۹۰۲–۱۹۸۹	۱۱ فوریه ۱۹۷۹	۱ آوریل ۱۹۷۹	مستقل
					.
	(۳۵)				۱ آوریل ۱۹۷۹	۳ دسامبر ۱۹۷۹	مستقل
					.
	۳۵				۳ دسامبر ۱۹۷۹	۳ ژوئن ۱۹۸۹	مستقل
					.
	۳۶	علی خامنه‌ای		۱۹۳۹–اکنون	۴ ژوئن ۱۹۸۹	اکنون	مستقل[persian-alpha 1]
					.

جستارهای وابسته

• درگاه ایران

• فهرست شاهان ایران
• فهرست وزیران اعظم ایران
• فهرست نخست‌وزیران ایران
• فهرست رئیس‌جمهورهای ایران

پی‌نوشت‌ها

یادداشت

1. او تا ژوئن ۱۹۸۹ عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز بود اما پس از انتخاب به عنوان رهبر جمهوری اسلامی، از فعالیت حزبی کناره‌گیری کرد.^[16]

پانویس

1. Mikaberidze, Conflict and Conquest…, 432.
2. Savory, “ʿABBĀS III”, Encyclopædia Iranica.
3. مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ۱۴.
4. سجادی و تقوی، «ظهور قاجاریان»، تاریخ جامع ایران، ۷۴۰.
5. سجادی و تقوی، «ظهور قاجاریان»، تاریخ جامع ایران، ۷۴۰.
6. سجادی و تقوی، «ظهور قاجاریان»، تاریخ جامع ایران، ۷۴۴.
7. مصحفی، «دورهٔ ناصرالدین شاه»، تاریخ جامع ایران، ۱۴۱.
8. مصحفی، «دورهٔ ناصرالدین شاه»، تاریخ جامع ایران، ۱۴۲.
9. تاره، «دورهٔ مظفرالدین شاه»، تاریخ جامع ایران، ۳۰۴.
10. Mahbubi Ardakani, “ʿAŻOD-AL-MOLK”, Encyclopædia Iranica.
11. Bakhash, “NĀṢER-AL-MOLK”, Encyclopædia Iranica.
12. Hambly, “Riżā Shāh”, The Cambridge History of Iran, 224.
13. Hambly, “Riżā Shāh”, The Cambridge History of Iran, 224.
14. Hambly, “Riżā Shāh”, The Cambridge History of Iran, 224.
15. Ronald Koven (23 January 1979). "Head of Iranian Regency Council Resigns in Paris". Washington Post. Retrieved 23 January 2019.
16. احقاقی، اکرم (۱۸ تیر ۱۳۹۱). «جامعه روحانیت مبارز جوان می‌شود». ایسنا. ۹۱۰۴۱۸۱۰۲۳۳.

منابع

• پری، جان (۱۳۹۳). «ایران در عصر خاندان زند». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۱. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۶۷۵–۷۲۱. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۵-۰.
• تاره، مسعود (۱۳۹۳). «ایران در دورهٔ مظفرالدین شاه». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۲. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۲۹۷–۳۷۶. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۶-۷.
• رحیم‌لو، یوسف (۱۳۹۳). «ایران در عصر صفویه (بخش اول)». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۰. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۶۸۵–۷۸۱. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۴-۳.
• رحیم‌لو، یوسف (۱۳۹۳). «ایران در عصر صفویه (بخش دوم)». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۱. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۱–۵۵۱. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۵-۰.
• سجادی، صادق؛ تقوی، علیرضا (۱۳۹۳). «از ظهور قاجاریان تا قتل آقامحمد خان». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۱. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۷۲۵–۷۵۵. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۵-۰.
• طباطبایی، سید جواد (۱۳۹۳). «ایران در دورهٔ فتحعلی شاه». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۲. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۱–۸۹. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۶-۷.
• کیوانی، مهدی (۱۳۹۳). «ایران در عصر افشاریان». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۱. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۵۵۳–۶۷۳. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۵-۰.
• مصحفی، احسان (۱۳۹۳). «ایران در دورهٔ ناصرالدین شاه». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۲. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۱۳۳–۲۳۴. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۶-۷.
• مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۴). دانشمندان و بزرگان اصفهان. ج. ۱. اصفهان: گلدسته. شابک ۹۶۴-۹۳۱۴۳-۴-۲.

• Axworthy, Michael (2008). Iran: Empire of the Mind: A History from Zoroaster to the Present Day (به انگلیسی). Penguin Books.
• Bakhash, Shaul (2016) [2015]. "NĀṢER-AL-MOLK, ABU'L-QĀSEM". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica (به انگلیسی). New York City: Bibliotheca Persica Press.
• Gharipour, Mohammad (2012). The Bazaar in the Islamic City: Design, Culture, and History (به انگلیسی). Cairo: American University in Cairo Press.
• Hambly, Gavin R. G. (1991). "The Pahlavī Autocracy: Riżā Shāh, 1921–41". In Avery, Peter; Hambly, Gavin R. G.; Melville, Charles P. (eds.). The Cambridge History of Iran (به انگلیسی). Vol. 7. Cambridge University Press. pp. 213–243.
• Mahbubi Ardakani, H. (2011) [1988]. "ʿAŻOD-AL-MOLK, ʿALĪ REŻĀ KHAN". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 3 (به انگلیسی). Vol. III. New York City: Bibliotheca Persica Press. pp. 271–272.
• Mikaberidze, Alexander (2011). Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia (به انگلیسی). ABC-CLIO.
• Mitchell, Colin P. (2009). "ṬAHMĀSP I". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica (به انگلیسی). New York City: Bibliotheca Persica Press.
• Perry, John R. (2012) [1998]. "ESMĀʿĪL III ṢAFAWĪ". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 6 (به انگلیسی). Vol. VIII. New York City: Bibliotheca Persica Press. p. 636.
• Potts, Daniel T. (2014). Nomadism in Iran: From Antiquity to the Modern Era (به انگلیسی). Oxford University Press.
• Savory, Roger M. (2011) [1982]. "ʿABBĀS III". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 1 (به انگلیسی). Vol. I. New York City: Bibliotheca Persica Press. p. 76.
• Savory, Roger M. (2011) [1995]. "DĪV SOLṬĀN". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 4 (به انگلیسی). Vol. VII. New York City: Bibliotheca Persica Press. p. 431.
• Savory, Roger M. (2012) [2004]. "ḤOSAYN KHAN ŠĀMLU". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 5 (به انگلیسی). Vol. XII. New York City: Bibliotheca Persica Press. pp. 514–515.
• Zabir, Sepehr (2011). The Iranian Military in Revolution and War (RLE Iran D) (به انگلیسی). Routledge.

پیوند به بیرون

• Buyers, Christopher (2015) [2000]. "Persia". The Royal Ark. Retrieved 10 April 2019.
• Cahoon, Ben. "Iran". World Statesmen. Retrieved 10 April 2019.