در حالی که تعریف کلمه دین دشوار است، یک مدل استاندارد از دین که در دورههای مطالعات دینی استفاده میشود، آن را به این صورت تعریف میکند:
سیستمی از نمادهاست که برای ایجاد حالات و انگیزههای قدرتمند، فراگیر و طولانیمدت در آدمها عمل میکند، و با فرمولبندی مفاهیمی از نظم کلی هستی، و پوشاندن این مفاهیم با هالهای از واقعیت که در آن حالات و انگیزهها واقعگرایانه به نظر میرسند، عمل میکند.[1]
این فهرست ممکن است ناکامل باشد و هرگز نتوان آن را کامل کرد. با
گسترش آن با استفاده از
منابع معتبر، به ویکیپدیا کمک کنید.
بسیاری از ادیان دارای روایتها، نمادها، سنتها و تاریخهای مقدس هستند که هدف آنها معنا بخشیدن به زندگی یا توضیح منشأ حیات یا جهان است. ادیان اخلاق، قوانین دینی یا سبک زندگی را از ایدههای خود در مورد کیهان و طبیعت انسان استخراج میکنند. بر اساس برخی برآوردها، تقریباً ۴۲۰۰ دین، کلیسا، فرقه، دستهها و گروههای مذهبی، قبایل، فرهنگها، جنبشها وجود دارند، که در ممکن است در آینده به بیش از این شمار افزایش یابند.[2]
واژه دین گاهی بهجای واژه «ایمان» یا «نظام اعتقادی» بهکار میرود، اما تفاوت دین با باور شخصی این است که جنبه عمومی دارد. بیشتر ادیان رفتارهای سازمانیافتهای دارند، از جمله سلسله مراتب روحانی، عضویت، جماعتهای غیرمذهبی، جلسات منظم یا خدمات بهمنظور تکریم یک خدا یا برای نیایش، مکانهای مقدس (طبیعی یا ساختهشده) و متون مذهبی. برخی از ادیان نیز زبان مقدسی دارند که مختص خودشان است. همچنین دین شامل موعظهها، بزرگداشت بخششهای یک خدا یا خدایان، قربانیها، جشنها، اعیاد، خلسه، مناسک، عبادت، مراسم، تشییع جنازه، ازدواج، مراقبه، دعا، واسطهگری، موسیقی، هنر، رقص، خدمات عمومی یا دیگر جنبههای فرهنگی است. همچنین از باورهای مذهبی برای توضیح پدیدههای فراروان شناختی، مانند تجربههای خارج از بدن، تجربههای نزدیک به مرگ و تناسخ، تجربههای ماوراء الطبیعی و مواردی دیگر استفاده شدهاست.[3][4]
برخی کارشناسان که موضوع دین را مطالعه میکنند، ادیان را به سه دسته کلی تقسیم کردهاند: ۱) ادیان جهانی، اصطلاحی که به ادیان فرافرهنگی و بینالمللی اشاره دارد. ۲) ادیان قومی، که به گروههای مذهبی کوچکتر، فرهنگ خاص یا ملت خاص گفته میشود. ۳) و جنبشهای دینی جدید که به ادیانی که اخیراً توسعه یافته اشاره دارد.[5] یکی از نظریههای آکادمیک مدرن در خصوص دین، ساختگرایی اجتماعی، میگوید که دین مفهومی مدرن است که نشان میدهد همه اعمال معنوی و عبادت، از مدلی مشابه ادیان ابراهیمی بهعنوان یک سیستم جهتگیری پیروی میکنند، که به تفسیر واقعیت و تعریف انسان کمک میکند.[6]
در زیر فهرست دینها و مذهبها را مشاهده میکنید:
یهودیت، مسیحیت و اسلام، ادیان ابراهیمی نامیده میشوند.
برخی از افراد، دیانت بهائی را نیز به اشتباه از ادیان ابراهیمی می شمارند؛ ولی در حقیقت، بهائیت از ادیان ایرانی بوده و هیچ ارتباطی به ادیان ابراهیمی ندارد.
مسیحیت
همچنین ببینید: فهرست فرقههای مسیحی
عرفان
همچنین ببینید: فهرست اجزا عرفان
- عرفان مسیحی
- ابیونیها
- سرودونیاییها
- کالربیسینها colorbasians
- سیمونینها
- عرفان زودگذر
- بوربوریتها
- کاینیتها
- کارپوخواهان
- اوفیتس ophites
- هرمسیه
- عرفان قرون وسطایی
- عرفانی ایرانی
- عرفانی سوری - مصری
مقالهٔ اصلی: عرفانی سوری-مصری
- ستیانها (Sethians)
- بازیلیدیانها (Basilidians)
- والنتینیانها (Valentinians)
اسلام
- مدرسه کلام
- خوارج
- شیعه
- صوفیگری
- سنی
- گروههای دیگر اسلام
یهودی
همچنین ببینید: فرقههای یهودی
- یهودیت ربانی
- یهودیت ارتدکس
- یهودی محافظهکار
- Masorti
- یهودیت کنسرواتوکس
- یهودیت اصلاحات
- یهودیت پیشرو
- قرائیم
- یهودیت غیر ربانی مدرن
- جایگزین یهودیت
- یهودیت انسانگرایانه (به عنوان مذهب شناخته نمیشود)
- یهودیت متجدد
- بازسازی یهودیت
- گروههای تاریخی
- Sects that believed Jesus was a prophet
Rastafari movement
مقالهٔ اصلی: Rastafari movement
Mandaeans and Sabians
مقالههای اصلی: Mandaeism و Sabians
مقالهٔ اصلی: مذاهب هندی
Religions that originated in India and religions and traditions related to, and descended from, them.
Ayyavazhi
مقالهٔ اصلی: Ayyavazhi
Bhakti Movement
جنبش عشق به خداوند که پیروان آن در عشق به او تمام فعالیتهای خود را متمرکز بر خدا مینمایند. این گروه با الهام از کتاب بهاگاوادگیتا برای رهایی از بازتاب اعمال، فعالیتهای خود را، به عنوان قربانی برای معبود خود انجام میدهند.[7]
بودیسم
- Nikaya Buddhism (which have historically been called هینهیانه in the West)
- ترواده
- Sri Lankan Amarapura Nikaya
- Sri Lankan Siam Nikaya
- Sri Lankan Ramanna Nikaya
- Bangladeshi Sangharaj Nikaya
- Bangladeshi Mahasthabir Nikaya
- Burmese Thudhamma Nikaya
- Vipassana tradition of Mahasi Sayadaw and disciples
- Burmese Shwekyin Nikaya
- Burmese Dvaya Nikaya
- Thai Maha Nikaya
- Thai Thammayut Nikaya
- مهایانه
- Humanistic Buddhism
- Madhyamaka
- Prasangika
- Svatantrika
- Sanlun (Three Treatise school)
- Maha-Madhyamaka (Jonangpa)
- بوداگرایی نیچیرن
- Nichiren Shu
- Nichiren Shoshu
- Nipponzan Myohoji
- Soka Gakkai
- Pure Land
- Tathagatagarbha doctrine
- Dashabhumika (absorbed into Huayan)
- Huayan school (Avataṃsaka)
- تیانتای
- Yogacara
- Cittamatra in Tibet
- Wei-Shi (Consciousness-only school) or یوگهچاره شرق آسیا (Dharma-character school)
- Chan / ذن / Seon / Thien
- Caodong
- Sōtō
- Keizan line
- Jakuen line
- Giin line
- رینزایی-ذن
- رینزایی-ذن
- Obaku (school of Buddhism)
- Fuke Zen
- Won Buddhism: Korean Reformed Buddhism
- Kwan Um School of Zen
- Sanbo Kyodan
- وجرهیانه
- شینگون
- بودیسم تبتی
- Bön
- Gelukpa
- Kagyupa
- Dagpo Kagyu
- Karma Kagyu
- Barom Kagyu
- Tsalpa Kagyu
- Phagdru Kagyu
- Drikung Kagyu
- Drukpa Kagyu
- Shangpa Kagyu
- Nyingmapa
- Sakyapa
- New Buddhist movements
- اومشینریکیو (now known as Aleph)[8]
- Diamond Way
- Friends of the Western Buddhist Order
- New Kadampa Tradition[9]
- Share International
- True Buddha School
- Vipassana movement
هندوییسم
- Major schools and movements of Hindu philosophy
مقالهٔ اصلی: Hindu philosophy
- Nyaya
- Purva mimamsa
- Samkhya
- Vaisheshika
- Vedanta (Uttara Mimamsa)
- یوگا
Jainism
- دیگامبارا (Digambara)
- بیساپانتی (Bisapanthi)[13]
- دیگامبارا تراپانت (Digambar Terapanth)
- تاران پنت (Taran Panth)
- کانجی پنت (Kanji Panth)[13]
- گوماناپانتا (Gumanapantha)[13]
- توتاپانتا (Totapantha)[13]
- شوتابارا (Shvetambara)
- شوتابارا تراپانت (Svetambar Terapanth)
- مورتیپوجاکا (Murtipujaka) یا دراواسی (Deravasi)
- شوتامبارا استاناکواسی (Svetambara Sthanakvasi)
سیک (سیخ)
- خالصه (سیک)
- نامداری (Namdhari) کوکا سیکز (Kuka Sikhs)
- ساهاژدری (Sahajdhari)
- راویداسیا (Ravidassia)
برخی از افراد به اشتباه، دو دین اخیر را به عنوان دین ابراهیمی محسوب می کنند. ولی در حقیقت، بابیه و بهائیت از ادیان ایرانی است و ربطی به ادیان ابراهیمی ندارد.
مقالهٔ اصلی: مذاهب آسیای شرقی
شینتو
مقالههای اصلی: Shinto و Shinto sects and schools
African diasporic religions are a number of related religions that developed in the Americas among African slaves and their descendants in various countries of the Caribbean Islands and Latin America, as well as parts of the southern United States. They derive from African traditional religions, especially of West and Central Africa, showing similarities to the Yoruba religion in particular.
همچنین ببینید: مذاهب آفریقایی
- Batuque (religion)
- Candomblé
- Dahomey mythology
- Haitian mythology
- Kumina
- Macumba
- Mami Wata
- Obeah
- Oyotunji
- Quimbanda
- سانتریا (Lukumi)
- Umbanda[14]
- وودوو
همچنین ببینید: Paganism و Folk religion
Traditionally, these faiths have all been classified "Pagan", but scholars prefer the terms "indigenous/primal/folk/ethnic religions".
آفریقایی
مقالهٔ اصلی: African traditional religions
- غرب آفریقا
- Akan mythology
- Ashanti mythology (غنا)
- Dahomey mythology
- Efik mythology (Nigeria, Cameroon)
- Igbo mythology (Nigeria, Cameroon)
- Isoko mythology (Nigeria)
- Yoruba mythology (Nigeria, Benin)
- مرکز آفریقا
- Bushongo mythology (Congo)
- Bambuti mythology (Congo)
- Lugbara mythology (Congo)
- شرق آفریقا
- Akamba mythology (East Kenya)
- Dinka mythology (Sudan)
- Lotuko mythology (Sudan)
- Masai mythology (Kenya, Tanzania)
- جنوب آفریقا
- Khoikhoi mythology
- Lozi mythology (Zambia)
- Tumbuka mythology (Malawi)
- Zulu mythology (South Africa)
آمریکایی
مقالهٔ اصلی: مذاهب بومیان آمریکا
- Abenaki mythology
- Anishinaabe
- اساطیر آزتک
- Blackfoot mythology
- Cherokee mythology
- Chickasaw mythology
- Choctaw mythology
- Creek mythology
- Crow mythology
- Ghost Dance
- Guarani mythology
- Haida mythology
- Ho-Chunk mythology (aka: Winnebago)
- Hopi mythology
- Inca mythology
- Indian Shaker Church
- اساطیر اینویی
- Iroquois mythology
- Keetoowah Nighthawk Society
- Kuksu (religion)
- Kwakiutl mythology
- Lakota mythology
- Leni Lenape mythology
- Longhouse religion
- Mapuche mythology
- اساطیر مایا
- Midewiwin
- Miwok
- Native American Church
- Navajo mythology
- Nootka mythology
- Ohlone mythology
- Olmec mythology
- Pomo mythology
- Pawnee mythology
- Salish mythology
- Selk'nam religion
- Seneca mythology
- Southeastern Ceremonial Complex
- Sun Dance
- Tsimshian mythology
- Urarina
- Ute mythology
- Wyandot religion
- Zuni mythology
اروپایی آسیایی
- آسیا
- اروپایی
- Estonian mythology
- Shamanism among Eskimo peoples
- Finnish mythology and Finnish paganism
- Shamanistic remnants in Hungarian folklore
- Sami religion (including the Noaidi)
- Tadibya
اقیانوس آرام
- Australian Aboriginal mythology
- مردمان آسترونزیایی
- Balinese mythology
- Javanese beliefs
- Melanesian mythology
- Micronesian mythology
- Modekngei
- Nauruan indigenous religion
- Philippine mythology
- Polynesian mythology
اطلاعات بیشتر: Prehistoric religion و History of religion
Ancient Near Eastern
مقالهٔ اصلی: Ancient Near Eastern religions
Indo-European
مقالهٔ اصلی: Proto-Indo-European religion
- آیین کهن آریایی
- Baltic mythology
- Celtic polytheism
- Germanic polytheism
- Ancient Greek religion
- Finnish polytheism
- Hungarian mythology
- Ancient Roman religion
- اساطیر اسلاو
هلنیستی
مقالهٔ اصلی: Hellenistic religion
مقالهٔ اصلی: List of Neopagan movements
موج نو
مقالهٔ اصلی: New Age
باطنگرایی و عرفان
مقالههای اصلی: Esotericism و Mysticism
راز آلود و جادویی
مقالههای اصلی: Occultism، Magic (paranormal)، و Magick
- جادوی مراسمی
- جادوی خائوس
- Hoodoo (folk magic) (Rootwork)
- Kulam – Filipino witchcraft
- National Socialism and Occultism
- Pow-wow (folk magic)
- Seiðr – Norse sorcery
- تلما
- افسونگری
طریقت دست چپ
مقالهٔ اصلی: Left-Hand Path and Right-Hand Path
مقالهٔ اصلی: List of new religious movements
Shinshukyo
مقالهٔ اصلی: Shinshūkyō
- Church of World Messianity
- Konkokyo
- Oomoto
- PL Kyodan
- Seicho-No-Ie
- Tenrikyo
مقالهٔ اصلی: List of fictional religions
بر اساس مساحت
اطلاعات بیشتر: Religion geography
- Religion in Africa
- دین در آسیا
- Religion in Australia
- Religion in Europe
- Religion in North America
- فهرست نام دینها
- Religion in South America
- فهرست کشورها بر پایه مذهب
- Buddhism by region
ویکی انگلیسی
(Clifford Geertz,Religion as a Cultural System, 1973)
Harvey, Graham (2000). Indigenous Religions: A Companion. (Ed: Graham Harvey). London and New York: Cassell. Page 06.
Vergote, Antoine, Religion, belief and unbelief: a psychological study, Leuven University Press, 1997, p. 89
Melton, J. Gordon (2003). Encyclopedia of American Religions (Seventh edition). Farmington Hills, Michigan: The Gale Group, Inc. , p. 1073. ISBN 0-7876-6384-0
Melton, J. Gordon (2003). Encyclopedia of American Religions (Seventh edition). Farmington Hills, Michigan: The Gale Group, Inc. , p. 1112. ISBN 0-7876-6384-0
Melton, J. Gordon (2003). Encyclopedia of American Religions (Seventh edition). Farmington Hills, Michigan: The Gale Group, Inc. , p. 1001. ISBN 0-7876-6384-0
Melton, J. Gordon (2003). Encyclopedia of American Religions (Seventh edition). Farmington Hills, Michigan: The Gale Group, Inc. , p. 997. ISBN 0-7876-6384-0
Melton, J. Gordon (2003). Encyclopedia of American Religions (Seventh edition). Farmington Hills, Michigan: The Gale Group, Inc. , p. 1004. ISBN 0-7876-6384-0
Smith, Christian; Joshua Prokopy (1999). Latin American Religion in Motion. New York, New York: Routledge, pp. 279–280. ISBN 978-0-415-92106-0
Melton, J. Gordon (2003). Encyclopedia of American Religions (Seventh edition). Farmington Hills, Michigan: The Gale Group, Inc. , p. 991. ISBN 0-7876-6384-0
Melton, J. Gordon (2003). Encyclopedia of American Religions (Seventh edition). Farmington Hills, Michigan: The Gale Group, Inc. , p. 841. ISBN 0-7876-6384-0