جهان داستانی مشترک From Wikipedia, the free encyclopedia
دنیای سینمایی مارول (انگلیسی: Marvel Cinematic Universe؛ (اختصاری MCU)) یک فرنچایز چندرسانه‌ای آمریکایی و دنیای داستانی مشترک است که بر مجموعه‌ای از فیلم‌های ابرقهرمانی تولیدشده توسط مارول استودیوز متمرکز شده‌است. این فیلم‌ها بر پایهٔ شخصیت‌هایی ساخته شده‌اند که در کتاب‌های کمیک آمریکایی منتشرشده توسط مارول کامیکس حضور دارند. این فرنچایز همچنین شامل سریال‌های تلویزیونی، فیلم‌های کوتاه، سریال‌های دیجیتال و ادبیات است. دنیای مشترک، همانند دنیای اصلی مارول در کتاب‌های کمیک، با تقاطع عناصر داستانی، تنظیمات، بازیگران و شخصیت‌های مشترک ایجاد شد.
| دنیای سینمایی مارول | |
|---|---|
 میان‌نویس دنیای سینمایی مارول از مارول استودیوز: ساخت یک جهان (۲۰۱۴) | |
| ساخته‌شده توسط | مارول استودیوز |
| اثر اصلی | مرد آهنی (فیلم ۲۰۰۸) |
| خلق‌شده توسط | شرکت والت دیزنی |
| سال‌ها | ۲۰۰۸—اکنون |
| انتشارات چاپی | |
| کمیک‌ها | کمیک‌های مربوط به دنیای سینمایی مارول |
| فیلم‌ها و تلویزیون | |
| فیلم(ها) | فیلم‌های دنیای سینمایی مارول |
| فیلم(های) کوتاه | تک برداشت‌های مارول |
| مجموعه‌های تلوزیونی | مجموعه‌های تلویزیونی دنیای سینمایی مارول |
مارول استودیوز فیلم‌های خود را در گروه‌هایی به نام «فازها» منتشر می‌کند که سه فاز اول به‌طور کلی به نام «حماسه بی‌نهایت» و سه فاز بعدی به نام «حماسه چندجهانی» شناخته می‌شوند. نخستین فیلم MCU، مرد آهنی (۲۰۰۸)، فاز اول را آغاز کرد که در سال ۲۰۱۲ در فیلم متقاطع انتقام‌جویان به اوج خود رسید. فاز دوم با مرد آهنی ۳ (۲۰۱۳) آغاز شد و با مرد مورچه‌ای (۲۰۱۵) به پایان رسید. فاز سوم با فیلم کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی (۲۰۱۶) آغاز شد و با مرد عنکبوتی: دور از خانه (۲۰۱۹) به پایان رسید. فاز چهارم با بیوه سیاه (۲۰۲۱) آغاز شد و با پلنگ سیاه: واکاندا تا ابد (۲۰۲۲) به پایان رسید. مرد مورچه‌ای و زنبورک: شیدایی کوانتومی (۲۰۲۳) فاز پنجم را آغاز کرد که با تاندربولتز* (۲۰۲۵) به پایان می‌رسد و فاز ششم با چهار شگفت‌انگیز : قدم های اول(۲۰۲۵) آغاز می‌شود. فاز شش و «حماسه چندجهانی» با انتقام‌جویان: روز نابودی (۲۰۲۶) و انتقام‌جویان: جنگ‌های مخفی (۲۰۲۷) به پایان خواهند رسید.
تلویزیون مارول در سال ۲۰۱۳ دنیا را به شبکه تلویزیونی با مأموران شیلد در ای‌بی‌سی گسترش داد و سپس به تلویزیون اینترنتی در نتفلیکس و هولو و تلویزیون کابلی در فریفورم ادامه داد. آن‌ها همچنین مجموعه دیجیتالی مأموران شیلد: تیرکمان را تولید کردند. مارول استودیوز شروع به تولید مجموعه تلویزیونی خودش برای پخش در دیزنی پلاس پلاس کرد که با وانداویژن در سال ۲۰۲۱ به عنوان آغاز فاز چهارم شروع شد. MCU همچنین شامل کمیک‌هایی است که توسط مارول کامیکس منتشر می‌شوند، مجموعه‌ای از فیلم‌های کوتاه ویدیویی به نام مارول وان-شاتس می‌باشد.
این فرنچایز از نظر تجاری موفق بوده و عموماً نقدهای مثبتی دریافت کرده‌است و پرفروش‌ترین فرنچایز فیلم تمام زمان‌ها است. این الهام‌بخش دیگر استودیوهای فیلم و تلویزیون برای تلاش برای ساخت جهان‌های مشترک مشابه است، و همچنین الهام‌بخش چندین پارک جاذبه موضوعی، یک نمایشگاه هنری، ویژه‌های تلویزیونی، کتاب‌های راهنما برای هر فیلم، چند بازی ویدیویی و تبلیغات است.
در سال ۲۰۰۵، مارول استودیوز تصمیم گرفت تا فیلم‌هایی مستقل بسازد و آن‌ها را از طریق پارامونت پیکچرز توزیع کند.[1] پیش از این، این استودیو به همراه کلمبیا پیکچرز، نیولاین سینما و چند کمپانی دیگر از جمله فاکس قرن بیستم، اقدام به ساخت فیلم‌های ابرقهرمانی کرده بود.[2] مارول از این پروژه‌ها سود کمی نصیبش می‌شد و در نظر داشت تا کنترل هنری بیشتری روی فیلم‌ها داشته باشد و در کنار آن پول بیشتری از توزیع فیلم‌ها دربیاورد.[3] کوین فایگی، رئیس مارول استودیوز، به این نتیجه رسید که به جز مرد عنکبوتی، مردان ایکس و چهار شگفت‌انگیز، که حق ساخت فیلم‌هایشان به ترتیب در اختیار سونی و فاکس بود، مارول هنوز حق ساخت فیلم‌های شخصیت‌هایی که هستهٔ اصلی انتقام‌جویان را تشکیل می‌دهند را داراست. فایگی رؤیای ساخت یک دنیای سینمایی مشترک را در سر داشت، شبیه دنیایی که استن لی و جک کربی در دهه ۶۰ میلادی، در کمیک‌ها ایجاد کردند.[4] برای تأمین بودجهٔ این پروژه، استودیو ۵۲۵ میلیون دلار از مریل لینچ کمک‌هزینه گرفت.[3] طرح مارول این‌گونه بود که برای هر شخصیت یک فیلم جداگانه بسازد و بعد در یک فیلم تقاطعی، آن‌ها را دور هم جمع کند. این طرح بسیار موفقیت‌آمیز بود و اکنون دنیای سینمایی مارول بزرگترین فرنچایز سینمایی دنیاست.
فیلم‌های فاز اول تا سوم در مجموع با نام «حماسه ابدیت» (The Infinity Saga) شناخته می‌شوند.[5][6]
| فیلم | تاریخ انتشار در ایالات متحده | کارگردان | فیلم‌نامه‌نویس | تهیه‌کننده | توضیحات |
|---|---|---|---|---|---|
| فاز یک[7] | |||||
| مرد آهنی | ۲ مه ۲۰۰۸ | جان فاورو | مارک فرگوس، هاوک اوتسبی، آرت مالکوم و مت هالوی | آوی آراد و کوین فایگی | منتشر شده |
| هالک شگفت‌انگیز | ۱۳ ژوئن ۲۰۰۸ | لویس لتریر | زک پن | آوی آراد، گیل آن هارد و کوین فایگی | |
| مرد آهنی ۲ | ۷ مه ۲۰۱۰ | جان فاورو | جاستین ثرو | کوین فایگی | |
| ثور | ۶ مه ۲۰۱۱ | کنت برانا | اشلی میلر، زک استنتز و دن پاین | ||
| کاپیتان آمریکا: نخستین انتقام‌جو | ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۱ | جو جانستون | کریستوفر مارکوس و استیون مک‌فیلی | ||
| انتقام‌جویان | ۴ مه ۲۰۱۲ | جاس ویدون | |||
| فاز دو[7][8] | |||||
| مرد آهنی ۳ | ۳ مه ۲۰۱۳ | شین بلک | درو پی‌یرس و شین بلک | کوین فایگی | منتشر شده |
| ثور: دنیای تاریک | ۸ نوامبر ۲۰۱۳ | آلن تیلور | کریستوفر یاست، کریستوفر مارکوس و استیون مک‌فیلی | ||
| کاپیتان آمریکا: سرباز زمستان | ۴ آوریل ۲۰۱۴ | آنتونی و جو روسو | کریستوفر مارکوس و استیون مک‌فیلی | ||
| نگهبانان کهکشان | ۱ اوت ۲۰۱۴ | جیمز گان | جیمز گان و نیکول پرلمن | ||
| انتقام‌جویان: عصر اولتران | ۱ مه ۲۰۱۵ | جاس ویدون | |||
| مرد مورچه‌ای |
۱۷ ژوئیه ۲۰۱۵ |
پیتون رید | ادگار رایت، جو کرنیش، آدام مک‌کی و پل راد | ||
| فاز سه | |||||
| کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی | ۶ مه ۲۰۱۶ | آنتونی و جو روسو | کریستوفر مارکوس و استیون مک‌فیلی | کوین فایگی | منتشر شده |
| دکتر استرنج | ۴ نوامبر ۲۰۱۶ | اسکات دریکسون | جان اسپیتز، اسکات دریکسون و رابرت کرگیل | ||
| نگهبانان کهکشان بخش ۲ | ۵ مه ۲۰۱۷ | جیمز گان | |||
| مرد عنکبوتی: بازگشت به خانه | ۷ ژوئیه ۲۰۱۷ | جان واتس | جاناتان گلداستاین و جان فرانسیس دالی و جان واتس، کریستوفر فورد، کریس مک‌کنا و اریک سامرز |
کوین فایگی و امی پاسکال | |
| ثور: رگنراک | ۳ نوامبر ۲۰۱۷ | تایکا وایتیتی | اریک پیرسون | کوین فایگی | |
| پلنگ سیاه | ۱۶ فوریه ۲۰۱۸ | رایان کوگلر | جو رابرت کول و رایان کوگلر | ||
| انتقام‌جویان: جنگ ابدیت | ۲۷ آوریل ۲۰۱۸ | آنتونی و جو روسو | کریستوفر مارکوس و استیون مک‌فیلی | ||
| مرد مورچه‌ای و زنبورک | ۶ ژوئیه ۲۰۱۸ | پیتون رید | اندرو برر، گابریل فراری و پل راد | کوین فایگی و استفن بروسرد | |
| کاپیتان مارول | ۸ مارس ۲۰۱۹ | آنا بودن و رایان فلک | جنوا رابرتسون-دووت | کوین فایگی | |
| انتقام‌جویان: پایان بازی | ۲۶ آوریل ۲۰۱۹[9] | آنتونی و جو روسو | کریستوفر مارکوس و استیون مک‌فیلی | ||
| مرد عنکبوتی: دور از خانه | ۵ ژوئیه ۲۰۱۹ | جان واتس | کریس مک‌کنا و اریک سامرز[10] | کوین فایگی و ایمی پاسکال | |
فیلم‌های فاز چهارم تا ششم در مجموع به عنوان «حماسه چندجهانی» (The Multiverse Saga) شناخته می‌شوند.[11][12]
| فیلم | تاریخ انتشار در ایالات متحده | کارگردان | فیلم‌نامه‌نویس | تهیه‌کننده | توضیحات |
|---|---|---|---|---|---|
| فاز چهارم | |||||
| بیوه سیاه | ۹ ژوئیه ۲۰۲۱ | کیت شورتلند[13] | اریک پیرسون[14] | کوین فایگی | منتشرشده |
| شانگ چی و افسانه ده حلقه | ۳ سپتامبر ۲۰۲۱ | دستین دنیل کرتون[15] | دیوید کالاهام، دستین دنیل کریتون و اندرو لانهام[16] | کوین فایگی و مارول استودیوز | |
| جاودانگان | ۵ نوامبر ۲۰۲۱ | کلویی ژائو[17] | کلویی ژائو و پاتریک بورلی و رایان و کاز فریپو[18][19] |
کوین فایگی و مارول استودیوز | |
| مرد عنکبوتی: راهی به خانه نیست | ۱۷ دسامبر ۲۰۲۱[20] | جان واتس[21] | کریس مک کنا و اریک سامرز[22] | کوین فایگی و ایمی پاسکال | |
| دکتر استرنج در چندجهانی دیوانگی | ۶ مه ۲۰۲۲[23] | سم ریمی[24] | جید بارلت و مایکل والدرون[25][26] | کوین فایگی | |
| ثور: عشق و تندر | ۸ ژوئیه ۲۰۲۲[23] | تایکا وایتیتی[27] | تایکا وایتیتی و جنیفر کیتین رابینسون[27][28] | کوین فایگی و مارول استودیوز | |
| پلنگ سیاه: واکاندا تا ابد | ۱۱ نوامبر ۲۰۲۲[23] | رایان کوگلر[29] | رایان کوگلر و جو رابرت کول[29][30] | کوین فایگی | |
| فاز پنجم | |||||
| مرد مورچه‌ای و زنبورک: شیدایی کوانتومی | ۱۷ فوریه ۲۰۲۳[31] | پیتون رید[32] | جف لاونس[33] | کوین فایگی | منتشرشده |
| نگهبانان کهکشان بخش ۳ | ۵ مه ۲۰۲۳[34] | جیمز گان[35] | منتشر شده | ||
| مارول‌ها | ۲۸ ژوئیه ۲۰۲۳[31] | نیا داکوستا[36] | مگان مک‌دانل[37] | ||
| ددپول و ولورین | ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۴[11] | شان لوی[38] | رت ریس | کوین فایگی | منتشر شده |
| کاپیتان آمریکا: نظم نوین جهانی | ۳ مه ۲۰۲۴[40] | ژولیوس اونا[41] | مالکوم اسپلمن و دالان موسون[42] | کوین فایگی | پیش‌تولید |
| تاندربولتز* | ۲۶ ژوئیه ۲۰۲۴[40] | جیک شرایر[43] | اریک پیرسون[43] | ||
| فاز ششم | |||||
| چهار شگفت‌انگیز : گام های نخست | ۱۴ فوریه ۲۰۲۵[11] | مت شکمن[44] | جف کپلن ایان اسپرینگر[45] |
پیش تولید | |
| بلید | ۲۰۲۵[46] | بسام طارق[47] | استیسی اوسی-کافور[48] | کوین فایگی و مارول استودیوز |
در حال توسعه |
| انتقام‌جویان : روز نابودی | ۲ مه ۲۰۲۶[11] | آنتونی و جو روسو | نامعلوم | کوین فایگی | |
| انتقام‌جویان: جنگ‌های مخفی | ۱ مه ۲۰۲۷[11] | نامعلوم | |||
| فیلم | تاریخ انتشار | کارگردان | فیلمنامه‌نویس‌ها | تهیه‌کنندگان | وضعیت |
|---|---|---|---|---|---|
| دنبالهٔ بدون عنوان شانگ‌چی و افسانه ده حلقه | اعلام‌خواهدشد | دستین دنیل کرتون[49] | کوین فایگی | نامعلوم | |
| فیلم بدون عنوان جهش‌یافته‌ها[50] | اعلام‌خواهدشد | اعلام‌خواهدشد | اعلام‌خواهدشد | ||
| فیلمی از اسکارت ویچ | اعلام‌خواهدشد | اعلام‌خواهدشد | اعلام‌خواهدشد | ||
| مرد عنکبوتی ۴ | اعلام‌خواهدشد | اعلام‌خواهدشد | اعلام‌خواهدشد | ||
| مجموعه تلویزیونی | فصل | اپیزودها | تاریخ اصلی نمایش | وضعیت | منبع | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| نخستین | آخرین | ||||||
| وانداویژن | ۱ | ۹ | ۱۵ ژانویه ۲۰۲۱ | ۵ مارس ۲۰۲۱ | منتشرشده | [51] | |
| فالکون و سرباز زمستان | ۱ | ۶ | ۱۹ مارس ۲۰۲۱ | ۲۳ آوریل ۲۰۲۱ | [52] | ||
| لوکی | ۱ | ۶ | ۹ ژوئن ۲۰۲۱ | ۱۴ ژوئیه ۲۰۲۱ | [53] | ||
| ۲ | ۶ | اواسط ۲۰۲۳ | ن/م | [38] | |||
| چه می‌شود اگر… ؟ | ۱ | ۹ | ۱۱ اوت ۲۰۲۱ | ۶ اکتبر ۲۰۲۱ | [39] | ||
| ۲ | ۹ | ۲۰۲۲ | اوایل ۲۰۲۳[54] | [55] | |||
| هاکای | ۱ | ۶ | ۲۴ نوامبر ۲۰۲۱ | ۲۲ دسامبر ۲۰۲۱ | [56] | ||
| شوالیه ماه | ۱ | ۶ | ۳۰ مارس ۲۰۲۲ | ۴ مه ۲۰۲۲ | [57] | ||
| خانم مارول | ۱ | ۶ | ۸ ژوئن ۲۰۲۲ | ۱۳ ژوئیه ۲۰۲۲ | [58] | ||
| شی‌هالک: وکیل دادگستری | ۱ | ۹ | ۱۷ اوت ۲۰۲۲ | ۱۲ اکتبر ۲۰۲۲ | [59] | ||
| گرگینه در شب | ویژهٔ تلویزیونی | اکتبر ۲۰۲۲ | [60] | ||||
| نگهبانان کهکشان ویژهٔ تعطیلات | دسامبر ۲۰۲۲ | [61] | |||||
| تهاجم مخفی | ۱ | ۶ | اوایل ۲۰۲۳ | ن/م | [62] | ||
| اکو | ۱ | ۵ | ۲۰۲۳ | ن/م | [63] | ||
| مردان اکس ۹۷ | ۱ | ۱۰ | ۲۰۲۴ | ۲۰۲۴ | [34] | ||
| آگاتا: تمام مدت | ۱ | ۹ | ۲۰۲۴ | ۲۰۲۴ | پس تولید | [64] | |
| آیرون‌هارت | ۱ | ۶ | اواخر ۲۰۲۴ | ن/م | پیش تولید | [65] | |
| دردویل: تولد دوباره | ۱ | ۱۸ | اواخر ۲۰۲۴ | ن/م | فیلمبرداری | [66] | |
| جنگ‌های زرهی | ۱ | ن/م | ن/م | ن/م | پیش‌تولید | [64] | |
| چشمان واکاندا | ۱ | ن/م | ن/م | ن/م | در حال توسعه | [67] | |
در طول فاز یک، مارول استودیوز برخی از داستان‌های فیلم‌های خود را با ارجاع به یکدیگر تنظیم کرد، اگرچه هیچ برنامهٔ بلندمدتی برای جدول زمانی دنیای مشترک در آن نقطه نداشت.[109] داستان مرد آهنی ۲ شش ماه پس از وقایع مرد آهنی،[110] و بر پایهٔ نظرات نیک فیوری تقریباً همزمان با ثور است.[109] تعدادی از فیلم‌های مارول وان-شات نیز در مورد رویدادهای فیلم‌های فاز اول اتفاق می‌افتند، از جمله مشاور (پیش از رویدادهای مرد آهنی ۲ و هالک شگفت‌انگیز) و یک اتفاق خنده‌دار در راه چکش ثور رخ داد (پیش از رویدادهای از ثور)،[72] آیتم ۴۷ (پس از انتقام‌جویان)،[74] و مأمور کارتر (یک سال پس از رویدادهای کاپیتان آمریکا: نخستین انتقام‌جو).[69]
به‌منظور ساده‌سازی جدول زمانی درون‌جهانی،[109] فیلم‌های فاز دوم تقریباً در زمان واقعی مربوط به انتقام‌جویان تنظیم شدند: مرد آهنی ۳ حدود شش ماه بعد، در طول کریسمس می‌گذرد.[111][75] ثور: دنیای تاریک یک سال بعد اتفاق می‌افتد،[112] و کاپیتان آمریکا: سرباز زمستان دو سال بعد است.[75] انتقام‌جویان: عصر اولتران و مرد مورچه‌ای در سال ۲۰۱۵،[113][114] با گذراندن چندین ماه بین آن فیلم‌ها در دنیای داستانی مانند زندگی واقعی، فاز را به پایان رساندند.[80] فیلم وان-شات درود برتو پادشاه پس از اتفاقات مرد آهنی ۳ می‌گذرد.[76]
برای فاز سوم، کارگردانان، برادران روسو، می‌خواستند به استفاده از زمان واقعی ادامه دهند، بنابراین کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی یک سال پس از عصر اولتران آغاز می‌شود،[81] و انتقام‌جویان: جنگ ابدیت دو سال پس از آن.[90] براد ویندرباوم، تهیه‌کننده، گفت که فیلم‌های فاز سه در واقع «روی همدیگر اتفاق می‌افتند» و همانند فاز اول «در هم قفل نمی‌شوند»،[115] و پلنگ سیاه (فیلم ۲۰۱۸) و مرد عنکبوتی: بازگشت به خانه به ترتیب یک هفته و چند ماه پس از جنگ داخلی آغاز می‌شوند؛[83][84] ثور: رگناروک چهار سال پس از دنیای تاریک و دو سال پس از عصر اولتران،[87][88] تقریباً همزمان با جنگ داخلی و بازگشت به خانه آغاز می‌شود.[115] دکتر استرنج طی یک سال تمام اتفاق می‌افتد و با دیگر فیلم‌های MCU «به‌روزشده» به پایان می‌رسد.[86] مرد مورچه‌ای و زنبورک نیز دو سال پس از جنگ داخلی و کمی پیش از جنگ بی‌نهایت اتفاق می‌افتد.[89] و هر دو نگهبانان کهکشان و دنباله آن بخش ۲ به صراحت در سال ۲۰۱۴ تنظیم شده‌اند،[77][79] که فایگی معتقد بود فاصله‌ای چهار ساله بین بخش ۲ و جنگ ابدیت ایجاد می‌کنند.[116] پس از جنگ بی‌نهایت، برادران روسو گفتند که فیلم‌های آینده لزوماً بر پایهٔ زمان واقعی تنظیم نمی‌شوند، زیرا «راه‌های بسیار مبتکرانه‌ای وجود دارند که داستان می‌تواند از اینجا به کجا برسد»، و هر دو فیلم مرد مورچه‌ای و زنبورک و کاپیتان مارول در خط زمانی زودتری تنظیم شدند،[117] که دومی در سال ۱۹۹۵ می‌گذرد.[70] انتقام‌جویان: پایان بازی اندکی پس از جنگ ابدیت آغاز می‌شود و پس از یک پرش زمانی پنج‌ساله در سال ۲۰۲۳ به پایان می‌رسد.[91] این امر تاریخ چندین فیلم دیگر را چنین تنظیم می‌کند: انتقام جویان در سال ۲۰۱۲؛ ثور: دنیای تاریک در سال ۲۰۱۳؛ نگهبانان کهکشان در سال ۲۰۱۴؛[73] دکتر استرنج در حدود ۲۰۱۷؛[85] مرد مورچه‌ای و زنبورک در ۲۰۱۸ پیش از جنگ بی‌نهایت؛ و مرد عنکبوتی: دور از خانه هشت ماه پس از پایان بازی در سال ۲۰۲۴.[97]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
