بالاترین سوالات
زمانبندی
چت
دیدگاه
زبان کمزاری
از گویش‌های زبان اچمی از ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد
Remove ads
کُمزاری یا لارَکی یک زبان ایرانی جنوب‌غربی است که به فارسی، اچمی و لری بسیار نزدیک است.[۳] این زبان دارای ۴٬۰۰۰ تا ۵٬۰۰۰ گویشور در شبه‌جزیره مسندم عمان و جزیره لارک ایران است.[۴] گستردگی این گویش در دو سوی تنگهٔ هرمز است.[۵]
Remove ads
برخی منابع زبانی همچون گلاتولوگ آن را زبانی مستقل، برخی همچون اتنولوگ آن را گویشی از زبان لری و عده‌ای آن را از گویش‌های زبان اچمی می‌دانند.[۶] ویژگی‌ها و واژگان مشترک بسیاری نیز میان این گویش با زبان لری وجود دارد.[۵] اما بیشترین شباهت را با گویش‌های گرمسیری دارد.[نیازمند منبع]
Remove ads
جغرافیا
به‌طورکلی، جغرافیای گویشوران کمزاری (کومزاری) در دو سوی تنگه هرمز است.[۵] بخشی از گویش‌وارن کمزاری در جنوب ایران و بخشی در شمال کشور عمان ساکن هستند.[۵] کمزاری همچنین در روستای کُمزار، شهر خصب و دبا در شبه‌جزیرهٔ مسندم در عمان و امارات متحدهٔ عربی نیز صحبت می‌شود.[۱] در لارَک این زبان هنوز شکل اصلی خود را حفظ کرده، ولی در کُمزار، خصب و دبا به‌دلیل گستردگی استفاده از زبان عربی در اداره‌ها، مدرسه‌ها و رادیو و تلویزیون، در کمزاری تعداد زیادی واژهٔ عربی وارد شده‌است.[نیازمند منبع]
Remove ads
وابستگی زبانی
گلاتولوگ کمزاری را یک زبان ایرانی جنوب‌غربی مستقل می‌داند. دانشنامهٔ ایرانیکا و اتنولوگ، گویش کمزاری را گویشی از زبان لری معرفی می‌کنند.[۲][۵] مالچانوا، زبان‌شناس روس، عقیده دارد که کمزاری یکی از لهجه‌های اچمی است.[۷] با این حال، کمزاری شباهت‌های زیادی نیز با گویش مینابی دارد. از دیگر ویژگی‌های کمزاری این است که برای گویشوران لری قابل فهم می‌باشد.[۵]
در گسترهٔ پراکندگی کمزاری در عمان، عربی زبان رسمی است. ارتباط مستمر کمزاری‌ها با عرب‌ها در عمان، پیدایش مجموعه‌ای (بیش از ۳۰٪) از واژه‌های عربی در واژگان کمزاری و نیز پدیدهٔ تداخل آوایی (بیشکار از واژهٔ کهن‌ترِ «پیشکار»، «حین» از واژهٔ کهن‌ترِ «آهن»، و غیره) در آواهای آن را سبب شد. در نحوِ کمزاری، همانندی‌هایی با زبان عربی دیده می‌شود که احتمالاً به‌سبب رشد همگراییِ این زبان‌هاست؛ مانند ساختارهایی با معنی «داشتن» با حرف اضافهٔ حالتِ بایی: وای مه («با من»، «من دارم»)، مقایسه کنید با: عربیِ مَعَهُ (با او)، و نیز در ترکیب صفت و موصوف که در زبان عربی، صفت ازلحاظ شمار و معرفه یا نکره بودن با اسم مطابقت می‌کند.[۱]
Remove ads
واج‌شناسی
همخوان‌ها
کمزاری دارای شماری همخوان است که همگی به جز (ʔ, ʁ, ɦ) جفت هستند.[۸]
واکه‌ها
کمزاری دارای تمایز کشیدگی در واکه‌هایش و دارای پنج واکه بلند و سه واکه کوتاه است. واکه‌ها هیچ‌گاه در وقفه مستقیم بیان نمی‌شوند؛ و توسط یک‌نیمه‌واکه همچون /j/ و /w/ یا یک ایست زبانی همچون (/ʔ/) جدا می‌شوند.
دستور زبان
کمزاری بسیاری از خواص زبان‌های کهن ایران را تاکنون محفوظ داشته‌است؛ مانند صرف نام‌ها در حالت‌های هفت‌گانه و به‌کاربردن پیشوندهای متعدد برای فعل‌ها.
- ضمیرهای شخصی:
در گفتگوهای روزمره معمولاً «مَ» mæɪ æm، «تُو» tovi: و «یِ» je (برای من، تو، او) به‌کار می‌رود.
Remove ads
نمونه‌ها
عناصر زبان فارسی در لارکی به‌فراوانی یافت می‌شوند، ولی بعضی اندکی تغییرشکل داده‌اند؛ مانند:
خانه = خانوغو،
مرد = مردوکو
چند جملهٔ کوتاه به زبان لارکی:
- پ گییا تای؟ = از کجا می‌آیید؟
- کییا تو خوری؟ = چه می‌خورید؟
- بپ تو گییا هه؟ = پدرت کجاست؟
- مَ توخاووم = من می‌خوابم.
- مَ توگوم = من می‌گویم.
- مَ توخوروم = من می‌خورم.
پانویس
پیوند به بیرون
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads