From Wikipedia, the free encyclopedia
کردی ارکوازی(بولی،هزاره‌ای)(به کردی: بن زار ئەرکووازیانه)[1][2][3] لهجه‌ای از کردی ایلامی(فِیلی) است که مانند کردی ملکشاهی عناصر فراوانی از زبان کردی کرمانجی دارد و در اصل متعلق به بومیان کُرد در شهر دیاربکر و خوزات در کردستان ترکیه است.[4][5] اصل این گویش متعلق به ایل ارکوازی بوده و به دلیل مهاجرت جمع کثیری از گویشوران این لهجه زبانی به استان ایلام این لهجه در فلات غربی ایران پراکنده شده است و به دلیل ارتباطات و سکونت و...، گویشوران لهجه ارکوازی در مناطق غربی ایران با گویشوران زبان کردی جنوبی مانند :کردی کلهری، کردی ایلامی(فِیلی) و... دستخوش تغییر شده‌است. امروزه به دلیل گسترش شهرنشینی و تغییر اقلیم سکونت این لهجه را فقط می توان در صحبت با افراد قدیمی ایل ارکوازی استخراج کرد. همچنین امروزه مناطق آبدانان، مهران، چوار و بیش از ۳۰ درصد جمعیت شهر ایلام با این لهجه تکلم میکنند.[6]
| کردی ارکوازی | |
|---|---|
| کوردی ئەرکووازیانه | |
| زبان بومی در | ایلام، چوار، مهران، آبدانان |
Default
| |
| الفبای کردی | |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۳–۶۳۹ | sdh |
 | |
یکی دیگر از دانشنامه‌های قدیمی کردی، این لهجه را زیر مجموعه گورانی معرفی میکند. این گویش، لهجه رایج در ایلام، چوار و ایل ارکوازی میباشد.[7][8][9]
مرکز محدوده مکانی این لهجه در زمره‌ی گویش‌های کردی جنوبی و از نوع کردی ایلامی است. پروفسور ولادیمیر مینورسکی درباره کردی جنوبی چنین مینویسد: گویش کلهری از چهار قسمت تشکیل شده که یکی از آنها فیلی میباشد و او در زمره گویش های فیلی از سه لهجه که با کردی ارکوازی ارتباط دارند، کردی ارکوازی، کردی ایل ارکوازی و کردی چواری را نام می‌برد.[10][11]
در دانشنامه ایرانیکا، ایل ارکوازی را به همراه بقیه ایلات استان ایلام در قسمت ایلات کُرد آورده‌است.[12] همچنین دانشنامه ایرانیکا از ایل ارکوازی به عنوان یکی از ایلات و قبایل اصلی استان ایلام یاد کرده است.[13][14][15] ارکوازی یکی از ایل های عشایری مهم استان ایلام است.[16][17][18][19][20] به لحاظ موقعیت اسبق از ایلات معتبر لرستان پیشین بوده است و گروته مردم ایل ارکوازی را از مردم کرد دانسته که به زبان کردی سخن می‌گویند.[21] مردم ایل ارکوازی، زبان کُردی میباشد[22] و ایل ارکوازی جزو ایلات کرد ایران است.[23] مردم این ایل اکثریت شیعه اثنا عشری میباشند.[24] مردم عادی و عشایر ایل هزاره بیشتر به دامداری و کشاورزی اشتغال دارند [25][26][27]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
