کردهای ایران
کُردهای شرق کردستان از ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد
کردهای ایران به مردمانی از ایران گفته می‌شود که کردزبان و کردتبار هستند. کردها پس از فارسی زبانان و ترک‌زبانان، سومین گروه عمده در کشور ایران هستند. بنابر آمار تخمینی در سال ۲۰۱۴ میلادی جمعیت کردها در ایران حدود ۸ میلیون نفر تخمین زده شده که تقریباً شامل ۱۰ درصد از جمعیت ایران بوده‌است.[۵][۶][۷][۸][۹][۱۰]
 | |
| کل جمعیت | |
|---|---|
| حدود ۸ میلیون نفر تقریباً ۱۰٪ از جمعیت ایران (سال ۲۰۱۴)[۱][۲][۳][۴] | |
| زبان‌ها | |
| زبان‌های کردی (سورانی، گویش‌های جنوبی کردی، کرمانجی، لکی، گورانی، هورامی) | |
| دین | |
| اسلام (سنی و شیعه)، یارسان و همچنین اقلیتی از یهودیان کرد | |
| قومیت‌های وابسته | |
| اچمیان (دارای شبهه، به طور قطع هیچ قومیتی وابسته به کرد ها در ایران وجود ندارد) |
پراکندگی جغرافیایی
خلاصه
دیدگاه
پراکندگی کردها در جغرافیای ایران (غرب و شمال شرق کشور)
چم ها
بخش‌های کردنشین ایران شامل اکثر مناطق استان‌های کردستان، کرمانشاه و ایلام همچنین بخش‌هایی در استان‌های آذربایجان غربی و خراسان شمالی می‌شود.[۲۹][۳۰][۳۱] در استان بوشهر نیز کمی از کردهای زنگنه وجود دارند. در استان هرمزگان و جنوب استان فارس نیز جمیعتی ۲۰ تا ۳۰ هزار نفری از کردها در کنار اچمی‌ها (خودمونی‌ها) زندگی می‌کنند.[۱۰]
کردها عمدتاً کردستان ایران را به عنوان یکی از چهار قسمت سرزمین کردستان در نظر می‌گیرند که بخش‌های دیگر آن در کردستان ترکیه، کردستان عراق و کردستان سوریه قرار دارد.[۳۲]
کردها در ایران اکثراً در سه استان عمدتاً کردنشین ایران شامل استان‌های کرمانشاه، کردستان و ایلام با در نظر گرفتن بخش‌های کُردنشین آذربایجان غربی و خراسان شمالی، در کل جمعیتی حدود ۵ میلیون نفر را به‌صورت متمرکز دارا بوده‌اند،[۳۳][۳۴]'[۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۸] که البته با حساب جمعیت پراکنده کُرد در دیگر استان‌های ایران، برخی منابع جمعیت کلی کُردهای ایران را در سال ۲۰۱۴ میلادی حدود ۸ میلیون نفر تخمین زده‌اند.[۴۰]
کُردها در استان‌های آذربایجان غربی و کردستان پیرو مذهب تسنن شافعی هستند در استان کرمانشاه نیز بخشی سنی، بخشی شیعه و بخشی یارسان در استان های ایلام و خراسان شمالی اغلب کُردها پیرو مذهب تشیع اند.[۴۱][۴۲][۴۳][۴۴][۴۵][۴۶]
وضعیت حقوق بشر
بنا بر برخی گزارش‌ها نیروهای وابسته به جمهوری اسلامی ایران در ۷ فروردین ۱۳۵۹ به مردم روستای قلاتان در شرق اشنویه حمله کردند که طی آن دست‌کم ۱۳ غیرنظامی کشته شده‌است.[۴۷][۴۸] گزارش‌های دیگری مبنی بر کشتار مردم غیرنظامی در روستای قارنا منتشر شده‌است که طی آن دست‌کم ۴۵ نفر کشته شده‌اند.[۴۹] تنها در اوت ۱۳۵۸ صادق خلخالی فرستادهٔ روح‌الله خمینی به کردستان ۵۸ نفر را در دادگاه‌های چنددقیقه‌ای در کردستان ایران اعدام کرد.[۵۰] به گفتهٔ جلال محمودزاده، نماینده سردشت و پیرانشهر در مجلس تنها در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۷۰ کولبر توسط مأموران نظامی جمهوری اسلامی ایران در حال کار کردن کشته شده‌اند.[۵۱] به گزارش رادیو زمانه در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ تعداد ۹۵۰ کولبر در کردستان ایران کشته یا مجروح شده‌اند.[۵۲] به گزارش مرکز آمار سازمان حقوق بشری کُردپا طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ تعداد ۵۱۵ کولبر کشته و ۹۸۶ کولبر زخمی شده‌اند که ۱۱۰۱ مورد معادل با ۷۳ درصد از این موارد با شلیک مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران اتفاق افتاده‌است.[۵۳] همچنین به گزارش مرکز آمار سازمان حقوق بشری کُردپا در جریان اعتراضات سراسری مردم ایران در سال ۱۴۰۱ نیروهای جمهوری اسلامی طی ۷۲ روز ۱۱۰ نفر از معترضان را در شهرهای کردنشین ایران کشته‌اند.[۵۴]
منابع
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.