دانشمند علوم اسلامی و شاعر ایرانی From Wikipedia, the free encyclopedia
محمد تقی ادیب نیشابوری(۱۲۷۳-۱۳۵۵ خورشیدی) مشهور به ادیب ثانی
متخلص به «حجة الحق» و «راموز» از دانشمندان علوم اسلامی معاصر و شاعر فارسیزبان بود. او متخصص ادبیات عربی بود و در رشتههای ادبیات فارسی، منطق، فلسفه، ریاضیات، اصول، فقه، رجال، حدیث، تفسیر، طب قدیم، نجوم تحصیل کرده بود. او شاگرد عبدالجواد ادیب نیشابوری (معروف به ادیب اول) بود.
محمد تقی ادیب نیشابوری | |
---|---|
نام اصلی | محمد تقی خیرآبادی |
زاده | ۱۳۱۲ه.ق نیشابور، روستای خیرآباد |
محل زندگی | نیشابور و مشهد |
درگذشته | ۲۱ آذرماه ۱۳۵۵ش و ۲۰ ذی الحجه ۱۳۹۶ق مشهد |
آرامگاه | حرم امام رضا، ایوان آخرین غرفه جنوب غربی صحن عتیق (انقلاب) رضوی |
لقب | ادیب نیشابوری، ادیب ثانی، ادیب دوم |
تخلص | راموز (با معنای فارسی) |
پیشه | ادبیات عربی، ادبیات فارسی، منطق، فلسفه، ریاضیات، اصول، فقه، رجال، حدیث، تفسیر، طب قدیم، نجوم |
زمینه کاری | تدریس ادبیات و معارف اسلامی |
دانشگاه | دانشکده معقول و منقول |
دوره | حکومت پهلوی |
سالهای فعالیت | ۱۳۴٠ قمری تا پایان عمر ۱۳۹۶ قمری |
کتابها | تابش جان و بینش روان، مجمع راز و منبع نیاز، گوهرتابنده، گوهر دانش، دیوان، فیروزی جاوید، آییننامه، طریقت نامه، البدایه و النهایه و … |
دیوان اشعار | دیوان اشعار حدود چهارهزار بیت که منتخب آن به نام منتخب اشعار ادیب نیشابوری دوم توسط فرزندان در سال ۱۳۸۰ شمسی چاپ شدهاست. |
حوزه | مدرسه خیرات خان، مقبره شیخ بهایی در حرم مطهر رضوی، منزل مسکونی، مسجد جامع گوهرشاد، مدرسه سلیمان خان، مسجد ترکها در بازار بزرگ |
همسر(ها) | طیبه کدکنی (دختردایی) |
فرزند(ان) | احمد، فاطمه، محمود، مهدی (مرحوم) |
پدر و مادر | اسدالله و فاطمه |
وی در سال ۱۳۱۲ هجری قمری در خیرآباد نیشابور، به دنیا آمد. نام مادرش، فاطمه و پدرش، اسدالله بود. اجداد او از سران ایل اسکندری بودند، جد بزرگ وی به ایران آمد، و ریاست را کنار نهاده، زندگی سادهای گزید.[1]
در ۱۸ سالگی برای کسب علم به مشهد رفته و سه سال در خدمت شیخ محمد کدکنی (در گذشته ۱۳۵۷ هـ. ق) به کسب علم پرداخت. از اواخر سال۱۳۳۳ هـ. ق در محضر درس استاد ادبیات و بلاغت اسلامی حوزه خراسان، ادیب نیشابوری حاضر شد و بعد از آزمون ورودی شفاهی مورد توجه استاد قرار گرفت و در ۲۵ سالگی، شروع به تدریس کرد.
در زمستان سال ۱۳۴۷ ش. هنگام رفتن به مدرس به زمینخورده دچار شکستگی پا شد و این حادثه موجب شد که خانهنشین شده و در ۲۱ آذرماه ۱۳۵۵ش (۲۰ ذیالحجه ۱۳۹۶ هـ. ق) درگذشت و در ایوان آخرین غرفه جنوب غربی صحن عتیق (انقلاب) رضوی به خاک سپرده شد.
از جمله شاگردان وی میتوان به دکتر محمدجعفر جعفری لنگرودی حقوقدان ایرانی صاحب تألیفات عدیده در فقه، حقوق، ادبیات و فلسفه حقوق اشاره کرد.
به غیر از دیوان اشعار وی که چهار هزار بیت است، منظومههایی عرفانی از او به جا مانده که عبارتند از:
از نوشتههای ادیب ثانی، مجموعهای شامل تاریخ ادبیات عرب، رساله قافیه، آرایش سخن و چند قصیده و غزل به نام «گوهر دانش» در ۱۳۳۷ شمسی به چاپ رسیدهاست.
ادیب از استادان مطرح ادبیات و بلاغت اسلامی و صاحب حافظهای نیرومند بود. درس او سرشار از مناسبت گوییها، اشعار و لطایف ذوقی بود، پس جای شگفتی نیست که شاگردان ادیب به این اذعان کنند، که حضور در محضر ادیب، آفاق دیگری را در برابر چشمانشان گشود و از صرف و نحو و ادبیات مفهوم دیگری را به آنان بخشید و در روح طالب علم جوان، اثر بسزایی داشت.
ادیب نیشابوری در شعری از تحصیلات خود و علوم و فنونی که آموخته سخن میگوید:
تا شدم استاد علوم عرب عالم انواع و فنون ادب
بازگرفتم ره و رسم حساب تا که ربودم قصب از شیخ و شاب[2]
محمدجعفر جعفری لنگرودی، محمدتقی شریعتی، عبدالجواد فلاطوری، احمد مهدوی دامغانی، حسن ملکشاهی، مهدی محقق، محمدرضا شفیعی کدکنی، محمدرضا حکیمی، سید هادی غضنفری خوانساری، سید علی حجت هاشمی خراسانی، احمد امین شیرازی، سید محسن موسوی گرگانی، محمدکریم پارسا،شعبان نخستین رودسری، سید علی سیستانی، حسین وحید خراسانی، ابوالقاسم خزعلی و محمدرضا نکونام.
محمدتقی ادیب نیشابوری در زمستان سال ۱۳۴۷ ش. هنگام رفتن به کلاس درس، در پی لغزیدن پا و سر خوردن، دچار شکستگی پا شد و همین رخداد، اسباب خانه نشینی وی را فراهم نمود تا در ۲۱ آذرماه ۱۳۵۵ش (۲۰ ذیالحجه ۱۳۹۶ ه.ق) چشم از جهان فروبست.[3]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.