مراسمی در مرگ یا مصیبت From Wikipedia, the free encyclopedia
عزاداری یا سوگواری به مراسمی آیینی گفته می‌شود که به یادبود فرد درگذشته و به منظور صبر بر مصیبت وارد شده برای بازماندگان برگزار می‌شود.[1][2][3]
عزاداری در اقوام و ملل گوناگون سابقه طولانی دارد.[4] در دره زرافشان در حوالی سمرقند، نقش‌برجسته‌ای مربوط به دهه‌های پیش از میلاد وجود دارد که مجلس سوگ سیاوش نمایش می‌دهد.[5]
مراسم سوگواری در سراسر جهان دارای ریشه‌های مشترک بوده ولی رسوم و آیین‌ها بسته به زمان، مکان و فرهنگ متفاوت است.[3]
در بسیاری از مناطق ایران رسم بر این است که دوستان و اقوام فرد درگذشته پس از تدفین وی به منزل صاحبان عزا رفته و با خواندن نماز میت به وی تسلیت می‌گویند. سپس در مجالس متعدد (مانند سوم، شب هفت، چهلم و سال) وی شرکت کرده و با خواندن سوره فاتحه الکتاب برای روح مرده طلب مغفرت می‌نمایند. تسلیت به بازماندگان با گفتن جملاتی نظیر «تسلیت عرض می‌کنم» و «خداوند رحمت کند» صورت می‌گیرد.[6]
گاهی دعوت از آشنایان برای شرکت در مراسم عزاداری به وسیله چاپ آگهی فوت و ترحیم صورت می‌گیرد. در این‌صورت، چاپ آگهی ترحیم، یکی از اولین اقداماتی است که پس از مرگ متوفی و توسط خانواده و دوستان وی صورت می‌پذیرد.[7]
گاهی برگزاری مراسم عزاداری جزئی از فرهنگ یک قوم می‌شود. سوگ سیاوشان نه تنها هزاران سال است که ادامه دارد، بلکه منشأ خلق یکی از قدیمی‌ترین نمایشنامه‌های تاریخ بشر بوده و بر عزاداری تاریخی و مهم دیگری همچون عاشورا نیز تأثیر گذاشته‌است.[8][9][10]
در مذهب شیعه عزاداری برای شهیدان واقعه عاشورا نوعی عمل مذهبی تلقی می‌شود که توسط مختار ثقفی پایه‌گذاری شده و تا به امروز ادامه یافته‌است.[11] گاهی نیز مراسم عزاداری جنبه سیاسی به خود گرفته و کارکردی به کلی متفاوت می‌یابد. قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ با واقعه مدرسه فیضیه قم در یک مجلس عزاداری آغاز گردید.[12] مراسم بیست و یکمین سالگرد درگذشت آیت‌الله خمینی در سال ۱۳۸۹ در تهران نمونه دیگری از غلبه سیاست بر جنبه سوگواری مراسم است.[13]
یکی از روش‌های عزاداری پوشیدن لباس مخصوص عزا است. اگرچه پوشیدن لباس سیاه به عنوان لباس عزا بسیار متداول است،[14] ولی لباس‌های دیگری نیز برای عزاداری مورد استفاده قرار می‌گیرند.[15] در بخش‌هایی از اروپا و در سده‌های میانی لباس رسمی عزاداری سفید بوده‌است. با اینحال، رسم پوشیدن لباس تیره و به‌خصوص لباس سیاه، به پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. لباس عزا می‌تواند شامل لباس کامل، کلاه، عینک و دستکش باشد. در برخی از نقاط جهان خصوصاً اروپا، زنان بیوه برای مابقی عمر خود فقط نوع خاصی از لباس می‌پوشند.[3]
امروزه تظاهر به غمگین بودن و نقش و کارکرد نمایشی مراسم عزاداری چنان اهمیت یافته‌است که برخی برای غمگین نشان داده شدن، مجبور به انجام آرایش مخصوص عزا می‌شوند. اگرچه آرایشگاه‌ها رسماً آرایش عزا نمی‌کنند، ولی مشتریان خاص خود را نیز دارند. نحوه آرایش فرد عزادار در مجالس گوناگون تفاوت می‌کند. برای مثال برای مجلس سوم، آرایش باید فرد را پریشان‌تر نشان دهد و به همین دلیل مدل موهای باز توصیه شده‌است. در عوض در مجالس هفت یا چهلم موهای بسته و رنگ پریده توصیه می‌شود. آرایش و گریم افراد برای عزا از گران‌قیمت‌ترین گریم‌ها است.[16]
اولین بار فروید بود که تمایز میان سوگواری و افسردگی را تشخیص داد. او متوجه شد که بیمارانِ افسرده‌حالش دچار فقدانی عمیق‌اند اما – برخلاف بیمارانی که با موفقیتی گر چه دردناک دوران سوگواری را سپری می‌کنند – خودشان هم نمی‌دانند چه / که را از دست داده‌اند. شاید عزیزی را. شاید جایگاه و منزلتی اجتماعی را. شاید اعتقادی سیاسی یا مذهبی را، باوری را. اما بنا به دلایلی، جزئیات این فقدان دردآورتر از آن بوده که بتوانند با آن رودررو شوند. آن‌ها نمی‌توانند از آن‌چه بر سرشان آمده بود سر درآورند.[17]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
