بابی‌ستیزی به ستیزه‌جویی با بابیان و نیز نگاه منفی و کینه‌جویانه همراه با پیش‌داوری بر ضد آن‌ها گفته می‌شود. بابی‌ستیزی به شیوه‌های گوناگون و با تبعیض، نفرت‌پراکنی، حبس، تبعید، آزار و شکنجه جسمی و روانی و نیز کشتار، همراه بوده‌است.
بابیت در سال ۱۲۶۰ قمری توسط سید علی‌محمد شیرازی ملقب به باب پدید آمد[1] و پیروانی از تمامی قشرها و اصناف جامعه و از مناطق مختلف ایران به خود جذب کرد.[2][3] سید علی‌محمد باب، خود را پیامبری جدید و بشارت دهندهٔ دینی که قرار است پس از او توسط «من یُظهِره‌الله» (آنکه خداوند او را ظاهر خواهد ساخت)، ظاهر شود خواند و بارها در آثار خود به ظهور او اشاره کرد.[4][5]
از هنگام پیدایش دین بابیه و بهائیت، مخالفت با بابی‌ستیزی و بهائی‌ستیزی از سوی عالمان دینی شیعه و حکومت قاجاریه آغاز شد.[6]
در سال ۱۸۵۲ میلادی، پس از ترور نافرجام ناصرالدین شاه در تهران، عده‌ای از بابی‌ها اعدام شدند.
در طول این سال‌ها باب اعدام شده بود و عده‌ای از هوادارانش، به قصد انتقام، به ناصرالدین شاه در نیاوران در روز ۲۸ شوال ۱۲۶۸ هجری قمری تیراندازی کردند.[7] این ترور نافرجام ماند و شاه در این سوء قصد فقط جراحاتی سطحی برداشت.[8] با این حال وی فرمان قتل‌عام بابیان را صادر کرد.[9] بسیاری از بابیان و حتی افرادی که مشکوک به بابی بودن بودند در یک کشتار دسته جمعی هولناک با سازماندهی علماء، دولتیان، شاهزادگان قاجار، دیوان‌سالاران و تاجران در ملاء عام به نحو فجیع شکنجه و اعدام شدند.[9][10] میرزا آقاخان نوری برای کاهش احتمال انتقام دستور داده بود که قربانیان بین گروه‌های مختلف مانند نظامیان، نجیب‌زادگان و اساتید و شاگردان دارالفنون تقسیم شوند تا مسئولیت کشتار بین همگان تقسیم شود. بعضی را مانند سلیمان خان شمع‌آجین کردند،[11] بعضی را به دم توپ بستند، بعضی را قطعه قطعه کردند،[12] و بعضی را قبل از اعدام چشم از حدقه درآورند،[13] یا پوست از پا کندند و بعد از فرو بردن در قیر داغ مجبور به دویدن کردند.[9] چندین هزار نفر در این قتل‌عام کشته شدند.[9]
تعداد دقیقی از بابی‌های کشته‌شده در دسترس نیست. یکی از پژوهش‌های متأخر، این عدد را کمی بیش از «۳٫۰۰۰ (سه هزار)» نفر، برآورد کرده‌است که بیشترشان در درگیری‌های طبرسی، نیریز و زنجان، کشته شدند. تعداد، احتمالاً از این مقدار، بیشتر است، به ویژه به دلیل اینکه نام‌ها و مسئلهٔ اعدام بابیانی که در سال ۱۸۵۲ کشته شدند، جایی ثبت نشده‌است. بیشتر کشته‌شدگان، مرد بودند؛ البته به فهرست کشته‌شدگان مورد نظر، آن دسته از زنان، کودکان و سالمندانی که از سختی و گرسنگی، درگذشتند را نیز باید افزود. در منابع بهائی، عدد کشته‌شدگان کم و بیش، «۲۰٫۰۰۰ (بیست هزار)» تن، اعلام شده‌است.[14][15] برخی از افراد قتل‌عام شدهٔ پیش‌گفته، بهائی بودند.
- فاطمه برغانی قزوینی (طاهره قرةالعین)؛ شاعر، خطیب، مجتهد، عارف[16] و یکی از سران جنبش بابیه و نیز عامل برداشته شدن حجاب در دورهٔ قاجاریان که سرانجام، اعدام شد.
- محمدعلی زنوزی؛ که به همراه سید علی‌محمد شیرازی («باب») تیرباران شد.
- ملاحسین بشرویه (باب‌الباب)؛ نخستین کسی که به باب، ایمان آورد.[17][18][19][20]
- ملا محمدعلی بارفروشی (ملقب به «قدوس» و نیز «اسم‌الله الآخر»)؛[21][19][22]
- ملا رجبعلی قهیر اصفهانی؛ که سرانجام، ترور و کشته شد.
- یحیی (وحید) دارابی فرزند سید جعفر کشفی دارابی بروجردی؛ وی به نمایندگی از محمدشاه برای بررسی ادعاهای سید علی‌محمد باب، با او در شیراز ملاقات کرد و از پیروان وی شد. دارابی، سرانجام، در راه عقیده، کشته شد. برخی از عالمان مسلمان یزد توسط او بابی شدند.[23][24]
- سلیمان‌خان تبریزی؛ که با شکنجه (شمع‌آجین) کشته شد.
- محمدعلی (حجت) زنجانی.[25][26]
- میرزا جهانگیرخان صور اسرافیل شیرازی؛ روزنامه‌نگار و کنشگر سیاسی‌ای که سرانجام، کشته شد.
- محمد کرادی بغدادی؛ شاعری[27] که سرانجام کشته شد.[28]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
