اقلیت‌های مذهبی در ایران

قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران از اقلیت‌های دینی و نیز مذهبیِ به رسمیت شناخته شده، این‌گونه یاد می‌کند:

1. ایرانیان زرتشتی، یهودی، صابئی، مسیحی، اعم ازآشوریان ایران و ارمنی‌های ایران تنها اقلیت‌های دینی شناخته می‌شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل می‌کنند^[۱]
2. اقلیت‌های مذهبی؛ اعم از اهل سنت، یعنی حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و نیز، شیعه زیدی، دارای احترام کامل می‌باشند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی، طبق فقه خودشان آزادند و در تعلیم و تربیت دینی و احوال شخصیه (ازدواج، طلاق، ارث و وصیت) و دعاوی مربوط به آن در دادگاه‌ها رسمیت دارند و در هر منطقه‌ای که پیروان هر یک از این مذاهب اکثریت داشته باشند، مقررات محلی در حدود اختیارات شوراها بر طبق آن مذهب خواهد بود، با حفظ حقوق پیروان سایر مذاهب.^[۲]

آمار اقلیت‌های عقیدتی دینی

همچنین ببینید: دین در ایران و بی‌دینی در ایران

بر پایه برخی از آمارها (تا سال ۱۳۸۵ خورشیدی)، تعداد زرتشتیان ایران، نزدیک به ۲۰ هزار تن، مسیحیان، نزدیک به ۱۱۰ هزار تن، یهودیان، نزدیک به ۱۰ هزار تن و بهائیان، بین ۴۰ هزار تا ۳۰۰ هزار تن است.^[۳]

همچنین بر اساس برخی از آمارها، نزدیک به ۵۰ درصد از جمعیت ایران در نظام جمهوری اسلامی ایران، دین‌ناباور (اعم از: خداناباور، انسانیت‌گرا، ندانم‌گرا، معنویت‌گرا و عرفان‌گرای دین‌ناباور…) شده‌اند.^[۴][۵][۶] نیویورک‌مگ درباره‌ی این نظرسنجی می‌نویسد برخی محافل رسانه‌ای و آکادمیک این نظرسنجی و روش آن را فاقد دقت و اعتبار لازم دانسته‌اند.^[۷]

دین در ایران (گزارش گمان؛ سال ۲۰۲۰)^[۴]

  مسلمان شیعه (۳۲٫۲٪)

  هیچ‌کدام (۲۲٫۲٪)

  آتئیست (خداناباور) (۸٫۸٪)

  زرتشتی (7.7٪)

  معنویت گرا (7.1٪)

  ندانم گرا (5.8٪)

  مسلمان سنی (5.0٪)

  عرفان گرا (تصوف) (3.2٪)

  انسانیت گرا (2.7٪)

  موارد دیگر (3.3٪)

  مسیحی (1.5٪)

  بهایی (0.5٪)

  یهودی (0.1٪)

فهرست نام‌های دین‌های به رسمیت شناخته شده در جمهوری اسلامی

1. اسلام(تشیع و تسنن)
2. مسیحیت
3. یهودیت
4. زرتشتی(مزدیسنا)
5. مندایی (صابئی)^[۸]

فهرست نام‌های مکتب‌های بی‌دینی، دین‌ها و فرقه‌های به رسمیت شناخته نشده

1. خداناباوری
2. ندانم‌گرایی
3. دین‌ناباوری^[۴]
4. بهائیت
5. ایزدی^[۹]
6. یارسان^[۱۰]
7. بابیت
8. رائلیان
9. آیین بودایی^[۱۱]
10. هندوئیسم (سانتانا)
11. آیین سیک^[۱۲]
12. یوگا
13. اکنکار
14. اشو
15. ساتیا سای بابا
16. کارلوس کاستاندا
17. پائولو کوئلیو
18. دالایی لاما
19. پیمان فتاحی
20. محمدعلی طاهری
21. شیطان‌پرستان.

• مذهب‌های اسلامی:

1. علی‌اللهی
2. شیخیه
3. اسماعیلیه

• صوفیه

1. ذهبیه
2. اویسیه
3. نوربخشیه
4. نعمت‌اللهیه
5. خاکساریه
6. ملامتیه
7. قادریه
8. نقشبندیه
9. چشتیه

جستارهای وابسته

• نقض حقوق اقلیت‌ها در جمهوری اسلامی ایران
• نقض حقوق دین‌ناباوران و نوکیشان در جمهوری اسلامی ایران
• دین در ایران
• دین‌های ایرانی
• تاریخ مذاهب ایران
• آزادی مذهب در ایران
• بی‌دینی در ایران
• خداناباوری در ایران
• اسلام در ایران
• تبعیض دینی
• نوکیش

منابع

1. اصل 19
2. اصل ۱۲ قانون اساسی
3. «آمار بهائیان ایران-آمار مسیحیان ایران-آمار یهودیان ایران-بهائیت در ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱.
4. «گزارش نظرسنجی دربارهٔ نگرش ایرانیان به دین» (PDF). مرداد ۱۳۹۹.
5. «بر اساس نتایج نظرسنجی گروه مطالعات افکارسنجی ایرانیان، حدود نیمی از جامعه ایران به بی‌دینی رسیده‌اند و فقط ۳۲ درصد خود را «مسلمان شیعه» می‌دانند». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۰-۰۸-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۳۰.
6. «Middle east are people losing their religion». دویچه‌وله انگلیسی.
7. Nayeri، Dina (۲۰۲۲-۱۰-۲۱). «Why Is Iran's Secular Shift So Hard to Believe?». Intelligencer (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۸.
8. «آشنایی با یک اقلیت دینی ایرانی که طلاق ندارند!». ایسنا.
9. «ایزدیان؛ کهن‌ترین آیین در هزاره سوم».
10. «نگاهی به آئین یارسان یا اهل حق».
11. bultannews.com، بولتن نیوز | (۱۲ مرداد ۱۳۸۹). «فعالیت فرقه بودایی در ایران». fa. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۱۳.
12. «سیک‌ها هم در تهران معبد دارند+ تصاویر».

پیوند به بیرون

رسانه

• قرن امید:اقلیت‌های دینی در تجدد ایران در سدهٔ چهاردهم چه نقشی ایفا کرده‌اند؟ در یوتیوب