الفبای یونانی

الفبای یونانی الفبایی است که، زبان یونانی از سده نهم پیش از تولد مسیح بدان نگاشته می‌شود. این الفبا دارای ۲۴ حروف می‌باشد و یکی از کاملترین سامانه‌های الفبایی و نیز کهن‌ترین الفبایی است که هنوز نیز کاربرد دارد. در گذشته برای نشان دادن شمارگان نیز از این الفبا سود برده می‌شد ولی امروزه یونانیان از نمادهای ریاضی برای نشان دادن شماره‌ها بهره می‌برند. الفبای یونانی از الفبای فنیقی گرفته شده‌است. همچنین الفبای گوتی، سیریلیک و لاتین نیز از این الفبا گرفته شده‌اند. حتی برخی می‌انگارند که الفبای ارمنی نیز از این الفبا به‌دست آمده.

الفبای یونانی
Αα آلفا	Νν نو
Ββ بتا	Ξξ کسی
Γγ گاما	Οο امیکرون
Δδ دلتا	Ππ پی
Εε اپسیلون	Ρρ رو
Ζζ زتا	Σσς سیگما
Ηη اتا	Ττ تاو
Θθ تتا	Υυ اوپسیلون
Ιι یوتا	Φφ فی
Κκ کاپا	Χχ خی
Λλ لامبدا	Ψψ پسی
Μμ مو	Ωω اومگا
حروف منسوخ
واو, دیگما	هتا
سان	شو
حروف اعداد
استیگما	قوپا
سمپی
الفبای یونانی

کاربرد

امروزه از الفبای یونانی در ریاضیات، فیزیک، نامگذاری‌های علمی و … بسیار استفاده می‌شود؛ مثلاً کمترین طول موج و بیشترین انرژی در بین امواج، مربوط به پرتو گاما است، یا مثلاً از حرف دلتا Δ در فیزیک برای بازه و تغییرات و اختلاف، یا در هندسه و فیزیک از حرف تتا برای بیشتر زاویه‌ها، یا از سیگما برای مجموع اعداد بین بازه‌ای از اعداد، استفاده می‌شود. یا در ریاضیات، نسبت محیط به قطر هر دایره را با حرف π که مساوی با ...۳٫۱۴۱۵ هست، نشان میدهند. یا از حرف ρ به عنوان نماد چگالی و مقاومت الکتریکی در فیزیک استفاده میشود. یا مثلا حرف Φ که بیشتر به عنوان نماد مجموعه تهی یا خالی در علم ریاضیات به کار می‌رود. یا از حرف Ω به عنوان نماد اهم(یکای مقاومت الکتریکی) استفاده میشود.

الفبای یونانی

حرف	برابر فنیقی	نام				آوانگاری۱		IPA		ارزش عددی
		انگلیسی	یونانی باستان	یونانی میانه (نواخت)	یونانی نو	یونانی باستان	یونانی نو	یونانی کلاسیک باستان	یونانی نو
Α α	Aleph	Alpha	ἄλφα		άλφα	a		[a] [a:]	[a]	۱
Β β	Beth	Beta	βῆτα		βήτα	b	v	[b]	[v]	۲
Γ γ	Gimel	Gamma	γάμμα		γάμ(μ)α	g	gh, g, j	[ɡ]	[ɣ], [ʝ]	۳
Δ δ	د	Delta	δέλτα		δέλτα	d	d, dh	[d]	[ð]	۴
Ε ε	He	Epsilon	εἶ	ἒ ψιλόν	έψιλον	e		[e]		۵
Ζ ζ	زین (حرف عبری)	Zeta	ζῆτα		ζήτα	z		[zd, dz, z:]	[z]	۷
Η η	Heth	Eta	ἦτα		ήτα	e, ē	i	[ɛ:]	[i]	۸
Θ θ	ط	Theta	θῆτα		θήτα	th		[tʰ]	[θ]	۹
Ι ι	ی	Iota	ἰῶτα		(γ)ιώτα	i		[i] [i:]	[i], [ʝ]	۱۰
Κ κ	ک	Kappa	κάππα		κάπ(π)α	k		[k]	[k], [c]	۲۰
Λ λ	ل	Lambda	λάβδα	λάμβδα	λάμ(β)δα	l		[l]		۳۰
Μ μ	م	Mu	μῦ		μι/μυ	m		[m]		۴۰
Ν ν	Nun	Nu	νῦ		νι/νυ	n		[n]		۵۰
Ξ ξ	سمخ (حرف عبری)	Xi	ξεῖ	ξῖ	ξι	x	x, ks	[ks]		۶۰
Ο ο	ع	Omicron	οὖ	ὂ μικρόν	όμικρον	o		[o]		۷۰
Π π	Pe	Pi	πεῖ	πῖ	πι	p		[p]		۸۰
Ρ ρ	ر	Rho	ῥῶ		ρω	r, rh	r	[r], [r̥]	[r]	۱۰۰
Σ σ ς	Sin	Sigma	σῖγμα		σίγμα	s		[s]		۲۰۰
Τ τ	Taw	Tau	ταῦ		ταυ	t		[t]		۳۰۰
Υ υ	Waw	Upsilon	ὖ	ὖ ψιλόν	ύψιλον	u, y	y, v, f	[ʉ(:)], [y(:)]	[y:],[i]	۴۰۰
Φ φ	ناشناخته	Phi	φεῖ	φῖ	φι	ph	f	[pʰ]	[f]	۵۰۰
Χ χ		Chi	χεῖ	χῖ	χι	ch	ch, kh	[kʰ]	[x], [ç]	۶۰۰
Ψ ψ		Psi	ψεῖ	ψῖ	ψι	ps		[ps]		۷۰۰
Ω ω	ع	Omega	ὦ	ὦ μέγα	ωμέγα	o, ō	o	[ɔ:]	[o]	۸۰۰

حروف منسوخ

شکل بزرگ	شکل کوچک	نام به فارسی	نام به انگلیسی	اعداد یونانی
Ϝ Ͷ	ϝ ͷ	واو، یگما	wau, digamma	۶
Ϛ	ϛ	ستغم	stigma	۶
Ͱ	ͱ	هءت	heta	–
Ϻ	ϻ	سن	san	–
Ϟ Ϙ	ϟ ϙ	قپپ	koppa	۹۰
Ϡ Ͳ	ϡ ͳ	سمپ	sampi	۹۰۰
Ϸ	ϸ	ش	sho	–

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Greek alphabet». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۲.
• U0370.pdf (انگلیسی)
• واو، یگما (انگلیسی)
• استیگما (انگلیسی)
• هتا (انگلیسی)
• سان (انگلیسی)
• کاپا (انگلیسی)
• سمپی (انگلیسی)
• شو (انگلیسی)