یرواند آبراهامیان

یِرواند آبراهامیان (به ارمنی: Երուանդ Աբրահամեան) (متولد ۱۳۱۹ در تهران) تاریخ‌نگار ایرانی-امریکایی و ایرانی ارمنی‌تبار است. او آثاری دربارهٔ تاریخ معاصر ایران نگاشته که کتاب ایران بین دو انقلاب یکی از آن‌ها است. در دهه هفتاد میلادی، آبراهامیان از فعالان و اعضای کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی بود که با حکومت محمدرضا پهلوی مخالف بودند. او همچنین در سال ۱۳۵۴ (۱۹۷۶) در نیویورک نایب رئیس «کمیته برای آزادی هنر و اندیشه در ایران (CAIFI)» به عنوان بخشی از «حزب کارگران سوسیالیست» بود.^[۴][۵]

یراوند آبراهامیان
آبراهامیان در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی در ژانویه ۲۰۲۰
زادهٔ	۱۹۴۰ (۸۳–۸۴ سال) تهران، ایران
ملیت	ایرانی ارمنی‌تبار
شهروندی	ایالات متحده
پیشه	تاریخ‌نگار
پس‌زمینه‌های علمی
تحصیلات	دانشگاه آکسفورد
دانشگاه	دانشگاه کلمبیا
عنوان پایان‌نامه	مبانی اجتماعی سیاست ایران: حزب توده، ۱۹۴۱–۵۳
سال دفاع	۱۹۶۹
مکتب یا سنت	تاریخ‌نگاری مارکسیستی، نئومارکسیسم[۱][۲]
تأثیرات	کریستوفر هیل، ادوارد پالمر تامپسون
کار علمی
زمینهٔ تخصصی/حوزه کاری	ایران‌شناسی، تاریخ سیاسی، تاریخ اجتماعی
نهاد	کالج باروک دانشگاه پرینستون دانشگاه نیویورک دانشگاه آکسفورد
دانشجویان دکترا	تورج اتابکی[۳]
رشته اصلی	قاجاریان، کودتای ۲۸ مرداد، انقلاب ۱۳۵۷، جمهوری اسلامی
آثار برجسته	تاریخ ایران مدرن (۲۰۰۸) خمینیسم (۱۹۹۳) ایران بین دو انقلاب (۱۹۸۲)

زندگی

یرواند آبراهامیان تا کلاس سوم در ایران تحصیل کرد. سپس پدر و مادرش او را در سال ۱۳۲۹ برای ادامه تحصیل در مدرسه‌ای شبانه‌روزی به بریتانیا فرستادند^[۶] و به سال ۱۳۴۲ کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته تاریخ اروپا از دانشگاه آکسفورد دریافت کرد. آبراهامیان پس از مهاجرت به آمریکا موفق به گرفتن دکترا در سال ۱۳۴۸ از دانشگاه کلمبیا شد.^[۶][۷]

در دهه هفتاد میلادی، آبراهامیان از فعالان و اعضای کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی بود که با حکومت محمدرضا پهلوی مخالف بودند.^[۵] در نیویورک و در سال ۱۳۵۴ (۱۹۷۶) او نایب رئیس «کمیته برای آزادی هنر و اندیشه در ایران (CAIFI)» به عنوان بخشی از «حزب کارگران سوسیالیست»، حزبی تحت تأثیر از تروتسکیسم بود. کمیته مربوط که از سال ۱۳۵۱ ریاست رضا براهنی و کی بویل را داشت، توانسته بود در خارج از ایران مجموعه‌ای از بیانیه‌های نهادهای حقوق بشری را برای فشار به حکومت پهلوی صادر کند.^[۴][۸] آنچه بیش از هر موضوع دیگری نگرش تاریخ‌نگاری یرواند آبراهامیان را از دیگر پژوهندگان تاریخ معاصر ایران متمایز می‌سازد، تحریف خاص اوست بر مبانی اجتماعی تحولات سیاسی ادوار مورد بحث. توجهی که در درجه اول خود را به صورت احتراز از تأکید بر نقش تحولات خارجی بر دگرگونی‌های داخلی کشور نشان می‌دهد و آن گاه در بررسی تأثیر تنش‌های اجتماعی بر چگونگی شکل‌گیری حرکت‌های سیاسی.^[۹] علایق آکادمیک آبراهامیان عموماً تحت تأثیر نگاه و فعالیت‌های سیاسی او بوده است.^[۵] وی در دانشگاه‌های پرینستون و آکسفورد به تدریس «تاریخ ایران» پرداخت^[۶] و در کالج باروک دانشگاه نیویورک (CUNY) به تدریس تاریخ جهان و خاورمیانه مشغول است.^[۷] به شکل عمومی او دیدگاهی همدلانه نسبت به حزب توده دارد.^[۱۰]

آبراهامیان خودش را در زمینه سیاسی یک سوسیال دموکرات می‌داند و در آثارش نیز به دنبال یک تفسیر نئومارکسیستی و طبقاتی از ایران است.^[۱۱]

بازخورد

آبراهامیان یکی از مورخان ایران مدرن شناخته می‌شد؛^{[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶]} برخی از او به‌عنوان «مورخ برجستهٔ ایران مدرن» یاد کرده‌اند.^{[۱۷][۱۸][۱۹]} او به‌عنوان «یکی از تاریخ‌نگاران ایرانی برجستهٔ نسل خود» نیز توصیف شده است. کتاب «جستارهایی درباره تئوری توطئه در ایران» شامل گفتارهایی از یرواند آبراهامیان، احمد اشرف و محمدعلی همایون کاتوزیان با ترجمه و گردآوری محمدابراهیم فتاحی توسط نشر نی به چاپ بیستم رسید.^[۲۰]

تألیفات

1. ایران بین دو انقلاب، دانشگاه پرینستون
2. تاریخ ایران مدرن، ۲۰۰۸، دانشگاه کمبریج
3. کودتا
4. اسلام رادیکال: مجاهدین ایرانی،
5. خمینیسم (مقالاتی دربارهٔ جمهوری اسلامی)، دانشگاه کالیفرنیا، ۱۹۹۳
6. اعترافات شکنجه‌شدگان، زندان‌ها و ابراز ندامت‌های علنی در ایران مدرن
7. مردم در سیاست ایران
8. مقالاتی در جامعه‌شناسی ایران
9. پارانوید در سیاست ایران، از کتاب جستارهایی درباره تئوری توطئه در ایران
10. آنارشیسم در انقلاب روسیه، دانشگاه کورنل، ۱۹۷۳
11. یک آنارشیست آمریکایی، زندگی والترین کلیر، دانشگاه پرینستون، ۱۹۷۸^[۲۱]
12. بحران نفت در ایران (از ناسیونالیسم تا کودتا)^[۲۲]

پانویس

1. Ricks, Thomas M. (Spring 1983). "Reviewed Work: Iran between Two Revolutions by Ervand Abrahamian". Middle East Journal. 37 (2): 268–270. JSTOR 4326573. For the Iranian specialist well-acquainted with Professor Abrahamian's past and present published materials, the decision to follow the lead of E. P. Thompson's neo-Marxist approach throughout the book comes as no surprise.
2. McLachlan, Keith (Spring 1983). "Reviewed Works: Iran Since the Revolution. by Sepehr Zabih; Iran between Two Revolutions. by Ervand Abrahamian". International Affairs. 59 (2): 305–306. doi:10.2307/2620007. JSTOR 2620007. Professor Abrahamian proposes that a neo-Marxist approach to contemporary Iranian history is the only one compatible with persuasive socio-political analysis.
3. "Touraj Atabaki". International Institute of Social History. Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. Archived from the original on 28 February 2020.
4. McDonald, Lawrence P. (1977). Trotskyism and Terror: The Strategy of Revolution. Washington, D.C.: ACU Education and Research Institute. pp. 35-36.
5. Schayegh, Cyrus (February 2010), ""Seeing Like a State": An Essay on the Historiography of Modern Iran", International Journal of Middle East Studies, 42 (1): 47, doi:10.1017/S0020743809990523, JSTOR 40389584, S2CID 162461497
6. یرواند آبراهامیان (۱۳۷۷)، «دربارهٔ نویسنده»، ایران بین دو انقلاب، ترجمهٔ احمد گل‌محمدی، محمدابراهیم فتاحی، نشر نی، ص. صفحهٔ نه، شابک ۹۶۴-۳۱۲-۳۶۳-۴
7. "CUNY Distinguished Professor, Ervand Abrahamian" (به انگلیسی). CUNY.
8. «کیت میلت که بود و چرا در سکوت مرد؟». رادیو زمانه.
9. https://www.radiozamaneh.com/301375/
10. Mahdi, Ali Akbar (August 2000). "Reviewed Work: Tortured Confessions: Prison and Public Recantations in Modern Iran by Ervand Abrahamian". International Journal of Middle East Studies. 32 (3): 414–418. doi:10.1017/S0020743800002567. JSTOR 259518. S2CID 162676627.
11. «نگرش‌های تاریخی پروفسور یرواند آبراهامیان». www.radiozamaneh.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۲۲.
12. Balaghi, Shiva; Toensing, Chris (15 June 2006). "Let Cooler Heads Prevail on Iran". merip.org. Middle East Research and Information Project. Archived from the original on 11 June 2019. As Ervand Abrahamian, a leading historian of Iran, has noted...
13. Bajoghli, Narges (May 15, 2019). "The Hidden Sources of Iranian Strength". Foreign Policy. Archived from the original on 5 January 2020. As a prominent historian of Iran, Ervand Abrahamian has argued...
14. "The Iranian Revolution at 40". The Pennsylvania Gazette. University of Pennsylvania. 19 April 2019. Archived from the original on 21 July 2019. ...Ervand Abrahamian, who is perhaps the most influential contemporary historian of modern Iran, offered an analysis...
15. Saffari, Siavash. "Iran Protests: Changing Dynamics between the Islamic Republic and the Poor". diverseasia.snu.ac.kr. Seoul National University Asia Center. Archived from the original on 27 February 2020. Among others, Ervand Abrahamian, a leading historian of modern Iran, argues...
16. Alimagham, Pouya (2020). Contesting the Iranian Revolution: The Green Uprisings. Cambridge University Press. p. 27. ISBN 978-1-108-47544-0. ...Ervand Abrahamian, the eminent historian of modern Iran, noted...
17. Dabashi, Hamid (23 November 2018). "When the BBC did fake news". Al Jazeera. Archived from the original on 11 February 2020. ...the preeminent historian of modern Iran, Professor Ervand Abrahamian.
18. Rad, Assal (4 November 2019). "The Hostage Crisis Is Damaging U.S. -Iran Relations Today. Yet Too Few Understand It". Newsweek. Archived from the original on 12 January 2020. Preeminent historian of modern Iran Ervand Abrahamian...
19. "Trump's actions will only embolden Iran's right-wing populists, says historian". CBC.ca. Canadian Broadcasting Corporation. January 10, 2020. Archived from the original on 11 February 2020. Ervand Abrahamian is the pre-eminent historian of modern Iran...
20. ««جستارهایی دربارهٔ تئوری توطئه در ایران» به چاپ بیستم رسید». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۳-۰۲-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۶.
21. خسرو باقری (۲ آبان ۱۳۹۵). «نگرش‌های تاریخی پرفسور یرواند آبراهامیان». مهر (سایت هواداران حزب توده ایران). برگرفته از: اخبار روز، ۲ مهر ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۶.
22. «بحران نفت در ایران – نشر نی». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۶.

پیوند به بیرون