![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Gohar_Shad_Mosque.png/640px-Gohar_Shad_Mosque.png&w=640&q=50)
مسجد گوهرشاد
شاهکار معماری ایرانی اسلامی / From Wikipedia, the free encyclopedia
مسجد گوهرشاد مسجدی تاریخی در مشهد در جنوب حرم علی بن موسی الرضا است که به دستور گوهرشادبیگم همسر شاهرخ ساخته شد. به دلیل ظرافت و زیبایی کاشی کاری و خط و اسلوب معماری مسجد گوهرشاد، این مسجد از شاهکارهای معماری ایرانی در دوره تیموری؛ و به دلیل موقوفات بسیار و مجاورت با آرامگاه علی بن موسی الرضا از مهمترین و شلوغترین مسجدهای ایران بهشمار میرود، بهطوریکه برخی آن را پُربازدیدترین مسجد در ایران میدانند.
مسجد گوهرشاد | |
---|---|
![]() گنبد فیروزه ای آبی مسجد گوهرشاد هم جوار با گنبد حرم علی بن موسی الرضا | |
![]() | |
دین | |
فرقه | اسلام (شیعه) |
مالکلیت | آستان قدس رضوی |
مکان | |
مکان | مشهد |
معماری | |
معمار(ها) | قوام الدین شیرازی |
سبک | تیموری |
بنیانگذار | گوهرشادبیگم |
پیمانکار | گوهرشادبیگم |
بنیانگذاری | ۷۹۷ هجری شمسی /۱۴۱۸ م |
گنجایش | بیش از پانزده هزار نفر |
درازا | ۱۵۰ متر همراه صحن قدس، بدون آن ۱۰۰ متر |
پهنا | ۸۵ متر |
مساحت داخلی | ۸۷۹۸ |
گنبد(ها) | ۱ |
مناره(ها) | ۲ |
بارها و در زمانهای مختلف، بر اثر عوامل طبیعی و انسانی صدمات فراوانی متوجه مسجد گوهرشاد شدهاست؛ از جمله در زمین لرزه سال ۱۰۸۴، ایوان مقصوره صدماتی دید که بازسازی گشت و همچنین از جمله مرمتهای دیگر مسجد پس از گلولهباران روسها در سال ۱۳۳۰ هـ. ق بود که به صدمه دیدن گنبد و ایوانهای مسجد منجر گردید که در سال ۱۳۳۹ هـ. ق گنبد و ایوان مقصوره و ایوانهای شرقی و غربی مسجد مرمت گردیدند.[1] گنبد ایوان مقصوره، در سال ۱۳۳۹ش برای مرمت اساسی تخریب گشت و ساخت مجدد آن توسط معماران ایرانی وزیر نظر مهندس عباس آفرنده و با رعایت همان ویژگیهای گذشته و حفظ مشخصات اصلی آغاز گردید و در سال ۱۳۴۱ش خاتمه یافت که در همان زمان نیز سنگهای ازاره داخل ایوان مقصوره تعویض گردید و کف ایوان با سنگهای مرمر مفروش گشت و در سال ۱۳۴۵ش دور ساقه گنبد با کاشی معرق کتیبهای مزین گردید.[2]
اسم گوهرشاد در دو جا با کاشی معرق نگاشته شدهاست: یکی در قسمت بالای در نقرهای که به دارالسیاده میرود و دیگری بر کتیبه ایوان مقصوره که به خط زیبای شاهزاده بایسنقر میباشد. در قسمت وسط نیز کتیبهای به نام محمد رضا امامی وجود دارد. شیوه ساخت این مسجد به سبک چهار ایوانی است و در طی سالها گنبد آن چهار بار تعمیر شدهاست. سبک معماری این بنا به شیوهٔ تیموری و نام معمار آن استاد قوامالدین شیرازی ذکر گردیدهاست.[3]