![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Book_Al_Sufi.jpg/640px-Book_Al_Sufi.jpg&w=640&q=50)
صورالکواکب
کتابی به زبان عربی پیرامون علوم اخترشناسی و صورتهای فلکی که توسط اخترشناس ایرانی صوفی رازی نوشته شدهاست / From Wikipedia, the free encyclopedia
صُوَرُالکَواکِب (به عربی: صُوَرُ الکَواکِبِ الثّابِتَةِ) (به معنی «پیکرهای ستارگان») کتابی است به زبان عربی نوشتهٔ عبدالرحمان صوفی رازی، ستارهشناس ایرانی سدهٔ سوم و چهارم هجری (حدود ۹۶۴ میلادی). موضوع این کتاب اخترشناسی و صور فلکی است. این کتاب را بعدها خواجه نصیرالدین طوسی به فارسی برگرداند. صورالکواکب به چندین زبان دنیا ترجمه شدهاست.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Book_Al_Sufi.jpg/320px-Book_Al_Sufi.jpg)
عبدالرحمن صوفی این اثر را حدود هشت قرن بعد از المجستی بطلمیوس نوشت. آنچه این اثر را از دیگر آثار نجومی متمایز میسازد این است که صوفی بدون داشتن وسایل پیشرفته توانست سحابیها را کشف کند و ستارگان مزدوج را بشناسد و نظریهٔ بطلمیوس را اصلاح نماید.
عبدالرحمن در شهرهای بصره، بغداد و شیراز رصدهایی انجام داد و حتی در بعضی کتابها نوشتهشده که در جنوب ایران مدتی به محاسبات اخترشناسانه مشغول بودهاست. وی کتاب صورالکواکب را که نسخهٔ تصحیحشدهای از المجسطی بطلمیوس بود، بر اساس مشاهدات رصدی خودش تألیف کرد و در آن موقعیت، رنگ و قدر ۱٬۰۸۱ جرم سماوی را توصیف کرد. همچنین وی در
این کتاب، تصویر ۴۸ صورت فلکی را رسم کرد. بدین ترتیب وی نخستین کسی است که گزارش رصدی کرههای آسمانی خارج از کهکشان راهشیری را ثبت نمود. کتاب مذکور شامل معرفی تک تک ستارگان درخشان و موقعیت آنها است. عبدالرحمن صوفی نخستین کسی است که به تصویر کردن صورتهای فلکی و برجهای دوازدهگانه به صورت مدون و دقیق اقدام نمود و نقوش او در کتاب صورالکواکب به گونهای مرجع تصویری جهانی در خلق کرههای آسمانی شد.
صوفی اشتباهات رصدهای بتانی و بطلمیوس را اصلاح کرد و خطاهای ایشان را ارائه داد. او برای هر صورت فلکی جدولی شامل نام ستارگان و موقعیت آن ترسیم کرده و صورتهایی از آنها ارائه دادهاست. وی همچنین نورانیت ستارگان را محاسبه کرده و دربارهٔ یکایک آنها توضیح دادهاست. عبدالرحمن با توجه به قدر و نورانیت کم و زیاد ستارگان، حرکات خاص ستارگان را حساب کرد. او به محاسبهٔ تغییر رنگ بعضی از ستارگان مانند ستارهٔ الغول نیز پرداخت.
وی به محاسبه زمان طولانی «سحابیهای متغیر» پرداخت و پژوهش کاملی در سحابی «امرأة المسلسله» انجام داد که این نخستین رصد ثبتشده از این کهکشان است.