![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/MDMA_%2528simple%2529.svg/langfa-640px-MDMA_%2528simple%2529.svg.png&w=640&q=50)
اکستازی
نوعی روانگردان / From Wikipedia, the free encyclopedia
۳،۴ متیلِندیاکُسیمتاآمفتامین (اختصاراً MDMA)، که معمولاً به نامهای اکستازی (به شکل قرص) مالی یا مَندی (به شکل پودر کریستال) شناخته میشود، داروی قوی اِمپاتوژن-انتاکتوژن با خاصیت محرک قوی و روانگردان ضعیف از گروه آمفتامین و فنتیلآمین است.[3] امدیامای در بین عموم مردم بیشتر با نام اِکستازی (EX یا XTC) شناخته میشود. MDMA باعث افزایش آزادسازی «سروتونین»، «دوپامین» و «نورآدرنالین» در سیناپسها و مهارکننده بازجذب این ناقلهای عصبی است.[4] قرص اکس یا ایکس، شادیآور است و به دلیل ترشح بیش از حد دوپامین و خصوصا سروتونین، احساس صمیمیت با دیگران را به وجود، فرد را برونگراتر و اجتماعیتر میکند و اضطراب فرد را کاهش میدهد. MDMA اولین بار توسط آنتون کولیش شیمیدان شرکت مرک در سال ۱۹۱۲ سنتز شد.[5][6] در دهه ۱۹۷۰ در پروسه رواندرمانی برخی اختلالات روانی از جمله افسردگی مورد استفاده قرار میگرفت و در دهه ۱۹۸۰ تبدیل به یک داروی محبوب خیابانی شد.[7]
![]() | |
دادههای بالینی | |
---|---|
نامهای دیگر | (±)-1,3-benzodioxolyl-N-methyl-2-propanamine; (±)-3,4-methylenedioxy-N-methyl-α-methyl-2-phenethylamine; DL-3,4-methylenedioxy-N-methamphetamine; methylenedioxymethamphetamine |
ردهبندی داروهای بارداری |
|
میزان وابستگی | Moderate |
روش مصرف دارو | Oral, sublingual, insufflation, inhalation (vaporization), injection,[2] rectal |
کد ATC |
|
وضعیت قانونی | |
وضعیت قانونی |
|
دادههای فارماکوکینتیک | |
متابولیسم | Hepatic, CYP450 extensively involved, especially CYP2D6 |
نیمهعمر حذف | 6–10 hours (though duration of effects is typically actually 3–5 hours)[نیازمند منبع] |
دفع | Renal |
شناسهها | |
| |
شمارهٔ سیایاس | |
پابکم CID | |
دراگبنک |
|
کماسپایدر |
|
UNII | |
ChEBI | |
ChEMBL | |
CompTox Dashboard (EPA) | |
دادههای فیزیکی و شیمیایی | |
فرمول شیمیایی | C11H15NO۲ |
جرم مولی | 193.24 g/mol g·mol−1 |
مدل سه بعدی (جیمول) | |
| |
| |
![]() ![]() |
MDMA معمولاً با مهمانیهای رقص، رَوِ و موسیقی رقص الکترونیک مرتبط است.[8] قرصهایی که به عنوان اکستازی فروخته می شوند ممکن است با مواد دیگری مانند افدرین، آمفتامین و متآمفتامین مخلوط شوند. در سال ۲۰۱۶، حدود ۲۱ میلیون نفر در سنین ۱۵ تا ۶۴ سال (۰/۳ درصد از جمعیت جهان) از اکستازی استفاده کردند.[9] این به طور کلی مشابه درصد افرادی بود که کوکائین یا آمفتامینها استفاده میکردند، اما کمتر از حشیش یا مواد افیونی بود. در ایالات متحده، از سال ۲۰۱۷، حدود ۷٪ از مردم در مقطعی از زندگی خود از MDMA و ۰/۹٪ از آن در سال گذشته استفاده کرده اند. خطر مرگ ناشی از یک دوز MDMA از ۱ مرگ در ۲۰٫۰۰۰ مورد تا ۱ مرگ در ۵۰٫۰۰۰ مورد تخمین زده می شود.[10]