Soja olio

Soja olioa edo soja-olioa sojaren (Glycine max) hazietatik ateratzen den olioa da. Munduan gehien kontsumitzen den olio jangarrietako bat da. Industrian (tintak eta margoak egiteko) eta bioerregaiak ekoizteko ere erabiltzen da.

Soja olio
Irudi gehiago
Zeren produktua	soja
Mota	hazi olio, olio, vitamin K-rich food product (en) eta semi-drying oil (en)
Erabilera
Konposatu aktiboa	Nutrilipid (en) eta intralipid (en)
Identifikatzaileak
CAS zenbakia	8001-22-7
EC zenbakia	232-274-4
ECHA	100.029.340
CosIng	34121
MeSH	D013024
RxNorm	9949
UNII	241ATL177A eta P6C7NVO1UF
NDF-RT	N0000147016

Produkzio modua

Soja olioaren produkzioa prozesu konplexua da. Prentsa hidraulikoen bidezko ekoizpen mekanikoa garestia eta etekin txikikoa denez gero, gehienean olioa ateratzeko disolbatzaileak erabiltzen dira. Lehenik aleak garbitu eta lehortzen dira eta azala kentzen zaie. Ondoren 75 °C ingurura berotzen dira. Gero xaflatan moztu eta disolbatzailetan (maizenik hexanoa) sartzen dira. Disolbatzaileak soja aleetako olioaren %99 erautzen du. Hexanoa lurrunketaren bidez bereizten da oliotik. Horrela lortutako olio gordinak lohitasun ugari dauka eta findu beharra da. Soja aleei olioa kendu ondoren geratzen den hondakina (soja irina) abereak bazkatzeko baliatzen da^[1].

Osagaiak

Soja olioaren batez besteko gantz-azido osaketa hau da^[2]:

Gantz-azidoak		Ehunekoa
aseak	azido palmitikoa	%11
	azido estearikoa	%4
monoasegabeak	azido oleikoa	%24
poliasegabeak	azido linoleikoa	%54
	azido alfa linolenikoa	%7

Erabilpenak

Giza elikaduran oso erabilia da. Izan ere, merkea izatez gain, ke-puntu altua du (238 °C) eta aski gantz-azido ase gutxi (%15). Janari industrian, besteak beste, entsaladarako gatzozpinak, saltsak, maionesa, margarina, ogia eta snackak egiteko baliatzen da. Industrian erabiltzeko askotan hidrogenatu egiten da, eta prozesu horretan osasunarentzako kaltegarriak diren trans koipeak sortzen dira. Elikagaiak ez diren beste produktu asko ekoizteko ere erabiltzen da, esate baterako, biodiesela, tintak, plastifikagarriak, margoak eta kandelak^[1].

Munduko ekoizpena

Soja olioa munduan gehien kontsumitzen den bigarren landare olioa da, palma olioaren ondotik^[3]. Kontsumitzaile handienak Txina, Ameriketako Estatu Batuak eta Brasil dira. 2011/12 merkataritza urtean munduan 41.946.000 tona produzitu ziren^[4].

Munduko soja olio ekoizlerik handienak. 2011/12ko datuak.

Tokia	Herrialdea	Tonak[4]
1	Txina	10.579.000
2	AEB	8.643.000
3	Argentina	7.165.000
4	Brasil	6.910.000
5	Europar Batasuna	2.065.000
6	India	1.720.000
7	Mexiko	632.000
8	Besteak	4.232.000
	Mundu osoan	41.946.000