euskal idazlea From Wikipedia, the free encyclopedia
Serafin Baroja Zornotza[1] (Donostia, Gipuzkoa, 1840ko irailaren 22a - Bera, Nafarroa Garaia, 1912ko uztailaren 16a) euskal idazlea izan zen.
| Serafin Baroja | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Donostia, 1840ko irailaren 22a |
| Herrialdea |  Gipuzkoa, Euskal Herria |
| Heriotza | Bera, 1912ko uztailaren 16a (71 urte) |
| Familia | |
| Seme-alabak | |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | euskara gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | ingeniaria, kazetaria, meatze-ingeniaria, poeta eta idazlea |
| Zerbitzu militarra | |
| Parte hartutako gatazkak | Bigarren Karlistaldia |
 | |
.jpg){kind=small} | |
Donostiari oso loturik izan zen, jaiotzez eta bizitzaz. Hiri horretako Konstituzio plazako etxe batean ekarri zuen mundura bere ama Concepcion Zornotza Izagirrek, 1840ko irailaren 22an. Serafinen aitona Rafael Baroja Errioxatik etorri zen, Oiartzungo farmaziaren ardura hartzeko, eta bertako alabarekin ezkondu zen. Inprimatze lanak ere hasi zen egiten, familiaren tradizio luzeari hasiera emanez. Serafinen aitak, Pio Baroja Arrietak —Pio Baroja nobelagile famatuaren aitonak— eta batez ere Ignacio Ramon osabak, inprimategiko negozioarekin segitu zuten, eta Gipuzkoako aldizkaririk zaharrenetakoa (La Papeleta de Oyarzun, 1814) argitaratu zuten, besteak beste. Handik urte batzuetara Donostiara joan ziren, eta Ignacio Ramonek inprimategia jarri zuen Konstituzio plazako arkupean, gaur egun Euskararen Udal Patronatua dagoen egoitzan.[2]
1868ko abuztuaren 20an, Carmen Nessi Goñirekin ezkondu zen eta lau seme-alaba izan zituzten: Dario, Valentzian gazterik hil zitzaiena; Ricardo Baroja margolari eta idazlea; Pio Baroja idazlea; eta Carmen Baroja, hori ere idazlea eta Julio Caro Barojaren ama.
Euskaltzale eta liberala izan zen. Bigarren Karlistaldian, Donostiako liberalen artean ibili zen borrokan, eta karlisten aurkako kantak idatzi zituen, Jose Manterolak bere Cancionero Vascon bildu zituenak.[3] Lanbidez meatzetako ingeniari izan zen, eta lanak bultzatuta, Madrilen (1879), Iruñean (1881), Bilbon (1886) eta Huelvan ibili zen ingeniari lanetan.[4]
Bere lehen liburua Gaciguezac 1875ean argitaratu zuen, euskarazko eta erdarazko poemez osatua. Bi euskal opera idatzi zituen: Pudente eta Luchi, biak Jose Juan Santestebanen musikaz. Drama bat ere argitaratu zuen, Hirni, ama alabac 1882an. Kazetaritzan ere gogor ari izan zen; Donostian El Urumea sortu zuen 1879an (astean hirutan kaleratzen zena), eta Iruñean euskaraz eta erdaraz osatutako Bai, jauna, bai izeneko astekaria 1883an. Azken horrek oso gutxi iraun zuen (sei ale), behar hainbat harpidedun ez baitzuen lortu.
Orduko aldizkarietan (batez ere Euskal-Errian) olerki, artikulu, izkirimiri eta kritika ugari argitaratu zituen Serafin Barojak. Denetan, bere umorea ageri zuen, eta donostiar izaera beste gauza guztien gainetik. Serafinen umorearen adierazgarri, "a" letrari buruzko bi orduko hitzaldia eskaini zuen Donostian.[3]
Itzulpen batzuk ere egin zituen, garaiko hainbat espainiar autoreren lanak euskaratu baitzituen: Bécquer, Calderón, Zorrilla, Lope de Vega eta beste batzuenak, baita Lazarillo de Tormes liburua ere.[4]
Euskarari dagokionez, gipuzkeraz idatzi zuen beti. Serafin Barojaren euskal senari zor zaizkio Donostiako kale eta plaza batzuen izenak: besteak beste, Ategorrieta, Alderdi-Eder, Jai-Alai.
Haren lan ezagunena San Sebastian martxa da, Raimundo Sarriegiren musikari laguntzeko idatzitako kanta, hain zuzen.[4]
Nafarroa Garaiko Beran hil zen, 1912ko uztailaren 16an, Barojatarrek urte horretan bertan erositako Itzea etxean. Iru Damatxo abestuz hil omen zen.[2]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
