Phengaris alcon edo Gentzianetako inurrijalea[1] Lycaenidae familiako tximeleta da, Europan eta iparraldeko Asian hedaturik dagoena.
| Phengaris alcon | |
|---|---|
 | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Animalia |
| Filuma | Arthropoda |
| Klasea | Insecta |
| Ordena | Lepidoptera |
| Familia | Lycaenidae |
| Leinua | Polyommatini |
| Generoa | Phengaris |
| Espeziea | Phengaris alcon [[Michael Denis, Ignaz Schiffermüller|]], 1775 |
| Datu orokorrak | |
| Ostalaria | Gentiana pneumonanthe |
Tximeleta emeek Gentiana pneumonanthe landarean erruten dituzte arrautzak, hori baita nutrizio-landarea lehenbiziko larba-estadioetan.[2] Gero, beldarra lurrera jaisten da eta Myrmica generoko inurrien (Myrmica ruginodis, Myrmica rubra, Myrmica scabrinodis) azalaren kimika imitatzen du. Inurri-larbatzat harturik, inurriek inurritegira eramanen dute, eta bertan elikatuko; beldarrak inurri-larbak ere janen ditu.[3] Beldarra erabat garaturik dagoelarik, pupa bihurtzen da. Emergentziaren ondoan, tximeleta helduak ihes egin behar du inurritegitik; arrotza dela oharturik, inurriek eraso egiten diote, baina ezkata geruza batez babesturik dago.[4]
Phengaris alcon inurrien azalaren kimika imitatzen espezializaturik dago; zenbat eta simulazio hobea izan, orduan eta arrakasta handiagoa izango du. Iraun nahi badu, nahitaez engainatu behar du inurria. Baina inurriarentzat tximeleta bizkarroia da eta, beraz, bi larba motak bereizi egin behar ditu, bereak eta tximeletarenak. Horretarako, inurrien azaleko kimika aldatu egiten da. Horrela, pixkanaka, elkarrekin eboluzionatzen dute.[3]
Bestalde, lurpean dauden Phengaris alcon larben bila ibiltzen da Ichneumon eumerus liztor parasitoa. Bat hautematen duelarik, feromona bat isurtzen du inurritegi barnean, inurriak elkarren kontra borrokatzea eragiten duena. Nahasmenaz baliaturik, liztorrak beldarraren barnean erruten ditu bere arrautzak. Jaiotzen direlarik, liztor larbak Phengaris pupaz elikatuko dira.[5]
Larre menditar hezeei loturik dago. Gentiana pneumonanthe Gentiana cruciata edo Gentiana asclepiadea inguruan haztea ezinbestekoa du.[2][6]
Tximeletaren pupak.
.jpg)
.jpg)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
