Nafarroako Erresumako Aldundia

Nafarroako Erresumako Aldundia Nafarroako erresumak 1501ean sortutako erakundea izan zen, 1839 arte mantendu zuena^[1]. Erakundeak Nafarroako Gorteak ordezkatzen zituen, bilduta ez zeudenean beharrezko erabakiak hartu eta haien aginduak betearazteko. Ez zen behin betikoa bihurtu 1576 arte, oso berandu Gaztela (1525) eta Aragoi (XIV. mendea) auzoetako aldundiekin alderatuz gero^[2].

Aro Modernoan zehar bere betebeharrak gehitu zituen: herri-lanak, mendien zaintza eta udal kudeaketa. Gorteen hiru estatuek haren zazpi kideak izendatzen zituzten: elizgizon bat, bi militar eta hirien lau ordezkari. Hiriek bi boto besterik ez zituzten eta Iruñeko gotzainak zuzentzen zuen erakundea.

1836an, Lehenengo Karlistaldi betean, Nafarroako probintziako aldundia eratu zen Espainia osorako egindako erreformaren arabera eta, haren buru, José Yanguas hasi zen. Gerra egoeraren erdian, Erresumako Aldundia indargabetuta gelditu zen, Erresumaren beste erakundeak bezala. Foruak Eraldatzeko Legeak (geroago, "Lege Hitzartua" ere deitu izan dena) erresumaren erakundeen amaiera berretsi zuen, eta Nafarroa probintzia bihurtu, baina administrazio- eta batez ere zerga-arloko eskumen adierazgarri batzuk gordez.

Ikus, gainera

• Nafarroako Foru Aldundia