Monumentu bat (latinez monumentum, "oroitzapen"), justifikatutako balio artistiko, historiko edo soziala duen arkitektura lan oro da, bai eta pertsonaia bat edo batzuetan, kontzeptu bat omentzeko egindako formatu handiko eskultura[1], adibidez, Dublingo Wellington monumentua. Latinezko monumentum hitzetik dator, monere aditzaren nominalizazioa; monere gogorarazi esan nahi du[2].
Jatorrian, pertsonaia edo gertaera garrantzitsu baten omenez egiten zen eraikina adierazteko soilik erabiltzen zen, baina, hedapenez, hirigune edo landagune batean dagoen edozein eraikin historiko ere jaso du bere esanahian. Antzinatean, hitz hau bereziki hilobi-izaerako obrak adierazteko erabiltzen zen[3], eta Erromatar Inperioaren garaian, enperadoreari eta, orokorrean, bere gorteari eskainitakoa zen estatua edo obelisko bat izan ohi zen.
Ondare kulturala eta historikoa legalki arautzen hasi zenean, figura juridikoa bilakatu zen. XX. mendearen amaieratik, eta ondare historikoari dagokion nazioarteko araudiaren erregulazioaren ondoren, kontzeptua hedatu da balio bereziko toki edo gertaera naturalak eta interes zientifiko, tekniko edo soziala duten lanak barnebiltzeraino.
| « | Iraganeko mezu espirituala daramatenak, herri bakoitzeko eraikin monumentalak, gaur egun, bere lurreko tradizioen testigutza bizia dira. Gizateriak, egunero, giza balioen batasunaren kontzientzia hartzen duelarik, amankomuneko ondaretza hartzen ditu, eta, etorkizuneko belaunaldietan pentsatuz, solidarioki, bere kontserbazioaren arduraduntzat hartzen du bere burua. | » |
Erregulazio juridikoa
Espainian
Espainian, monumentua, Kultura Intereseko Ondasun kalifikazioaren barnean dauden bost mailetako bat da, Espainiako Ondare Historikoari buruzko Legean (16/1985 Legea, 1985eko ekainaren 25ekoa) xedatu denez.
Frantzian
Frantzian, monumentu historiko izendapena ematen die Kultura Ministerioak garrantzi historiko edo arkitektonikoa duten ondasunei. Legeak, honela definitzen du Monumentu historiko figura:
| « | Monumentu historiko bat eraikin bat da (eraikia edo eraiki gabea: parkea, lorategia, koba...) edo objektu higigarri bat (higigarria edo higiezina eraikin batean helburu duena), eta estatutu juridiko partikular bat jasotzen du, interes historikoagatik, artistikoagatik, arkitektonikoagatik, baina baita interes tekniko edo zientifikoagatik ere, kontserbatu, zaharberritu eta balioztatu dadin. | » |
| Kultura Ministerioa. Frantziako Gobernua. | ||
Ordezkaritza
Sarri, monumentu klasikoenak (gotorleku, santutegi edo jauregiak), hiri edo nazio baten ikurtzat hartzen dira, eta identifikazio geografikoko bereizgarri suertatzen dira askotan. Honela, Florentziako Palazzo Vecchioa, Sevillako Giralda, Madrilgo Alcalako Atea, Granadako Fonelas herriko armarrian agertzen den Brontze Aroko estela, eta, Euskal Herriaren kasuan, Foruen monumentua Iruñean, Gernikako arbola eta Batzarretxea, Gernikan, Guggenheim Bilbao Museoa Bilbon, Loiolako Santutegia Azpeitian, Arantzazuko santutegia Oñatin, Mauleko gaztelua Zuberoan, edo Gasteizko Andre Mariaren katedrala, Andre Maria Zuriaren plaza Gasteizen, Andre mariaren katedrala Baionan, aipaturiko herri eta hirietako ikur dira.
Erreferentziak
Kanpo estekak
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
