Inverness

Inverness (Eskoziako gaeleraz: Inbhir Nis, eskozieraz: Innerness^[1]) Eskoziako bosgarren hiri populatuena da, 54.398 biztanlerekin 2013an. metropoli eremuak 67.230 biztanle ditu^[2].

Inverness Inbhir Nis
Eskozia
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Erresuma Batua
Herrialdea	Eskozia
Eskoziako kontseilu gunea	Highland
Posta kodea	IV1, IV3 eta IV2
Geografia
Koordenatuak	57°29′02″N 4°13′33″W
Azalera	8 mi²
Mugakideak	Munlochy
Demografia
Biztanleria	47.380 (2018) 90 (2016)
Dentsitatea	5.923 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	1463
Ordu eremua	UTC±00:00
Hiri senidetuak	Augsburg, Saint-Valery-en-Caux eta Hulluch
inverness-scotland.com

Highland (Lur Garaiak) eskualdeko gune administratiboa da. "Clì Gàidhlig" Eskoziako gaeleraren aldeko elkarteak bertan du egoitza.

Historia

Inverness piktoen gotorleku garrantzitsuenetakoa izan zen. 565 urtean San Kolunbak bisita egin zuen bertara piktoen Brude mac Maelchon erregea kristautzeko asmotan^[3]. Monje zelta goiztiarrek eraikitako eliza txiki baten aztarnak aurkitu dira San Michael's mendian.

XI mendean Malcolm III.a Eskoziakoak gaztelua eraiki zuen izan ere toki estrategikoa baitzen^[4]. Garai hartan izan zen Norvegiako Thorfinn-en aurkako borroka historikoa ere. Mendebaldeko uharteetako jauntxoek ere sarritan erasotu zuten Inverness, XIV eta XV mendeetan. Erdi Aroan urtero lau aldiz merkatua egiteko eskubidea lortu zuen eta errege burgo titulua eman zion Gilen I.ak.

XVI mendearen bukaeran gerra zibila piztu zen Maria I.aren aldekoen eta haren seme Jakue VI.aren aldekoen artean. 1562an Mariari Invernessera sartzea debekatu zion hiriko gobernadoreak baina Munro eta Fraser leinuek gaztelua hartu zuten berarentzat. XVII mendean Oliver Cromwellek hiria hartu zuen eta 1000 soldadurentzako edukiera izango zuen zitadela bat eraiki zuen. 1689 eta 1746 artean Eskoziaren askatasunaren aldekoak ziren jakobitarrek sarritan setiatu eta eskuratu zuten Inverness baina Cullodengo guduaren ondoren errenditu beharra izan zuten^[5].

Demografia

1791	1801	1861	1871	1881	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
7.930	8.732	12.509	14.469	17.365	28.107	29.774	34.839	40.011	40.918	40.949	48.801

Geografia

Hiritik 37 kilometro hego-mendebaldera Ness aintzira ezaguna dago^[6]. Bertatik Ness ibaia ateratzen da eta Morayko fiordoan itsasoratzen den puntuan kokaturik dago Inverness. Ibaiaren bi ertzetan hedatzen da eta erdian egurrezko zubiz elkarturiko Ness ibaiko uharteak daude.

Inverness Great Glen haranaren ekialdeko muturrean dagoenez Great Glen failak zeharkatzen du. 1934an izan zen azken lurrikara^[7].

Klima

Datu klimatikoak (Aberdeen)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	6.9	7.3	9.3	11.6	14.6	16.9	18.9	18.6	16.1	12.6	9.3	7.0	12.5
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	1.1	1.2	2.4	4.0	6.4	9.3	11.4	11.2	8.9	6.0	3.5	1.2	5.6
Pilatutako prezipitazioa (mm)	76.9	58.6	57.6	39.4	51.6	59.3	53.4	59.5	67.2	78.1	66.2	65.0	732.8
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	14	11	14	9	11	11	10	12	12	13	13	13	143
Eguzki orduak	38.8	72.7	104.5	135.5	176.8	143.1	140.0	133.9	113.2	84.2	49.7	27.8	1220.1
Iturria: MetOffice[8] (1971-2000)

Kirolak

Hiriko futbol taldea Inverness Caledonian Thistle FC da eta 2015 urtean Eskoziako Kopa irabazi zuen.

Ondasun nabarmenak

• Invernessko gaztelua
• San Andres katedrala
• Ness ibaia
• Ness aintzira
• Urquhart Gaztelua
• Morayko fiordoa
• Eskoziako Lur Garaiak

Iruditegia

• 
  Invernessko gaztelua, Ness ibaiaren gainean.
• 
  San Andres katedrala.
• 
  Udaletxea.
• 
  High Street, kale nagusia.
• 
  Old High Church.
• 
  Apezpikuaren jauregia.
• 
  Ness ibaia.
• 
  Grieg Street zubia.
• 
  Liburutegia.
• 
  Tren geltokia.
• 
  Ness aintzira eta Urquhart Gaztelua.
• 
  Cawdorko gaztelua (16 kilometrotara).

Invernesstar ezagunak

• Josephine Tey (1896-1952), idazlea
• Karen Gillan (1987- ), aktorea

Hiri senidetuak

•  Augsburg (Alemania)
•  Inverness (Florida) (AEB)
•  La Baule-Escoublac (Frantzia)
•  Saint-Valery-en-Caux (Frantzia)