Iholdi

Iholdi^{[lower-alpha 1]} Nafarroa Behereko erdialdeko udalerri bat da, Arberoa eskualdekoa.

Artikulu hau herriari buruzkoa da; Mariasun Landaren liburu-bilduma gaitzat duena beste hau da: «Iholdi (Mariasun Landa)»

Iholdi
Nafarroa Beherea, Euskal Herria
Iholdiko pilotalekua, aldamenean eliza duelarik.
Bandera Armarria
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Lurraldea	Nafarroa Beherea
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Elkargoa	Euskal Hirigune Elkargoa
Barrutia	Baiona
Kantonamendua	Bidaxunerria, Amikuze eta Oztibarre
Izen ofiziala	Iholdy
Auzapeza	Bernard Cachenaut (2008-2014)
Posta kodea	64640
INSEE kodea	64271
Herritarra	Iholdiar
Kokapena
Koordenatuak	43°16′55″N 1°10′52″W
Azalera	21,63 km2
Garaiera	109 – 577 metro
Demografia
Biztanleria	545 (2018:  1)
Dentsitatea	26,54 biztanle/km²
Zahartzea[1]	% 35,29
Ugalkortasuna[1]	‰ 66,89
Ekonomia
Jarduera[1]	% 75,17 (2011)
Desberdintasuna[1]	% -4,49 (2011)
Langabezia[1]	% 2,04 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 21,12 (2010)
Erabilera	% 2,7 (2011)

Geografia

Ingurune naturala

Biduze eta Lihurri ibaiak udalerritik igarotzen dira.

Udalerri mugakideak

• Armendaritze ipar-ekialdean
• Heleta ipar-mendebaldean
• Irisarri mendebaldean
• Landibarre hego-ekialdean
• Suhuskune hegoaldean

Etxeak eta Auzoak

• Basabürüeta
• Hiribildea
• Hergarai
• Bastida
• Hiribehere
• Oltzeiri

Ekonomia

Udalerriko ekonomiaren oinarria laborantza da.

Historia

1790ean Iholdiko kantonamentuaren barruan Armendaritze, Heleta, Iholdi, Irisarri, Landibarre eta Suhuskune udalerriak zeuden, berau Donapaleuko barrutiaren menpekoa zelarik.^[2]

Demografia

Biztanleriaren bilakaera 1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851 839 953 1 026 953 1 022 1 051 946 1 003 929 1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896 885 847 837 796 858 856 827 834 818 1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954 806 745 761 655 632 687 702 678 591 1962 1968 1975 1982 1990 1999 2009 2014 2020 554 522 525 505 527 412 - - -

Oharra: 2006ko biztanleria, INSEEk emaniko behin-behineko datua da.

Kultura

Euskara

Iholdiko Jan Battit Migelgorri^[3]. Euskal Herriko Ahotsak^[4][5] proiekturako elkarrizketa.

Iholdiko euskara^[5] Arberoako hizkera^[4] da, nafar-lapurteraren^[3] aldaera, sortaldekoa^[6].

Garraiobideak

D8, D300 eta D745 departamentuko errepideek gurutzatzen dute udalerria

Ondasun nabarmenak

• Elizabelar etxea, 1680. urteko jauregia da, berezia lau erpinetan dituen talaia zilindrikoengatik.
• Ameztoia baserria 1698. urtekoa da
• Oltzeko gaztelua XVII. mendekoa da.
• Donibane eliza XVII. mendean eraiki zen, eta alboan duen hilerrian, hainbat hilarri diskoidal daude, zaharrena 1597. urtekoa izanik.

• 
  Oltzeko jauregia
• 
  Elizabelar etxea
• 
  Pilotalekua, elizarekin batera
• 
  1597ko hilarria
• 
  Herriko etxea
• 
  Iholdiko plaza

Iholdiar ospetsuak

• Joan Oltze (c. 1605-1681), Baionako apezpiku izan zen.
• Jean-Baptiste Frantxistegi (1755-1806), notarioa.
• Ernest Alkhat (1951-2008), bertsolaria.
• Peio Zabaleta (1961-), musikagilea.

Oharrak

1. /ihólð̞i/ ahoskatua (laguntza)
   Azentua: zorrotza bigarren silaban

Erreferentziak

1. Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
2. Paul Raymond, Dictionnaire topographique Béarn-Pays basque
3. «Nafar-lapurtarra - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-16).
4. «Arberoakoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-16).
5. «Iholdi - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-16).
6. «Sortaldekoa (NL) - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-16).

Ikus, gainera

• Arberoa
• Nafarroa Beherea

Kanpo estekak

• Datuak: Q842681
• Multimedia: Iholdy / Q842681
• Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Iholdi